Kıbrıs Eyaleti İngiliz Sömürge Dönemi
Kıbrıs Eyaleti:
Ele geçirilmesinden sonra Kıbrıs, beylerbeyliği idaresi ilan edildi ve Avlonya Sancağı'nın sancakbeyi Muzaffer Paşa adanın beylerbeyi oldu. Kıbrıs Kanunnâmesi çıkana kadar eyalet Karaman Vilâyeti Kanunnâmesi ile idare edildi. Kısa bir süre sonra ise mülkî bir yapılanmaya gidilerek Lefkoşa merkezli 16 kazâya ayrıldı.
Girit Savaşı sonrasında eyaletin nüfus oranında azalma ve ada üzerindeki ticarî ilişkilerin bozulmasıyla vergi gelirlerinin düşmesine neden oldu. Bu nedenle 1670 tarihinde Ege adalarını ve Girit'i idare eden Kaptanpaşalık'a bağlandı.
1864 yılında kabul edilen Teşkil-i Vilâyet Nizamnâmesi ile kaldırılmış yerine Cezayir-i Bahr-i Sefid Vilayeti kurulmuştur. Yeni düzenleme ile Biga, Midilli, Sakız, Rodos, Kıbrıs ve İstanköy Sancakları'ndan oluşan vilayetin merkezi bir süre Kale-i Sultaniye (Çanakkale) olmuştur. Daha sonra Biga vilayetten ayrılmıştır. İstanköy ve ardından Limni vilayet merkezi olmuştur. Sakız ile Rodos vilayet merkezi birkaç kez değiştikten sonra merkezi Rodos olmuştur. 1870 yılında Kıbrıs bağımsız bir vilayet statüsüne geçti fakat 1878 yılında ada geçici süreliğine İngiltere'ye verilince sancak sayısı dörde inmiştir.
Kıbrıs Eyaleti'nde yer alan 16 kaza şu şekildeydi;
- Tuzla Kazâsı
- Limasol Kazâsı
- Piskopi Kazâsı
- Gilan Kazâsı
- Evdim Kazâsı
- Mağusa Kazâsı
- Karpas Kazâsı
- Dağ Kazâsı
- Değirmenlik Kazâsı
- Baf Kazâsı
- Kukla Kazâsı
- Hırsofi Kazâsı
- Omorfo Kazâsı
- Mesarye Kazâsı
- Girne Kazâsı
- Lefkoşa (Dağ Kazâsı içinde yer alan merkezî kazâ)
|
İngiliz Sömürge Dönemi:
Kıbrıs Sözleşmesi 4 Haziran 1878 ile 1 Temmuz 1878 tarihinde imzalanan ve Berlin Konferansı'nda Birleşik Krallık'ın Osmanlı İmparatorluğu'na destek çıkması için Kıbrıs adasının yönetiminin geçici olarak Büyük Britanya'ya verilmesini öngören gizli bir antlaşmaydı. Bu imzalanan antlaşmaya göre, Rusya İmparatorluğu, Osmanlı İmparatorluğu'nun Asya kıtasında kalan topraklarını ele geçirmeye kalkması durumunda Birleşik Krallık silahlı olarak Osmanlı'ya yardımcı olacaktı. Ayrıca adayı Osmanlı Padişahı adına yönetecekti ve Osmanlı İmparatorluğu ada üzerinde din, eğitim ve adalet kurumlarından yine sorumlu olacaktı.
1913 yıllıda Osmanlı şehri Selanik Yunanistan'a düştüğünde, İngilizler Osmanlı'ya karşı Yunanlılarla müttefik oldular. Birinci dünya harbi sırasında Osmanlı’nın İngiliz düşmanı Almanya’nın yanında savaşa katılmasıyla, İngilizlerin ve Osmanlıların arasındaki ittifak resmen bozulmuş oldu. 1915′de İngilizler savaşa katılması karşılığında Yunanistan’a adayı teklif ettiler. Ancak bu teklifin o sırada Yunanlılar tarafından kabul görmemesi üzerine ada on yıl sonra başında İngiliz valisi bulunan bir İngiliz sömürgesi haline geldi. 1923'te imzalanan Lozan Barış Antlaşması’nın 21. Maddesi gereğince, Birleşik Krallığa ilhakı tanındı. 1925 yılında Kıbrıs Crown Colony olarak ilan edildi.
