Kazancımız haram mı helal mi?
Kâinatta hareketsiz bir şey yoktur. Hayat harekettir. Hareket de hayattır. Canlıların en belirgin vasfı harekettir.
Hareket ayrıdır, çalışmak ayrıdır. Çalışmak üretim için gereklidir. Hareket ise hayatın gereğidir.
Amerikalıların millî felsefesi pragmatizmdir. Yani, faydalı olan her şey iyidir. İslamî ölçülere ters düşer bu… Bizim düşüncemiz şöyledir: İslamiyet’e uygun olan her şey iyidir. Faydasız ilimden Allah’a sığınırız. Dolayısıyla İslamiyet’te de faydacılık vardır. Fakat faydalı görünen bazı şeyler zararlıdır. İnsan hızlı yürüyebilir. Hızlı yürürse gideceği yere çabuk ulaşır. Fakat arabalardaki yüksek hız, felaket olabilir.
İnsan evvela yürüyordu. Sonra at, öküz gibi hayvanlardan faydalandı. Sonra bisikleti yaptı. Arabayı, uçakları yaptı. Hayat hızlandı! Denizlerde gemiler, havada uçaklar, yollarda arabalar… Her yerde hareket.
Menfaat duygusu yok olsa, hareket durur. Her harekette bir menfaat duygusu vardır. İnsan menfaati için çalışır. Çalışmakta da iki türlü menfaat düşünülür: Dünyada en iyi şekilde yaşamak ve ahirette cennete girmek.
Çalışmanın hedefi, dünya ve ahireti cennet etmek olmalıdır. İslamiyet’e en uygun düşen düşünce budur.
Menfaat peşinde koşanlar da iki kısma ayrılır: Helali haramı düşünmeden kazananlar ve helal kazanç peşinde koşanlar. Menfaat duygusu iptal edilemez. Ya haramda ya da helalde çalıştırılır.
Para ile, mal ile alakası olmayan ibadetler çok azdır. Müslüman her şeyinden olduğu gibi, malından da mesuldür. Bu sebepten malını helal yoldan kazanıp, helal yere harcamalıdır. Eğer haramdan kazanıp, harama harcarsa İslam’ın dışına çıkmış olur.
Günümüzde insanlar, ihtiyaçlarından fazlasına sahip olmak istiyor. Bediüzzaman Said Nursî buyurmuş ki: “Alem-i İslâm aç iken, telezzüz haramdır.” İnsanlar doymak için değil, keyif için fazlasını istiyorlar. Kazanılan para lükse yetmeyince bu sefer de faize başvuruluyor... İslam’da hedef adam çalıştırmaktır, kitle kalkınmasıdır. Helal kazanç, sosyal hayatı güvenli kılar. Zaten İslamiyet’in temel kaidesi, başkasına zarar vermemektir.
İnsan çok paraya sahip olmak ister amma para bulur, sağlığını kaybeder, rahat edemez. Mal-mülk her şey demek değildir. Çünkü insan, maddeden ibaret değildir.
Çalışalım. Fakat İslamî ölçüler içinde çalışalım. Başka türlü çalışmak, kâr yerine zarar getirir. Rızık için endişeleniyorsak, yapılacak en doğru şey tasarrufa başvurmaktır.
