23 Mart 1960, O Gün Gökten Çamur Yagdi..

Bediüzzaman vefatindan üç gün önce, çok agir hasta olmasina ragmen Isparta’dan Urfa’ya dogru yola çikti...Istanbul’dan Malatya’ya kadar bir çok sehirdeki gazete muhabirleri, sözlesmis gibi ayni haberi bildirdiler.

Dünya Meteoroloji Teskilati’nin (WMO) kuruldugu 23 Mart 1950 tarihi, bu yildan itibaren günümüze kadar “Dünya Meteoroloji Günü” olarak kutlaniyor.
Peki, dünya genelinde kutlanan bu gün ile konumuz arasinda nasil bir alâka olabilir?
Yukarida Üstad Bediüzzaman’in Urfa'ya gelisiyle ilgili aktardigimiz gazete haberleri, 23 Mart 1960 tarihli nüshalarda yer aliyor. Isin daha da dikkat çekici yön ise, ayni gazetelerin 23 Mart tarihli nüshalarinda, ülkemizin özellikle dogu ve güneydogusundaki illerimizde yasanan bazi meteorolojik gelismeler de yer almaktaydi.
Yine ayni gazetelerin, ayni günkü nüshalarinda yer alan su haberleri aktaralim:
23 Mart 1960 tarihli Cumhuriyet gazetesinde, “Güney Illerimize Çamur Yagiyor” baslikli bir haber 22 Mart tarihinde, Diyarbakir ilinden “Telefonla” bildirilmis. “Alti vilâyette ayni hal görüldü; Diyarbakir’da bahçeler büyük zarar gördü. Sehrin civarla irtibati kesildi” spotunun hemen ardindan, Urfa’nin yanisira Gaziantep ve Malatya’da yasanan gelismeler söyle aktariliyor:
“Dün aksam saat 19'dan beri sehrimize bütün kis boyunca görülmemis siddet ve irilikte, devamli yagmur ve dolu ile kirmizi çamur yagmaktadir. Devamli yagmur yüzünden sehirde hayat felce ugramis, meyva ve sebze bahçeleri büyük hasar görmüstür. Sehrimizin civarla olan kara yolu irtibati kesilmistir. Civarda telefon irtibatinin da kopmus olmasi sebebiyle, baska mâlûmat alinamamaktadir.
“Meteorolojiden aldigimiz mâlûmata göre, son günlerde siddetli sicaklardan sonra, Afrika üzerinden gelen üç kilometre yükseklikteki toz bulutlari, nemli hava tabakalari ile temas etmeleri neticesinde yagisa çevrilmistir.”

Gaziantep’te toprak yagdi
“Dün gece saat 21.30 sularinda sehrimize yagmurla birlikte toprak yagmistir. Edindigimiz bilgilere göre toprak yagmasi Urfa, Maras, Iskenderun havalisinde de vuku bulmustur.”

Malatya’dan
“Dün gece geç vakit sehrimizde siddetli yagmurlari müteakip kirmizi çamur yagmistir. Bir saat kadar devam eden çamur yagmuru, evlerin duvarlarini ve pencereleri kirmiziya boyamistir. Çamur yagmuru esnasinda sokakta olanlarin da elbiseleri lekelenmistir.”

“Istanbul’u çamur aldi”
23 Mart 1960 tarihli Hürriyet gazetesinde yer verilen habere göre, ayni gelisme Istanbul’da da gerçeklesmisti. “Istanbul’a Dün Gece Beyaz Çamur Yagdi” baslikli haberde Malatya, Mardin, Cizre ve Nusaybin bölgesinde kirmizi çamur yagdigi aktarilirken, “Istanbul’da böyle bir hadise ilk defa olarak görüldü. Bazi semtlerde saatlerce yagmurla karisik sekilde havadan beyaz çamur yagdi” ifadesine yer veriliyordu.
Aksam gazetesinin 24 Mart 1960 tarihli nüshasinda “Istanbul’a Çamur Yagdi” baslikli bir haber yayinlandi. Bu gelisme “uzun zamandir görülmemis bir tabiat olayi” ifadesiyle sunulurken, yagmurla karisik sekilde, gökyüzünden çamur yagdigi, evlerin camlarinin ve otomobillerin tamamen çamura bulandigi haber veriliyordu. Ayrica, bu haberi desteklemek gayesiyle meteorolojiden alinan bilgiler dogrultusunda, 23 Mart 1960 tarihinde gerçeklesecek muhtemel hava haritasi da sunuluyordu.

Iki hadise, tek haber
Bazi gazeteler Üstad Bediüzzaman’in Urfa’ya gidisiyle, bazi sehirlerimizde meydana gelen çamur yagisi hakkindaki haberleri ayri ayri sunarlarken, bazi gazeteler ise bu iki gelisme arasinda baglanti kuran degerlendirmelere yer verdiler.
Örnegin, 23 Mart 1960 tarihli Milliyet gazetesinde “Nursî, Doguda Seyahate Çikti” basligini tasiyan ve Gaziantep muhabiri tarafindan hazirlanan haberde söyle deniliyordu:
“Nurcubasi müridleriyle birlikte Urfa’ya dogru gitmistir. Said-i Nursî’nin gelmesi ile bazi Nurcular propagandaya baslamislar ve gece yagan ve caddeleri örten kirmizi çamuru Nurcubasinin yagdirdigini söylemislerdir. Polis bu propagandayi yayanlar hakkinda tahkikata baslamistir.”
Ayni tarihli Tercüman gazetesinde, benzer bir yaklasimla söyle deniliyor:
“Gaziantep’e evvelki gün yagan kirmizi çamur, bütün caddeleri kirletmis ve halk bunu Said-i Kürdî’nin gelisine yorumlamistir.”

Meteoroloji arsivinde neler var?
Meteoroloji Genel Müdürlügü arsivinde kayitli bulunan bazi bilgileri yorumsuz olarak sunuyoruz:
22 Mart 1960 tarihinde, Urfa’da, sabah 07:00’de ölçülen yagis miktari 9.8 mm.’dir. Günlük yagis miktari toplam 9.8 mm.’dir. Urfa’da 22 Mart tarihi için 48 yillik yagis ortalamasi ise 2.6 mm.’dir. 9.8 mm. ve 2.6 mm. arasinda önemli bir yagis miktari fazlaligi bulunmaktadir.
22 Mart 1960 tarihinde Gaziantap’te, sabah 07:00’de ölçülen yagis miktari 6.2 mm.’dir. Günlük yagis miktari toplam 6.2 mm.’dir. 23 Mart 1960 tarihinde Gaziantep’te sabah 07:00’de ölçülen yagis miktari 3.4 mm.’dir. Günlük yagis miktari toplam 8.7 mm.’dir.
Gazete haberlerinden ve kayitlardan anlasilan su ki: Bediüzzaman’in geziye baslangicindan vefatina kadar geçen süre boyunca ülkemizin büyük bölümü etkili yagis altinda kalmistir.

Genç Yaklasim, Mart 2006