Derya kuzusu balıklar
Derya kuzusu balıklar
Balık sezonumuz açıldı! Hasretle beklenen taptaze balıklar, balıkçı tezgâhlarında çoktan sergilenmeye başlandı bile. Çoğumuz aslında balık kültürünü fazla benimseyemediğimizden sezonu bekleyerek gerçekten balığa özlem duyar hale geliyoruz. Oysaki 4 mevsim, 12 ay balık yemek mümkün. Her mevsimin ve ayın balığı farklı olduğundan bunları bilmemek doğal olabiliyor. Sezonunda taze balık kaygısı gütmeden yemek, bayat olur mu? Düşüncesini fazla kafamıza takmadığımızdan dolayı balık sezonunu hasretle beklememiz bundan dolayıdır.
Uzmanlar balık tüketmemizi önermektedir. Diğer etlere nazaran balık tüketimini fazlalaştırmak, balığın yararlarını bilerek çocuklarımıza da balık tüketimini önermemiz gerektiğini savunuyorlar. Haftada 2-3 kez balık yapmanın yararlı olduğu kanısında olan uzmanlar, büyüme çağındaki çocukların balık yemesi omega 3 ve omega 6 vitamin ve mineraller bakımından zengin olan balığın tüketimine önem verilmesi gerektiğini savunuyorlar.
Protein deposu; balık!
Balık etinde diğer hayvanlarda bulunanlara benzer şekilde protein, A, B, D, E, K vitaminleri, kalsiyum, magnezyum, demir, selenyum ve fosfor gibi insan vücudu için gerekli ve faydalı maddeler bulunur. Ancak balıketinin diğer etlerden üstünlüğü ve sağlık üzerine faydalı tesirleri, daha çok ihtiva ettiği yağın özelliğinden kaynaklanır.
Her hafta soframızda olmalı!
Üç tarafı denizlerle çevrili olmasına rağmen, balık tüketimi başka ülkelere ve sağlıklı bir hayat için gerekene göre az olan ülkemizde, yenilmesinde dinen de şüpheli bir yön bulunmayan bu nimetin tüketiminin teşviki halk sağlığı açısından faydalı olacaktır. Haftada iki veya üç defa kırmızı et yerine balık yenilmesi, kalp hastalıklarından ölüm nispetinin azalmasını, orta yaş ve üzerindeki kişilerin daha sıhhatli hayat sürmelerini sağlayabilecektir.
Binlerce yıldır insanlığın istifadesine sunulan balığın ağır metallerle (cıva bileşikleri ve klorlu hidrokarbonlar) kirlenmiş sulardan avlananları hariç sağlık için tehlike oluşturmaz. Ancak sularımızın büyük ölçüde kirletildiği dikkate alınırsa, balığın taze olmasına ve kıyılarda tutulan balıklardan çok, açıklarda tutulanların tüketilmesine dikkat edilmesi yeterli olacaktır.
Balıkların içerisinde bulunan yağ ve miktarları
Balıkların yağ muhtevası mevsime, türlere ve coğrafyaya göre farklılık gösterir. Mezgit, barbunya, pisi balığı gibi beyaz balıklar ağırlıklarının % 1'i kadar, uskumru, sardalye, som balığı, hamsi, istavrit, palamut, alabalık gibi yağlı balıklar ise % 5- 25 arasında yağ içerirler. Alabalık dışında kalan tatlı su balıkları genellikle az yağlıdır. n-3 yağ asidleri yönünden en zengin balık uskumrudur. 100 gram yenebilir uskumru etinde yaklaşık 2.5 gram n-3 yağ asidi bulunurken bu miktar sardalyede 1.7, alabalıkta 0.5-1.6, som balığında 1.2-1.4, ton balığında 0.5-1.3 gramdır.
Omega-3 yağ asidleri (EPA ve DHA) balıketinden başka ticari balık yağı preparatları ile de alınabilir, fakat bu müstahzarlar fazla miktarda A ve D vitamini içerdikleri için güvenle kullanılabilecekleri miktar sınırlıdır. Astımlı hastalarda faydalı tesir göstermediği tespit edilen omega-3 yağ asidlerinin romatoid artritli hastalarda ağrı, sabah katılığı, hassas eklemlerin sayısı ve kavrama kuvveti üzerine olumlu tesir yaptığı bulunmuştur. Sedef hastalığında 8 hafta omega-3 yağ asidlerinin kullanımı pullanma, kaşınma gibi şikâyetleri ve etkilenen deri alanı genişliğini azaltmaktadır.
Kalp ve damar hastalıklarını engelliyor!
Balık yağında, doymamış yağ asidi doymuşa nazaran oldukça fazladır. Bu yağ asitleri çocuklarda sinir sisteminin ve beyinin gelişiminde ve erişkinlerde sağlığın korunmasında önemli rol oynamaktadır. Balık yağının olumlu tesirleri ilk olarak, Grönland Eskimolarının fazla miktarda yağ kullanmalarına rağmen kalp hastalıklarından ölüm nispetlerinin düşük olmasının tespiti ve sebebinin araştırılması ile ortaya konulmuştur. Hollanda'da yapılan bir araştırmada tüketilen balık miktarı ne kadar fazla ise kalp enfarktüsünden ölüm riskinin o kadar düşük olduğu tespit edilmiştir. Bu araştırmada günde 30 gram balık yiyenlerde bile kalp hastalığından ölüm riskinin hiç balık yemeyenlere göre yan yarıya daha az olduğunu gösterilmiştir. İsveç'te 10.966 kişi üzerinde yapılan bir başka çalışmada fazla miktarda balık tüketen kişilerde kalp ve damar hastalıklarının daha az görüldüğü ortaya çıkarılmıştır.
Balığın yararları
* 1. Cilt rengini güzelleştirir
* 2. Şeker hastalığının tedavisinde kullanılır.
* 3. Sağlıklı dişetleri ve diş yapısı oluşmasına yardımcı olur.
* 4. Özellikle protein, D vitamini ve eser elementler (vücutta çok az bulunup vücuda çok faydalı maddeler) açısından mükemmel besin kaynağıdır.
* 5. Migren hastalarında faydası kanıtlanmıştır.
* 6. Bakteriyel enfeksiyonlarda mücadeleye katkıda bulunur.
* 7. Kandaki kolesterolü düzenleyici etkisiyle kalp krizinin önlenmesinde önemli rol oynar.
* 8. Nişasta ve yağların parçalanarak vücutta kullanılmasına yardım eder.
* 9. Eklem sağlığına faydalıdır.
* 10. İçerdiği fosfor, sülfür, vanadyum gibi mineraller sayesinde büyümeyi ve dokuların iyileşmesini sağlar.
* 11. Depresyon ve şizofreni belirtilerini hafifletir.
* 12. Yanık tedavisinde faydası vardır.
* 13. Saçların daha dayanıklı olmasını sağlar.
* 14. Glokom (göz içinde basınç artması nedeniyle meydana gelen körlük) tedavisinde faydası vardır
Hangi balık hangi mevsimde tercih edilmelidir
* Ocak: Kefal, tekir, kırlangıç
* Şubat: Uskumru, istavrit, lüfer, palamut, tekir, kefal, kalkan, gümüşbalığı
* Mart: Levrek, kalkan, kefal, tekir,
* Nisan: Kalkan, kılıçbalığı, barbunya, mercan
* Mayıs: Barbunya, levrek, kırlangıç, dilbalığı, iskorpit
* Haziran: Mercan, levrek, barbunya
* Temmuz: Sardalya
* Ağustos: Sardalya, izmarit, mercan, çingene palamutu
* Eylül: Palamut, sardalya, kırlangıç
* Ekim: Palamut, Lüfer, mercan, hamsi
* Kasım: Lüfer, istavrit, hamsi
* Aralık: Lüfer, kırlangıç, torik, tekir.
