Nefsin Mertebeleri
Nefsin hakikatini anlamak içinhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif önce nefisin ne olduğuna bakalım. Lügate göre nefishttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif bir şeyin varlığıhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif hakikatihttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif zatıhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif kendisi manasına gelir. Tasavvufta ise insanın hayvanî tarafının adıdır.
İttifakla bildirildiğine görehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif insanın nefsi şerrin kaynağıhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif kötülüğün temelidir.
Nasıl ruhhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif Allah’ın emriyle vücutta bir varlıkhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif bir cevher isehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif nefis de ruh gibi bedende bir varlıktır. Kötü huylarınhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif çirkin fiillerin ortaya çıkmasının sebebi nefistir.
Nefis iki şekilde tezahür eder: Kişiye günah işleten arzu ve hevası ile kibirhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif hasedehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif cimrilikhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif öfkehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif kin gibi cibilliyetten (yaratılıştan) gelen kötü hasletler. Günahların temizlenmesihttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif işte bu kötü hasletlerin değiştirilmesi ile mümkündür. Bu da nefsin terbiyesi ile olur.
Allaha Teâlâ insanı yarattıktan sonra ona gazabı ve şehveti verdi. Gazam ve şehvetin orta hali yani itidali olduğu gibihttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif ifrat ve tecridi de vardır. Allaha Teâlâ itidali emretti. Şehvetin ifratı yani haram tarafı hırshttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif oburlukhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif yüzsüzlükhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif riyadır... Tefriti ise cimrilikhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif yaltaklanmahttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif hasettir... Ortasıhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif yani itidali de cömertlikhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif hayâhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif sabırhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif zarafethttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif kanlatır. Haram olanlar helale tebdil etmedikçe tövbelerimiz kabul olmaz.
Gazap da böyledir. İfratı böbürlenmehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif kızmahttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif dövmehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif kibirhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif husumethttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif kindir. Tefriti alçaklıkhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif hamiyetsizlikhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif sabırsızlıktır. Ortası ise keremhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif cesarethttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif tahammülhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif vakar ve merhamet sahibi olmaktır.
Allaha Teâlâ buyuruyor: “Yaklaşan gün hususunda onları uyar! Çünkü o anda dehşet içinde yutkunurken yürekleri ağızlarına gelmiştir. Zalimlerin ne şefaatçisi vardırhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif ne sözü dinlenir. Allahhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif gözlerin hain bakışını ve kalplerin gizlediğini bilir.” (Müzminhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif 18-19)
Zikrin hakikatleri müminin kalbine yerleşir ve bütün vücudu zikreder hale gelirsehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif buna “zat zikri” denir. Böyle bir zikir nefsin zulmaniyetini kaplar ve nefse ilâhi bir anlayışla düşmanlık duyulur. Artık bilir kihttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif düşman bu nefistir. Başka düşman aramaz. Nazarını düşmana dikerhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif bekçiliğe başlar. O zaman Allaha Tealâ keşif ilehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif ihbar ilehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif türlü rüya ve marifet halleriyle o müride şöyle işittirir: “Yakînini artır. Ben senden yanayım. Düşmanını tanıdınhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif yüz çevirdin. Ben de inayetimi açtımhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif kurbiyetime gel...”
Nefis iki kısımdırhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif demiştik. Günahlar ve cibilliyetindeki haller. Tevbe ile günahlardan kurtulmak mümkündür. Ama cibilliyetten olan kibirhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif hasedehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif cimrilikhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif öfke gibi haller ahlâk-ı hamide olarak değiştirilmedikçe nefsin ıslahı mümkün olmaz. Allaha Tealâ ayet-i celile ve hadis-i şeritlerle nefsin düşmanlığı için pek çok haberler beyan buyurmuştur. Bunlardan bazıları:
“...nefsini kötülüklerden arındıran kurtuluşa ermişhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif onu kötülüklere gömen de ziyan etmiştir.” (Şemshttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif 9-10)
“Rabbimin merhamet etmesi mütesnahttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif şüphe yok ki nefis kötülüğü emreder.” (Yusufhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif 53)
Ve hadis-i şerifler:
“Allah bir kuluna hayır murad edersehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif nefsinin ayıplarını ona gösterir.” (Ne gariptir ki bir adama nefsinin ayıbını söylesenhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif sana kızar.)
Rasulullah s.a.v. Tebük Muharebesi’nden dönerken buyurdu:
- “Küçük cihaddan büyük cihada dönmüş oluyoruz.”
- “Ya Rasulallah” dediler; “muharebeden daha büyük cihad olur mu?”
Buyurdu:
- “Dikkat edinhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif o nefis mücahedesidir!”
Nefis mücahadesi gazadanhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif muharebeden üstün tutulmuştur. Zira muharebenin meşakkati belirli zamanda biter. Nefis mücahedesi ise ömür boyu sürer
alıntı
