Oruç Fıkhı

*Genel olarak yeme-içme, cinsel ilişki orucu bozar.
*Ramazan ayında oruçlu olduğunu bilerek kasten bunlardan birisi yapılırsa hem kaza hem de kefaret gerekir.
*Şu durumlarda ise sadece bozulan oruç kaza edilir.
*İğne yaptırmak.
*Vücuda sıvı ilaç alınması...
*Kendi isteği ile ağız dolusu kusmak.
*İmsak vakti girdiği halde veya güneş batmadan önce vaktidir zannederek yemek içmek.
*Abdest esnasında ağzına ve burnuna su kaçırmak...
*Böyle bir nedenle orucu bozalın, iftar vaktine kadar oruçlu gibi davranmalıdır...

Orucu bozmayan şeyler

*Oruçlu olduğunu unutarak yemek, içmek, (unutarak yeyip içerken oruçlu olduğunu hatırlarsa hemen ağzını yıkayıp oruca devam eder, oruçlu olduğunu hatırladıktan sonra boğazından aşağıya bir şey geçerse orucu bozulur.)
*Kulağına su kaçmak,
*Göze ilaç damlatmak,
*Gece yıkanması gerekirken sabahleyin yıkanmak,
*Kendi isteği olmayarak kusmak,
*İhtilâm olmak (yani uyurken cünüplük hali meydana gelmek)
*Kan aldırmak,
*Kendi isteği olmayarak boğazına toz, duman girmek,
*Ağzındaki tükürüğü yutmak...
Hayız ve nifas halindeki bir kadın oruç tutmaz. Oruçlu iken hayır veya nifası başlarsa orucu bozulmuş olur. Ramazandan sonra engel kalktığında uygun bir zamanda tutamadığı kadar orucu kaza eder.
Ramazanda bir özür nedeni ile orucunu bozan, İmsaktan sonra hayız ve nifastan temizlenen kadın, Yolculuğu bitenin, İyileşen hastanın, Erginlik çağına giren çocuğun... günün geri kalan kısmını oruçlu gibi geçirmeleri gerekmektedir.
Bizim İnancımızda...
*Bilmediğini sormamak ayıptır.
* Ehline sorup öğrenmek Allah'ın emridir.
Sahur ve İftarın Fazileti
Sahurda kalkıp yemek müstehaptır. Peygamberimiz: "Sahurda yemek yiyiniz, çünkü sahur yemeğinde bereket vardır" (Buharî, Savm 20; Müslim, Sıyam 9) buyurmuştur. Sahur yemeği, oruca dayanma gücü verir. Duâların kabul edildiği vakitlerden biri de sahur za-manıdır. Oruçlu sahura kalktığı zaman, dilekleri için duâ etmeli ve Allah'tan günahlarının bağışlanmasını istemelidir.
Oruç ibadetini tamamlayıp iftar vaktine yetişen kimse, bundan büyük bir mutluluk ve sevinç duyar. Tuttuğu orucun mükâfatını almak üzere, kıyamet gününde Allah'ın huzuruna vardığı zaman en büyük sevinci tadacaktır.

Oruçluya mekruh olan şeyler

ORUCU bozmamakla beraber yapılması mekruh durumlar şunlardır:
1. Bir koca, yemeğin tuzunun az veya çok olmasından dolayı hanımını rahatsız ediyorsa, kadın bir şey yutmadan diliyle yemeğin tadına veya tuzuna bakabilir. Yemek pişiren ücretli için de durum böyledir. Bu durumda olanların oruçları bozulmaz fakat bunu yapmaları mekruhtur.
2. Bir kimsenin hanımını öpmesi ve kucaklaması mekruhtur ama bu durum kazayı gerektirmez.
3. Tükürüğünü ağzında biriktirip yutmak mekruhtur. Bu durumda kaza gerekmez.
4. Kan aldırmak veya ağır bir işte çalışmak gibi kendisini zayıf düşüreceğine kanaat getirdiği bir iş yapmak oruçluyu zor durumda bırakacağı için uygun görülmemiştir. Fakat bu kişilerin oruçları bozulmaz.
5. Nafile olarak tutulan orucu özürsüz olarak bozmak mekruhtur ve aynı zamanda yerine kaza orucu tutması gerekir. Verilen şeyi veya ikramı reddetmemek için nafile orucu bozmak mekruh değildir fakat daha sonra bu oruç, kaza edilmelidir.

Oruçluya Mekruh Olmayan Şeyler

1. Gül ve misk gibi şeyleri koklamak.
2. Gözüne sürme çekmek.
3. Misvak kullanmak, dişlerini macunsuz fırçalamak...
4. Ağzına su alıp çalkalamak, burnuna su çekmek...
5. Serinlenmek için yıkanmak.

Oruçlunun yapması müstehap olan işler

1. Sahura kalkıp bir şeyler yemek. Sahur se-her vaktinde yenen yemek demektir. Sahurun vakti gecenin son altıda biridir. Sahura kalkmanın amacı; oruca güç kazanmak ve seher vaktinin ecir ve faziletinden yararlanmaktır. Hz. Peygamberin sahura kalkma-yı tavsiye eden çeşitli hadisleri vardır.
2. Sahur yemeğini biraz geç yemek. Yemeği şüpheli bir vakte kadar ge-ciktirmek ise mekruhtur.
3. Güneşin battığı iyice anlaşıldıktan sonra iftarda acele etmek... İftarı na-mazdan önce yapmak da müstehaptır.
4. İftarda şu duayı okumak sünnettir: "Allâhümme leke sumtü ve bike êmentü ve aleyke tevekkeltü ve alê rızgıke efdartü fa'ğfîrlî mâ gaddemtü vemê ahhartü." (Anlamı: "Allah'ım! Senin rızan için oruç tuttum, sana inandım ve sana gü-vendim. Senin rızkınla orucumu açtım. Benim geçmiş ve gelecek günahlarımı bağışla!")
5. Oruçlu kimselere, yoksullara ihsan ve ikramda bulunmak müstehap-tır. En iyisi oruçlulara yemekle iftar ettirmektir
6. Sabah vakti girmeden cünüplük, hayız ve nifastan temizlenmek. Bu-nun sebebi orucun ilk başlarında temiz bulunmaktır. Diğer yandan oruçlu iken banyo yapmak caizdir. Ancak, banyo yaparken suyun boğaza kaçmamasına dikkat etmek gerekir.
7. Oruçlunun ilim ve Kur'an-ı Kerîm okumakla, zikir ve salavat-ı şerife getirmekle meşgul olması müstehaptır. Oruçlu, dilini gereksiz ve boş sözlerden korumalıdır. Dedikodu söz taşıma ve yalan söylemek gibi işleri yapması daha şiddetle ya-saktır. Bir kimseye Ramazanda sövülürse; "Ben oruçluyum" demesi sünnettir. Çünkü Allah elçisi şöyle buyurmuştur: "Sizden birisi oruçlu olduğu zaman kötü söz söylemesin, bağırıp çağırmasın, bir kimse kendisine sövecek olur-sa yahut dövüşecek olursa, ona; "Ben oruçluyum" desin." (Buharî, Savm 2; Müslim, Sıyam 130)
8. Özellikle Ramazan'ın son on gönünde oruçlunun itikafa girmesi ve Kadir gecesini yakalayabilmek için fazla ibadet etmesi müstehaptır.

Nureddin Yıldız

Araştırmacı yazar