Ahmed Ziyaeddin Gümüshanevi.

Ahmed Ziyaeddin Gümüshanevi...
1813 tarihinde Gümüshane’de dogdu. 10 yasinda Trabzon’a gelerek alimlerden ders almaya basladi. Agabeyinin askere gitmesi sebebiyle bir süre babasi ile birlikte ticaretle ugrasti. Ailesinin muhalefetine ragmen 1831 yilinda Istanbul’a yerleserek tahsiline orada devam etti. Devrin birçok ileri geleni onun sohbetlerinden etkilenerek yasantisini degistirdi. Bu ileri gelenler arasinda Sultan II. Abdulhamid Han da vardi.
Ömrünün 28 senesini kitap çalismalarina ayiran Gümüshanevi, 16 yil bizzat teblig faaliyetinde bulunmustur. Sayilari bir milyonu asan talebelerinin atil duran servetlerini biraraya getirerek ortak bir "yardimlasma ve yatirim fonu" kurdurmustur. Bu yatirimlar sayesinde bir matbaa, yayin evi, içinde 18.000 kitabin bulundugu 4 ayri kütüphane ve çesitli vakiflar kurdurmustur.
Sünnet-i seniyyeye büyük önem verdigi bilinen Gümüshanevi Hazretleri sürekli olarak talebelerine hadisler konusunda dersler vermistir.
Gümüshanevi Hazretleri döneminin en önde gelen Islam alimi olarak kabul görmüstür. Ülke çapinda kütüphaneler kurdurarak ve egitim faaliyetine bizzat kendisi katilarak Müslümanlarin ilerleyebilmesi için elinden gelen bütün gayreti göstermistir. 93 harbi olarak bilinen 1877-78 Osmanli-Rus Savasi'nda cephede savasmis ve askerimize moral destegi vermistir.
1880 yilinda Misir seyahati dönüsünde Gümüshanevi dergahini Halifesi Hasan Hilmi Efendi’ye birakarak sadece cuma sohbetlerinde bulunmustur. 13 Mayis 1893 yilinda yaz aylarini çadir kurarak geçirdigi Beykoz’daki Yusa tepesinde vefat etmistir.
Gümüshanevi Hazretleri'nin Söyledigi Sözlerden Bazilari Sunlardir:
- Muhabbetin dört çesidi vardir: Allah’i sevmek, Allah’in sevdiklerini sevmek, Allah için sevmek, Allah’la beraber sevebilmek.
- Ask, bütün his, irâde ve düsüncelerden siyrilarak, yalniz Allah’a büyük bir istiyakla yönelmek, mal, evlat, dünya ve her türlü alakadan koparak, Hâlik’a hasret duymaktir.
- Günahlardan kurtulusun en sür’atli yolu, muhabbetullah ve cemalullah’a ask ve sevk ile baglanmalidir. Bu ise çok ibadet etmek, istigfar etmek, ölümü ve cehennem atesini çok düsünmek, gecelerini ibadetle ihyâ etmek, mahlukâta sefkat göstermek, hüsn-ü zan beslemek, sehvet, kin ve kötü fikirlere karsi sabretmekle elde edilir.
- Saga-sola bakmak nasil kalbin gücünü parçalayip zayiflatiyorsa, gözleri kapamak da, aksine kuvvet ve ferahlik verir.
- Kim ki gözünü haramdan sakinir, nefsini sehvetten korur, bâtinini murâkabe ile ma’mûr hale getirir ve helal rizikla beslenirse, firasetinde yanilmaz. Fakat firaset, bedende nefsin hakimiyeti ile degil, Cenâb-i Hakk’in nuru ile bakabilme hassasini kazanmakla elde edilen bir haslettir.
- Temel esas hizmettir. Insan hizmet ettikçe himmete mazhar olur, izzet bulur ve saâdet-i dâreyne erer.
Hoca Efendi’nin eserlerinden bazilari:
- "Cami’ul Usul", "Ruhu’l-arifin", "Mecmu’atü’l-ahzab", "Kitabü'l-arifin fi esrar-i esmai'l-erbain", "Mektup".