Bir kişi, gıybet edilen bir ortamda bulunuyorsa veyahut kendisiyle gıybet edilmek ist

Bir kişi, gıybet edilen bir ortamda bulunuyorsa veyahut kendisiyle gıybet edilmek isteniyorsa nasıl davranmalıdır?

"İmâm-ı Gazâlî der ki:

Kendisine dedikodu ulaşan kimseye düşen:

Onu tasdik etmemek,

Hakkında sözü edilen kimse için de, söylendiği şekilde olduğu zannına düşmemesi,

‘Acaba’ diyerek, söyleneni tahkike de kalkmaması,

Ayrıca laf getireni ayıplayıp, bunu bir daha yapmamasını söylemesi,

Vazgeçmezse ona öfkelenmesi,

Kendisi için de, nemmamı (dedikoducuyu), zecrettiği (men ettiği) şeyi hoş görüp o işittiğini yaymaya kalkmamasıdır.

Aksi takdirde kendisi nemmam olur.” (Kütüb-i Sitte'den)

“Kardeşini gıyabında savunan kişiyi, Allah (cc) cehenneminden azad eder.”

"Müslüman kardeşini gıyabında savunan kişiyi, Allah (cc) da dünya ve ahirette savunur." (İbni Ebi’d-Dünya)

“Kim Müslüman kardeşini, şeref ve namusunu savunursa Allah (cc) da kıyamet günü onun yüzünü cehennemden korur.” (Tirmizi)

“Kardeşini gıyabında savunan kişiyi, Allah (cc) cehenneminden azad eder.” (Ahmed, İbni Ebi’d-Dünya, Taberani)

“Mümin kardeşini münafıklara karşı savunan kimseye, Allah (cc) kıyamet günü bir melek gönderir; onu cehennemden korur. Kim de Müslümanı küçük düşürmek için kötülerse, Cenab-ı Allah onu, suçu bağışlanıncaya kadar cehennem köprüsünde bekletir.” (Ebu Davud, İbni Ebi’d-Dünya)

“Dünyada iken mümin kardeşinin şerefini koruyan kişiye, ateşten korumak için kıyamet günü Allah (cc) bir melek gönderir.” (İbni Ebi’d-Dünya)

“Müslümanın şahsiyetinin çiğnendiği bir yerde onu savunmayan kişiye, Allah’ın (cc) yardımına muhtaç olduğu bir zamanda kesinlikle Allah (cc) yardım etmez. Şahsiyetinin çiğnendiği, şerefinin rencide edildiği bir ortamda Müslüman kişiyi savunana, Allah’ın yardımına muhtaç olduğu bir zamanda Allah (cc) da ona yardım eder.” (Ebu Davud, İbni Ebi’d-Dünya)

Gıybeti yapılırken kardeşini savunmayan kimseye gıybet cezası verilir!

“Yanında kardeşi gıybet edilirken, savunmaya gücü yeter de onu savunursa, dünya ve ahirette Allah (cc) da ona yardım eder. Eğer savunmazsa, dünyada ve ahirette Allah (cc) ona gıybet cezası verir.” (Esbehani)

"Kim kardeşinin gıybet edilmesine engel olursa, Allah (cc) onun için bin şer kapısını kapatır. Ama engel olmazsa o da gıybet etmiş gibi sayılır." (Kırk Hadis Şerhi)

Peygamber Efendimiz’in (asm) gıybet karşısında aldığı tavır

Hz. Aişe (ra) rivayet ediyor:

“Resulullah'ın zevcesi Safiye'nin devesi hastalanmıştı. Zeyneb’in de fazla devesi vardı. Resulullah, zevcesi Zeyneb’e:

“Safiye’ye binmesi için bir deve ver.” deyince:

“O yahudiye mi vereceğim!?” dedi. Bu söze öfkelenen Resulullah, Zilhicce ve Muharrem aylarında, Safer ayının da bir kısmında Zeyneb’in yanına gitmedi.” (Ebu Davud)

“Bana kimse, ashabımdan biri hakkında canımı sıkacak bir şey söylemesin. Zira ben sizin karşınıza (veya ahirette Allah’ın (cc) karşısına) içimde hiç bir şey olmadan çıkmak istiyorum.” (Tirmizi)

Birisi Efendimiz'e (asm) gelerek, Hz. Halid hakkında birşeyler söylemek ister. Efendimiz (asm) tek kelime dahi söyletmeden geriye çevirir.

Ömer bin Abdülaziz’in gıybet karşısında aldığı tavır

Ömer İbn-u Abdülaziz’e bir adam gelerek:

“Senin hakkında falanca şöyle söyledi.” der. Ömer de:

“İstersen bunu tahkik edelim. Eğer yalancı çıkarsan:

"Bir fasık size haber getirince araştırın." (Hucurat, 6) hükmüne girersin.

Şayet duyduğun doğru çıkarsa:

“Dili ile iğneleyen, koğuculuk eden…" (Kalem, 11) hükmüne girersin ki, her iki halde de mesulsün.
İstersen senin için üçüncü şıkkı tercih edelim, seni affedelim de bu iş böyle kalsın!” der.

Adam:

“Af diliyorum. Bir daha böyle bir işe girişmeyeceğim.” der. (Kütüb-i Sitte)

Gıybet edilen ortamda bulunan kişi

Gıybet edilen bir ortamda bulunan kişi, gıybet edeni uygun bir üslup ile uyarmalı ve konunun kapanmasını sağlamalıdır. Eğer uyardığı halde gıybet edilmeye devam ediliyorsa, o ortamı terk etmelidir.

Kendi gıybetinin yapıldığını öğrenen kişi

Bir gün Hasan Basri'ye dediler ki:

"Filan kimse, senin gıybetini etti." Bunun üzerine Hasan Basri ona, bir tabak yaş hurma yolladı ve şu haberi gönderdi:

"Duyduğuma göre, iyiliklerini bana hediye etmişsin, ben de o hediyene tam olarak karşılık vermeyi isterdim; ama yapamadım.