Çocuklarda Kalp Hastalıklarına Dikkat!

Çocuklarda doğumsal kalp hastalıkları; morarma, beslenme güçlüğü ve sık tekrarlayan solunum yolu enfeksiyonlarıyla kendini gösteriyor. Anadolu Sağlık Merkezi’nden Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof.Dr. Sertaç Çiçek, doğumsal kalp hastalıkları ile ilgili soruları yanıtladı.

Doğumsal kalp hastalıklarının görülme sıklığı nedir?
Doğumsal kalp hastalıklarının görülme sıklığı % 0.5 ile % 1 arasındadır. Ancak bu oranın canlı doğumlarda olduğunu gözardı etmemek gereklidir. Ölü doğum ve düşük nedeniyle kaybedilen bebekler de dahil olduğu takdirde bu oran daha yüksek olacaktır. Ülkemizin nüfus ve doğum hızı düşünüldüğünde doğumsal kalp hastalıklarınınnın ciddi bir sağlık problemi olduğu ortadadır.

Görülme sıklığında herhangi bir artış söz konusu mu?
Görülme sıklığında ciddi bir artış olmamakla birlikte, tanı yöntemlerindeki gelişmeler ve sağlık hizmetinin ulaşılabilirliği göreceli bir artışa yol açmaktadır.

Anne babası kalp hastası olan çocuklar da aynı rahatsızlığa yakalanmaya aday mıdır?
Doğumsal kalp hastalığı olan ebeveynlerin gebelik planlamasından önce, hastalığın genetik geçişi ile ilgili bilgi edinmelerinde fayda vardır. Doğumsal kalp hastalıklarının kalıtımsal olarak çocuğa aktarılma oranı genelde çok düşük olmakla birlikte, genel sağlıklı popülasyondan daha yüksek olduğu bilinmelidir. Bu durumdaki ebeveynlerin genetik danışma ve değerlendirme için bir uzmana yönlendirilmeleri uygun olabilir. Ayrıca, fetal ekokardiyografi adı verilen yöntemle gebeliğin 16-20’nci haftasından itibaren kompleks bir doğumsal kalp hastalığının var olup olmadığı belirlenebilir ve gerek gebelik gerekse de doğum esnasında alınması gereken tedbirler ve tedavi planlaması çok önceden yapılabilir.

Türkiye’de çocuklarda en sık görülen kalp hastalıkları nelerdir?
Yurdumuzda ve dünyada en sık görülen doğumsal kalp defekti ventriküler septal defekt (VSD) denilen kalbin alt odacıkları arasındaki duvarda bir deliğin olması durumudur. Ayrıca patent ductus arteriosus (PDA), atrial septal defekt (ASD), fallot tetralojisi ve büyük arter transpozisyonu (TGA) diğerlerine göre daha sık olarak karşımıza çıkmaktadır. Unutulmaması gereken, çocuklarda görülen kalp hastalıklarının sadece doğumsal olmadığıdır. Çocuklarda edinsel kalp hastalıklarına da rastlanmaktadır ve bunların en önemlilerinden birisi sıklığı giderek azalmakla birlikte romatizmal kalp hastalılarıdır.

Çocuklardaki kalp hastalıkları hangi belirtilerle ortaya çıkar?
Çocuklarda görülen kalp defektlerinin belirtileri defektin meydana getirdiği anatomik ve fizyolojik bozuklukla yakınen ilgilidir. Basit defektler hiçbir belirti vermeyebilir, ciddi defektler ise doğumdan itibaren belirti verebilirler. Sıklıkla görülebilen belirtiler morarma, beslenme güçlüğü (beslenme esnasında aşırı terleme, solunum sayısının aşırı artması vb) ve büyüyememe, sık tekrarlayan solunum yolu enfeksiyonlarıdır.

Çocuklarda kalp hastalıklarının tedavisi nasıl gerçekleştirilir?
Doğumsal kalp hastalıklarının tedavisi bir ekip işidir ve tanının doğru konulması ile başlar. Tıbbi tedavide kalp yetmezliğine yönelik çeşitli ilaçlar kullanılır. Ana tedaviler ise daha çoklukla girişimsel ve cerrahi yöntemlerdir ve hangisinin kullanılacağına çocuk kardiyoloğu ve kalp cerrahlarının birlikte değerlendirmesi sonucu karar verilir. Unutulmaması gereken günümüzde bu konuda uzmanlaşmış ekipler ve merkezlerde her türlü doğumsal kalp hastalığının tedavisinde çok ciddi başarı oranlarına ulaşılmış olduğudur. Bu hastaların tedavisinde zamanlama kritik bir faktör olduğundan en erken zamanda bu konuda uzmanlaşmış merkezlere ulaşmakta fayda vardır.

Doğumsal kalp hastalıklarının anne karnında tedavisi mümkün müdür?
Fetal ekokardiyografi ile doğumsal kalp hastalıklarının tanısı anne karnında konulmakta ve tedavi planlaması yapılabilmektedir. Tıptaki gelişmeler, anne karnındaki bebeğe girişimsel veya cerrahi olarak işlem yapmayı olanaklı kılmıştır ve bu konuda çalışmalar devam etmektedir. Önümüzdeki dönemde anne karnında girişimler daha yaygın olarak kullanılmaya başlanacaktır.