Hanefîlere göre; erkeğin sakalını kesmesi haramdır. Bütün sakalı kazıtmak Hint Yahudileri ile Acem (Farisi) Mecusîlerinin işidir. (İbn-i Âbidîn; el-Cezîrî; Celal Yıldırım)
Peygamber Efendimiz bıyığı tıraş etmeyi ve sakalı bırakmayı emretmiştir. Bir hadîs-i şerifte “sakallarınızı salıverin” buyrulmuştur.
İmam Muhammed, Ebû Hanife’den naklen; “Salıvermekten maksat; sıklaşıp çoğalıncaya kadar sakalı bırakmaktır.” demiştir. (Muslim) (el-İhtiyâr; Celal Yıldırım)
Şafiîlere göre; sakalı kazımak mekruhtur. (İmam Şafiî’den gelen bir rivayette ise haramdır.) (el-Cezîrî; Celal Yıldırım)
Mâlikîlere göre; sakalı kazımak haramdır. (el-Cezîrî; Zuhaylî)
Hanbelîlere göre; sakalı kazımak haramdır. (el-Cezîrî; Zuhaylî; Celal Yıldırım)
Maliki'lerle, Hanbelîler sakal kesmeyi haram kabul ederken, Hanefi'ler tahrimen mekruh kabul etmişlerdir. Sakalda sünnet olan bir tutamdır. Bundan daha fazla almak veya bütünü ile almak ise caiz değildir. (ed-Durru'l-Muhtâr, II, 155)
Şafiî'ler sakalı kesmenin mekruh olduğunu söylemişlerdir. Nevevi'nin zikrettiğine göre ilim adamları sakalda mekruh olan on hususun bulunduğunu söylemişlerdir. Bunların kimi ötekinden daha ağır mekruhtur ki, bu mekruhlardan birisi de kadında sakal çıkma hâli mustesna tıraş edilmesidir. Böyle bir kadının sakalını kesmesi mustehab olur. (Şerhu Muslim, III, 149; Neylu'l-Evtâr, 1,116)
(Vehbe Zuhayli, İslam Fıkhı Ansiklopedisi, C 4, S . 372)
Sakalı bir tutam yani bir kabza veya daha fazla uzatmanın hükmü nedir?
Hanefîlere göre; sakalı sünnet miktarı uzatmak sünnettir. Sünnet miktarı, bir kabza (yani bir tutam) miktarıdır. Yani kişi sakalını kabzasına alır, kabzasından arta kalanı keser. Sakalın bir tutamdan fazlasını kesmek sünnettir. İmamı Muhammed’in görüşü budur ve bunu İmam Âzam’dan nakletmiştir. Kabza miktarından uzun olarak da bırakılabilir; ama aşırı derecede uzatılması sünnete aykırıdır.
Sakalın yanlarından almanın hükmü nedir?
Sakal uzadığı zaman etrafından almada bir sakınca yoktur, caizdir.
Hadisinin ravisi olan İbn-i Ömer'in, sakalının bir tutamdan fazlasını aldığı sahih rivayetle nakledilmiştir. (Buhârî, Tirmîzî) (İbn-i Âbidîn; Fetevâyi Hindiye; Celal Yıldırım)
Erkeğin kaşlarından, yüzünün kıllarından veya kirpiklerinden alması caiz midir?
Hanefîlere göre; yüzden tüylerin sıyrılması haramdır. Ancak erkeğin, muhanneslere (kadınlaşmış erkeklere) benzememek şartıyla kaşlarından ve yüzündeki (yanaklarındaki) tüyleri almasında bir beis yoktur. (İbn-i Âbidîn; Fetevâyi Hindiye; Celal Yıldırım)
Hanbelîlere göre; kaş ve yanaktaki tüylerin alınması caizdir. (el-Cezîrî)
Boğazdaki kılları tıraş etmek caizmidir?
Hanefîlere göre; Ebû Yusuf'tan gelen bir rivayete nazaran boğazın kıllarını tıraş etmekte bir beis, sakınca yoktur. (İbn-i Âbidîn; Fetevâyi Hindiye; Celal Yıldırım)
Hanbelî ve Mâlikîlere göre; boğazın altındaki kılları almak mekruh değildir, yani alınmasında bir sakınca yoktur. (Zuhaylî)
Bıyığın uzunluğunun miktarı ne kadar olmalıdır?
Hanefîlere göre; değişik görüşler vardır:
- Bıyığı kısaltmak güzeldir. Bu kısaltmanın miktarı, üst dudağın ucu görünecek kadar bıyığı kırpmaktır. Bıyığı tamamen tıraş etmek ise sünnettir. Tıraş etmek kısaltmaktan daha güzeldir. (el-İhtiyâr; Vehbe Zuhaylî, İslam Fıkhı Ansiklopedisi, C 1, S. 223)
- Bıyıkları dipten tıraş etmek bidattir. Fakat bazıları 'bıyıkların dipten tıraş edilmesi sünnettir dediler. (İbn-i Âbidîn)
- Ashâb’tan Ebû Saîd, Ebû Esyed, Râfi' İbn-i Hudeyc, Sehl İbn-i Sa'd, Abdullah İbn-i Ömer, Cabir, Ebû Hurayra (r.anhum) gibi Sahâbelerin, bıyıklarını dipten kestikleri rivayet olunmuştur. (Tahâvî)
Mâlikîlere göre; bıyığı kısaltmak sünnettir. Bu kısaltmanın miktarı, dudakların uçları görülecek şekilde bıyıklardan almaktır. İmam Mâlik; bıyığını tıraş edenleri cezalandırmak (te'dîb etmek) gerektiğine hükmetmiştir. (el-Cezîrî; Zuhaylî)
Hanbelîlere göre; bıyığı dipten kazımakla biraz uzatmak arasında muhayyerlik vardır. Ancak kısaltmada mubalağa etmek sünnettir. (el-Cezîrî; Zuhaylî)
İmam Ahmed, bıyığını son derece kısa keserdi. Kendisine bıyık hususunda sorulunca da kısa kesileceğini söylemiştir.
Şafiîlere göre; bıyığı, dudağın kırmızılığı görünecek şekilde kısaltmak sünnettir. Tümden tıraş edilmesi veya dipten kesilmesi mekruhtur. (el-Cezîrî; Zuhaylî)
Hz. Âişe (r.anhâ) şöyle rivayet eder: Rasûlullah (s.a.v), bıyıkları uzamış bir adam görmüştü: "Bana bir makas, bir de misvak getirin!" buyurdu. Sonra misvakı bıyığının bir tarafına koyup üzerinden taşan kısmı (makaslayıp) aldı." (Bezzâr)
Yukarıdan anlaşılacağı üzere; bıyığın dudak gözükecek şekilde kısaltılmasının gerek olduğu hususunda ittifak edilmiş, fakat bıyığın dipten kazınması hususunda ise ihtilaf edilmiştir.
Bıyığı kısaltmayıp uzun bırakmanın hükmü nedir?
Bıyığı kısaltmayıp uzun bırakmak sünnete aykırıdır. İster sakalla beraber olsun ister yalnız başına olsun bıyığı kısaltmaktaki emir mutlaktır. Sakal uzatmayıp sadece bıyık uzatmak zaten sünnete aykırı bir harekettir.
Bu hususun ehemmiyeti hadislerde ifade edilmiştir: Zeyd İbn-i Erkâm (r.a)’dan rivayetle Rasûlullah (s.a.v) buyurdular ki:
“Bıyığından kim almazsa bizden değildir.” (Tirmizî, Edeb 16)
İbn-i Abbas (r.a)’dan rivayetle Rasûlullah (s.a.v) şöyle buyurmuştur:
“Bıyığı almak dindendir.” (Beyhakî, Şuabu’l-İman)
“Bıyığını uzatanın Allah Teâlâ duasını kabul etmez.” (Deylemî)
“Bıyığını kısaltan bir adam gördüğünüzde, işte o sizin en hayırlılarınızdandır. Bıyığını uzatan bir adam gördüğünüzde, o da sizin en şerlilerinizdendir.” (Deylemî, Ahkâmu’l-Mezâhib)
Bıyık ve sakaldaki beyaz kılları yolmanın hükmü nedir?
Hanefîlere göre; ağarmış kılları sakal ve bıyığın arasından çekip yolmak mekruhtur. Beyaz kıllar nur ve vakardır. Ancak (İbn-i Âbidîn gibi) bazı âlimler süs için olmamak şartıyla sakal veya bıyıktaki beyaz kılları koparmakta bir beis yoktur, demişlerdir. (Zuhaylî; Fetevâyi Hindiye; Celal Yıldırım; İbn-i Âbidîn; Gazâlî)
Amr İbn-i Şu'ayb (r.a)’dan rivayetle Rasûlullah (s.a.v)buyurdular ki:
“Saçtaki akları yolmayın. Zira bir kimse Müslüman iken, tek bir kıl bile ağarmış olsa bu, kıyamet günü onun için mutlaka bir nur olur.” (Ebû Dâvûd, Teraccul)
Diğer bir rivayette de şöyle denmiştir: “Allah ona bu sebeple sevap yazdı, onun sebebiyle ondan günah affetti.”
Alt dudaktaki kılları yolmanın hükmü nedir?
Hanefîlere göre; alt dudağın iki tarafındaki kılları koparmak, tıraş etmek bidattir. Rasûlullah (s.a.v)’in bu kısmı tıraş etmediği rivayet edilmiştir. (Fetevâyi Hindiye; Celal Yıldırım; İbn-i Âbidîn; Gazâlî)
Burundaki kılları yolmanın hükmü nedir?
Hanefîlere göre; burundaki kılları çekmek doğru değildir. Çünkü bu hastalık yapar. (Fetevâyi Hindiye; Celal Yıldırım; İbn-i Âbidîn)
Burundaki kılları yolmak mekruhtur. Uzaması hâlinde kesilmesi sünnet olur. Sağlık açısından faydalı olduğu gerekçesiyle tamamen gidermeyip bir kısmını bırakmak sünnet olur. (Cezerî, el-Fıkhu ala’al-mezahibi’l-arbaa-, 3/45).
Şafiîlere göre; burundaki kılları yolmak mekruhtur. Uzaması halinde ise kesilmesi sünnettir. (Abdurrahman el-Cezîrî, el-Fıkhu ala’l-Mezahibi’l-arbaa, 2/44)
Malikîlere göre, -erkek olsun, kadın olsun- güzelliği bozan, insanı rahatsız eden bedendeki bütün kılların temizlenmesi caizdir. Kocanın hoşlanmadığı kılların temizlenmesi ise, kadına vacibtir. (Cezerî, el-Fıkhu ala’al-mezahibi’l-arbaa-, 2/45).
Göğüs ve sırttaki kılları yolmanın hükmü nedir?
Hanefîlere göre; göğüs üzerindeki ve sırttaki kılları tıraş etmek edebe aykırıdır. (Fetevâyi Hindiye; Celal Yıldırım; İbn-i Âbidîn; el-Cezîrî)
Mâlikîlere göre; göğüste, ellerde ve kaba etlerdeki tüyleri yolmak mubahtır. (el-Cezîrî)
Etek , Kasık arası ve Dübür Kıllarının Alınması
Etek ve kasık arası tüylerinin temizliği, göbek altından başlayıp avret mahhalindeki kılların alınmasıyla gerçekleşir. Bu temizlikte dübürün, yani dışkı yerinin etrafındaki kılların da alınıp alınmayacağı şartlar dahilinde caizdir.
İslamî kaynaklarda, etek tıraşı için daha çok "'ânet" kelimesi kullanılmıştır. (Gazalî, İhya, I/146, ) ki, bu tâbirde, "dübür" dâhil değildir.
Nitekim İmam Nevevî, bu konuda şu bilgiyi vermektedir:
"Tıraş edilmesi sünnet olan etek bölgesi: Her iki cins için, bilinen avret yerlerinin çevresi ve üst kısmıdır. İbn Sureyc'e nisbet edilen "Kiştabu'l-Vedâi" adlı eserde -ki bu kitabın İbn Sureyc'e ait olduğunu zannetmiyorum- dübürün çevresindeki kılların tıraş edilmesinin de sünnet olduğuna dair bir bilgi gördüm. Bu doğru değildir. İtimada şayan hiçbir kaynakta böyle bir şeye rastlamadım. Şayet kirlenmeye sebep olduğu düşünülerek tıraş edilirse, bunda da bir sakınca yoktur." (Nevevî, el-Mecmu, I/289)
Yine İslamî Kaynaklara göre, bu temizleme işi, kişilerin kolayına geldiği şekilde; kılları yolarak, "Kils taşı / kılları söken bir ilaç"la veya tıraş ederek yapılabilir. Demek ki, "dübürü”ü tıraş etmemekten dolayı herhangi bir günah söz konusu değildir. Ancak dübürün etrafındaki kılları almanın da bir günahı yoktur.
Her hafta etek tıraşı olmak, bıyıkları kısaltmak, koltuk altını temizlemek, tırnakları kesmek sünnettir. Şayet başındaki saçını da tıraş etmeyi adet edinmişse, onu da haftada bir tıraş etmesi sünnettir. Bunları kırk günden fazla yerine getirmemek -bütün mezheblere göre-mekruhtur.(Cezerî, el-Fıkhu ala’l-Mezahibi’l-arbaa, 2/44-46; Zuhaylî, el-Fıkhu’l-İslamî, 1/311).
Hanefilere göre bu tahrimen mekruhtur. (Cezerî, el-Fıkhu ala’l-Mezahibi’l-arbaa, 2/45)
Saçın bir kısmını kökten tıraş etmek, bir kısmını bırakmak mekruhtur. Bu, Efendimizin (s.a.v.) uygulamasına aykırıdır.( Zuhaylî, el-Fıkhu’l-İslamî, 1/311)
