İhlas'ın sözlükte h-l-s fiil kökünden türemekte ve ayrışmak, katıksız dupduru olmak, arınmak anlamına gelmektedir. İhlas bulaşan bir şeyden kendini kurtarmak, arındırmak anlamına gelirken diğer bir anlamı da özüne dönmek, aslına kavuşmak olarak açıklanabilir.
İhlasın dini anlamı ise, Allah'a tam anlamıyla bağlı olarak ibadetleri yerine getirmek, şirkten uzak bir şekilde Allah'a teslim olmak anlamındadır. İhlas, kulun Cenabı Hakkın yasakladığı her şeye nefsini kapatmasıdır. İhlas, insanın doğruyu aramasıdır. Allah'a koşmasıdır. Hidayet yolunda şeytanın bütün oyunlarına karşı sebatla yürümesidir. Esas itibari ile ihlas, ibadeti riyadan temizlemek ve yalnızca Allah için ibadet etmektir. Allah'ın arkamızda güçlü bir kuvvet olmasını istiyor isek, ihlas ile ona iltica etmektir. İhlas doğumdan hesap gününe kadar geçen yolculukta öyle bir şefaatçi ve yardımcı olacak ki, peygamberimizin şefaati bile buna bağlıdır. Eğer ihlas yok ise bu yolculuğun sonu kesinlikle azaptır. Peygamber efendimiz bile: Gerektiği gibi ibadet edemedim" buyurmuşlardır.
İnsanoğlunun yaradılış amacı imtihandır şüphesiz. Bir insan imtihanda olduğu ve sonunda yevmüddin de hesaba çekileceğini asla unutmamalıdır. Yüce Mevlamız Keyf suresi 110. ayetinde "Kim Rabbine kavuşmayı arzu ediyorsa, Salih amel işlesin ve yapmış olduğu ibadette hiç kimseyi Rabbine ortak koşmasın" buyurarak, İbadetlerini ihlasla yerine getiren bir kulun kurtuluşa ereceğini müjdelemektedir.
Efendimiz aleyhis selatü ve's selam bir hadisi şerifinde: "Her zaman amelleriniz de ihlası gözetin. Zira Allah sadece amelin halis olanını kabul eder." buyurmaktadır.
İmam Gazali ihlası, riyasız bir amel ve Allah'a şirk koşmamak olarak tanımlamaktadır.
İsmail Ankaravi "Hakikat şu ki, İhlas yalnız ve yalnız Allah için ve O'nun rızasını kazanma yolunda yapılan ibadetle kazanılır" buyurarak ihlasın önemini açıklamaktadır.
Kuşeyri, İbadeti gösterişten ve birilerinin övgüsünü almaya çalışmaktan kurtarıp, sadece ve sadece Allah'a yaklaşmak amacıyla yapmak olarak açıklamıştır.
Cüneyd bağdadi ise,"İhlas Allah ile kul arasında bir sırdır. melek onu bilmez ki sevap yazsın. Şeytan ona muttali olamaz ki ifsad etsin. Heva ve heves onu fark edemez ki kendisine meylettirsin." diyerek, ihlasın önemine vurgu yapmıştır.
Sonuç olarak ihlas, insanın kalben ve bedenen ibadet ve amellerinde, nefsine pay çıkarmaması ve doğrudan Allah'a yönelmesidir. İhlas, katışıksız, doğru, samimi ve dupduru olma ve kalbi kirletecek bütün şeylere kapalı olarak yaşama halidir. Tam bir bağlılıkla Allah'a kullukta bulunmaktır. İhlasın sırrından dolayı inananlar birçok kez çok az sayıda inananlardan oluşan orduyla koskoca orduları yenmiştir. İslam tarihinde bunun örnekleri çoktur. |
