İbâdetten Haz Alamamak
Namaz ve diğer ibadetler insanın ruhu için mükemmel gıdalardır. Ancak insan bunlara yönelik arzusunu ve kalbinin hazır oluşunu bir kez kaybettiğindehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif artık söz konusu ibadetleri şeklen ifa etmenin ötesine geçmekte çok zorlanır. Kılar ama kendisi de ne kıldığından haberdar değildir.
Hemen hemen hepimizin şikayetidirhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif ibadetlerden lezzet alamamak. “Ben namazlarımı adabına uygun şekilde kılmaya gayret ediyorum ancak bir türlü dünyadan kendimi koparamıyorum.” diyenimiz çoktur. “Niyet ediyorumhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif ilk rekâtta olsun kendimi dünyadan tamamen koparacağımhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif aklıma dünyalık bir şey getirmeyeceğim.” diyoruz. Ancak daha rükûya gitmeden her türlü dünyevî meşgale üstümüze üstümüze geliyor. Bir de bakmışız kihttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif borçlarımızhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif çocuklarımızın okul durumu veya bir başka sorunumuz bizi namazdan koparmış. Şeklen namazdayızdır ancak ruhen şahsi işlerimizi halletmekle meşgulüzdür. Bazen öyle olur kihttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif birinci rekâtta okuduğumuzu ikinci rekâtta hatırlamayız.
Velhasılhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif namaz içinde namazdan kopuşumuz her zamanki durumumuzdur. Her şeyi otomatiğe bağlamışızdır. Yatarız kalkarızhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif dışarıdan bakılınca gayet güzel bir şekilde şartlarını yerine getiririzhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif rükûsunda secdesinde hiçbir şeyinde yanılmayız. Ne rekât sayısındahttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif ne teşehhüdündehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif ne de başka bir şeyinde hata etmeyiz. Tüm erkânı düzgün şekilde yerine getiririz.
Fakat bu durum bir yanılma değildir. Zira namazlarda yanılmahttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif namazın hakkını gerçekten verenler için söz konusudur. İnsan huşu ile namazı kılarken bir an dalgınlığa düşecek olsahttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif ne yaptığını şaşırırhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif bocalar. Ama gönlü her zaman başka yerlerde gezinerek kılan için böyle bir durum söz konusu olmaz. Gerçi böylesi insan bilehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif bazen olur namazdan öylesine fazla uzaklaşır kihttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif namazın şeklî edasında şaşırıverir.
Kalben huzura ermeden
Bu acı durum elbette sadece namaza has bir durum değildir. İnsan Allah’ın emrine uyarak bütün gün aç kalırhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif oruç tutar. Ancak yaptığı sadece boğazından aşağı bir şey salmamasıdır. Başkalarının gıybetini yapmaktan kaçınmakhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif insanlarla didişmekten uzak kalmakhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif haramlardan korunmak nedense başarabildiği işler değildir. Hacca giderhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif dünyanın her tarafından gelen mümin kardeşlerine katlanamazhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif gözü eksikliklere takılıp kalırhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif etrafındakilerle uğraşır. Görünürde haccı yerine getirir ama sevap dağarcığına fazla bir şey koyamadanhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif hem de tamamen şikayetçi bir duruma bürünerek geri döner.
Bu durum şuna benzer: İnsanın önüne son derece lezzetli yemekler konur. Ama bir kere ağzının tadı kaçmıştır. Yemekler ne kadar güzel olursa olsunhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif kendisini zorlayarak yese bile tatlarını alamaz. Sadece karnını doyurmakla kalır. Namaz ve diğer ibadetler de insanın ruhu için mükemmel gıdalardır. Ancak insan bunlara yönelik arzusunu ve kalbinin hazır oluşunu bir kez kaybettiğindehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif artık söz konusu ibadetleri şeklen ifa etmenin ötesine geçmekte çok zorlanır. Kılar ama kendisi de ne kıldığından haberdar değildir. İbadetin ifasıhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif kalbi razı gelmese bilehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif baştan savılan bir borç konumuna düşer. Adetahttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif ödeyeyim de kurtulayım demeye getirir.
Allah Tealâ Kur’an’ında güzel müminlerin hasletlerini sayarkenhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif onların ibadetleri yerine getirdiklerine özellikle vurgu yapar. Kitabında bahsetmiş olduğu müslümanhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif başta namaz olmak üzere hayatı ibadetlerle iç içe geçmiş kişidir. Bu nedenle Allah’ın nazarındahttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif ibadetsiz iyi bir müslüman söz konusu olamaz. Öyle kihttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif namazı bırakanların nefslerinin peşine takıldıklarındanhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif doğru yoldan saptıklarından ve ileride bunun cezasını çekeceklerinden bahsedilir. (Meryemhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif 59)
İbadeti hakkıyla yerine getirmek
Kur’anhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif ibadetlerin yerine getirilmesine çok önem vermek yanındahttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif bir hususun daha üzerinde önemle durur: O da ibadetlerin Allah’ın arzuladığı şekilde ifa edilmesidir. Bu ayetlere görehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif şekil olarak ibadeti yerine getirmek elbette önemlidir. Ancak daha mühim olan husushttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif ibadet esnasında kalbin Allah ile bağlantı halinde olmasıdır. Bu nedenlehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif üşenerek kılınan namazların münafıkların ibadeti olduğu belirtilir. (Nisâhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif 142)
Kulun ne yaptığını ve kimin huzurunda durduğunu bilerek ibadetini yerine getirmesi beklenir. Nitekimhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif kurtuluşa eren müminlerden bahseden Mü’minûn suresindeki ikinci ayettehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif söz konusu müslümanların bir özelliği olarak “Onlar namazda huşu içindedirler.” buyrulur. Devamındaki ayetlerde kurtuluşa eren bu müslümanların boş ve yararsız sözlerden uzak durduklarıhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif zekâtlarını verip iffetlerini korudukları belirtilir.
Demek oluyor kihttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif müslümanın kurtuluşa erebilmesi için namazını veya bir başka ibadetini eda etmesi yeterli olmamaktadır. Bunun yanındahttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif ibadetinde kendisini rabbine vermesi gerekmektedir.
Bir diğer ayette ise namazı kılmalarına rağmen en önemli hususa riayet etmeyenler çok ağır biçimde kınanır: “Yazıklar olsun o namaz kılanlara kihttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif onlar namazlarını ciddiye almazlar.” (Mâûn 4-5). Bu ayetlere baktığımızdahttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif kulun ibadetini şeklen yerine getirmekle yetinmesinden Allah Teâlâ’nın kesinlikle hoşnut olmadığını anlıyoruz. Ohttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif namazın hakkının verilmesinihttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif içinin doldurulmasını istemektedir. Zira içi doldurulan ibadethttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif kulu Allah’ın istediği çizgi üzerinde tutacaktır.
Nitekim bir başka ayettehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif namazın insanı hayâsızlıktan ve kötülükten koruyacağından bahsedilmektedir. (Ankebût 45). Hiç şüphe yok kihttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif bu namazhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif huşu ile kılınan namazdır. Yoksa insan beş vakit kılmasına rağmen hayatında bir değişiklik olmuyorsahttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif kıldığı namazda bir sorun var demektir. Çünkü Allah istemesine rağmen huşu ile onun divanında huzura durmamıştır. (Bakara 238)
Bu büyük eksiklikten dolayıdır kihttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif Hz. Peygamber s.a.v.http://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif namazı şeklen kılan ve kendisini ibadetine vermeyen bazı kimselere namazlarını iade ettirmiştir. (Buharîhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif 715) Namazında sakalıyla oynayıp duran kişi hakkında da “Kalbi huşu içinde olsaydıhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif azaları da huşu içinde olurdu.” buyurmuştur. (Kenzu’l-Ummâlhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif VIII/197)
Başka bir hadislerinde ise insanın sevabının huşusuna göre değişeceğini belirtmiştir: “Kişi namazını kılar. Namazından sonra ona namazının onda birihttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif dokuzda birihttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif sekizde birihttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif yedide biri en nihayet tamamı sevap olarak
yazılır.” (Beyhakîhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif 2/281)
Görünen o kihttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif pek çok insan namaz ibadetinin hakkını verememektedir. Allah Teâlâ’nınhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif keza Rasulullah’ın aynı hususa vurgu yapması bu gerçeği ifade etmektedir. Nitekim sahabeden Ubâde b. Sâmit r.a. da insanlardan kaldırılacak ilk şeyin huşu olacağınıhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif kişi bir mescide girdiğinde huşulu namaz kılan birini neredeyse bulamayacağını söyler. (Tirmizîhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif İlimhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif 5)
Takva hali üzere olmak
Burada aklımıza şu sorular gelebilir: “Başta namaz olmak üzerehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif insanın büyük bir haz alarak ibadetlerini yerine getirmesihttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif yaratıcıyla irtibatını koparmadan eda etmesi çok mu zordur? Allah Tealâ bizlerden kaldırmakta zorlanacağımız bir şey mi istemektedir?”
Her iki sorunun cevabı da hayır’dır. Ancak ibadetin şeklen eda edilmesinin ötesindehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif harcanması gereken bir çaba vardır. Çoğumuzun ihmal ettiği de budur. Söz konusu çaba sarf edilmediği içindir kihttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif Allah Tealâ buna vurgu yapmaktahttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif yerine getirilmesindeki gevşekliğe dikkat çekmektehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif hakkıyla yerine getirenleri de övmektedir.
Söz konusu çabanın ne olduğuna gelince: Bu husus Kur’an’da ve Hz. Peygamber s.a.v.’in hadislerindedir. Her ikisi dehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif ibadetlerin alt yapısı olarak iki önemli noktaya dikkat çekerler:
Birincisihttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif gün içerisinde insanlarla olan ilişkilerde ahlâkî kurallara riayet etmekhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif düzgün bir yaşantı sergilemeye çabalamakhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif kalp kırmamakhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif ahlâken doğru bir kişi olmaya çabalamak. Dolayısıyla insan toplum içerisinde -ki buna ailesi de dahildir- ömrünü geçirirkenhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif Allah Rasulü’nün güzel ahlâkını kendi yaşantısına hakim kılmaya çalışmalıdır. Ancak bunu yaparken diğer bir hususu da asla ihmal etmemelidir: O da Allah ile olan bağını sürekli diri tutmaya çalışmasıdır.
Zira Allah ile olan irtibatıhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif onun tüm hareket ve düşüncelerini güzel yönde tutmaya yardımcı olur. Bütün yaşantısı hayır yönünde gerçekleşir. Kalbi Allah sevgisiyle dolu olduğundanhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif her şeyde onun rızasını gözetir. Korktuğundan değilhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif yaratanını sevdiğindenhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif öyle yapılması gerektiğinden dolayı Allah’ın istediği bir şekilde ömür sürmeye çabalar. Yemesindehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif içmesindehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif elbisesini giymesinde çıkarmasındahttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif yolda yürümesindehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif otobüse binmesindehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif alışverişindehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif hastalanmasındahttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif neşesinde velhasıl her şeyindehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif kalbinde ve dilinde her zaman Allah vardır. Onu her zaman yanında hisseder ve asla unutmaz.
Bu iki hususa dikkat eden yani ahlâken güzel bir insanlık sergileyen ve gün içinde Allah ile bağını koparmayan insanın namazlarında Allah’tan uzaklaşması düşünülemez. Zira ohttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif Allah sevgisini ve onunla olan gönül bağını hayatının her dilimine hakim kılmıştır. Böyle bir insanın hem de namazda Allah’tan ayrı düşmesi söz konusu olabilir mi? Ohttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif bizatihi ibadet olmayan gündelik yaşantısında Allah ile hemhal olmuşkenhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif nasıl olur da ibadetin bizzat kendisi olan namazda Allah’tan uzaklaşır!
