Felsefe gözü ve uyarının adresi

Kur’ân-ı Hakîm’in hikmetiyle kâinata bakan mü’min, orada var edilenleri olağanüstü ve olağan şeklinde iki parçaya ayırmaz. Var edilenler üzerindeki san’atı, güzelliği, keremi, şefkati, nimeti görür. Bu nimet içindeki in’âmı fark eder. Onunla Mün’im-i Hakîkî’yi sıfat ve isimleriyle tefekkür eder.

Felsefe gözü ise her gün olup biteni, ülfet perdesi ile gizler. Var edilenlerin, görünüşte bir silsilenin, bir zincirin sonucunda vâr edildiğini görmekle, bu zincirdeki sırayı bilmekle, keşfetmekle güya sırrı çözer. Her an olup durduğunu görmekle de üstüne sıradanlık perdesini çeker. Küfranla nimetin üzerini örter, onu gizler.

Buna karşılık, ara sıra görüneni, görünüşte düzenden çıkmış olanı nazara verir.

Felsefe çömezinin bu bakışına, yine felsefeyle âlûde Avrupalı’nın icadı olan medyanın sihirli gücü yardım eder.

Meselâ, hacim itibariyle dünyamızdan bir milyon üç yüz bin defa büyük güneşin, bizi her gün ışığı ve ısısı ile şenlendirmesinin haber değeri yoktur. Onun saniye sapmayan hareketlerinin televizyon, radyo ve gazetede bahsedilme değeri yoktur.

Ama güneş tutulmasının haber değeri vardır.

İnsanlığın üçte ikisinin temel gıda maddesi olan pirincin muson rüzgârları ve yağmurları perdesi ile yaratılmasının ve onunla bir kerem, şefkat ve rahmetin izhar edilmesinin haber değeri yoktur.

Felsefe şakirdi yeryüzündeki mevkileri de turistik değeri olan ve olmayan diye ikiye ayırmıştır.

Oysa söz gelişi, bir çiçeğin büyüme evresinde ne kadar nüans vardır. Yine, bir ağaç yaprağının, kuruma döneminde yeşilden kırmızıya geçişinde ne kadar ince fark vardır. Bu süreçte ne kadar da çok ince detay vardır: Bir gün fotoğrafı çekilen bir çiçekte görülenle, ertesi hafta çekildiğinde görülecek manzara aynı değildir; güneşin gelme açısı değişmiştir. Yaprak biraz daha kırmızıya kaymıştır. Sonuçta, görülen şey yenidir.

O sebeple, “turistik yer” arayışına da gerek yoktur aslında.

Medya vasıtasıyla, rahmetin vesilesi olan yağmur da artık “meteorolojik uyarı”larla verilir oldu. Herkese getirdiği binler fayda gizlendi. “Meteoroloji uyardı, falan bölgede yağış!”, “Meteoroloji ikaz etti, filan ilin kuzey ilçelerinde aşırı yağış! (‘Aşırı’nın ölçüsünü hangi sönük akıl biliyorsa!) Vatandaşların ve ilgililerin sel ve heyelan olaylarına karşı dikkatli olmaları gerekiyor.” türünden haberler günümüzün birer parçası oldu.

Başkası neyse de, habercilik yapan ehl-i dinin, aslında, felsefe tilmîzi Avrupa aracı olan, bizim malımız olmayan bu yayın vasıtalarını kullanırken, değerlerimizi yıpratmama hususunda çok dikkatli olmaları, Rabbimizden şikâyeti çağrıştıran başlıklar kullanmamaya özen göstermeleri gerekmez mi?

Yine de, birilerinin uyarılması gerekecekse, ikaz edilecekler listesinde şunlar yer almalı:

Fedakârlık, îsâr gibi ulvî duyguları, değil uygulamalı öğretmek, haklarında birkaç kelimelik bilgi vermeyi bile beceremeyen bir eğitim sisteminin yetiştirdiği ve sonuçta mahrum yerlerde “bir yolunu buluncaya kadar” kalabilen memur.

Milletin değerleri ile barışık olmadığı için, halkla bütünleşemeyen, sonuçta çiftçiyi tarlasında, bahçesinde ziyaret ederek ona destek olmayan ziraat mühendisi ve teknisyeni. Tarımı ihmal eden, toprağına sahip çıkamayan, bu sebeple verimli arazileri sele, erozyona kaptıran; sonuçta şehirlere göçerek orada sefalet kuşakları oluşturan kitleye, olmadık yerlerde derme çatma binalar yapma izni veren, sonra da oy mülâhazasıyla bu binalara tapu verdiren siyasetçi.

Hemen her mekânı beton ve asfalt dökülecek, ya da apartman dikilecek bir yer nazarıyla bakan şehircilik anlayışı.

Büyük düşünmeyen, dolayısıyla yaptığı plan, günü kurtarmaktan öte gitmeyen, park ve bahçe gibi yeşil alanları geniş tutmayan belediyeci.

Belediyenin borçlarını uygunsuz yerlerde arsa üreterek kapatmaya çalışan açgözlü anlayış.

Vadinin içinin derenin, ırmağın hakkı olduğunu anlayamayan, fıtratın dilinden bîhaber kimseler.

Beton sevgisi ve beton ile özdeşleşen, esnek ve geniş düşünememe güdüklüğü.

Kısacası, Allah abes iş yapmaz; her işte bir hikmeti vardır. Yarattığı hikmete uymamamız sonucu verdiği “musîbet”ler de “isabet”lidir.

Bize düşen söylem ve davranışlarımızı, O’nun fıtrat kanunlarına uydurmaktır.

MEHMED BOYACIOĞLU