mahreç bilgileri

Mahrec : harf adı verilen sesin ağız içerisinde çıktığı yere denir.

Külli mahrec : harflerin ağız içerisinde guruplar halinde çıktıkları yerlere denir

Cüzi mahrec : kur’an harflerinin her birinin ayrı ayrı çıktıkları yerlere denir ki harfleri 28 tanedir.

Hakiki mahreç: 28 kuran-ı kerim harflerinin ağız içinde belli olan çıkış yerlerine denir ( cüzi mahrec de denir.)

Takdiri mahrec : asli harfleden ayrı olarak kıraat imamlarınca harf kabul edilen bazı seslerin, ağız içerisinde, belli olmayan çıkış yerlerine denir. Bunlardan çıkan harflaere fer-i harfler dendiği gibi (mukadder mahrec dedenir.)

Hareke ;hrfin nasıl ve hangi yöne doğru okunacağını gösteren işaretlere denir.

Asli hareke ; üstün esre ötre harekeleridir.

Fer-i hareke; kıraat imamlarından, hareke üzerinde imale ve işmam yapanların kabul ettikleri harekelerdir.asım kıraatine göre fer-i hareke yoktur.

Fer-i harflerin mahrecleri;

1- Hemzi müsehhel :bu harf hemze ile he harfi arasında bir ses olup mahreci mukadderden çıkar. Bu hemze ne tam hemze harfidir nede tam he harfidir.iki sinin ortası bir haldir. …………………

2- Elifi mümaal: imale ile okunan elif demektir. Harfi med elifini harfi med yasına meyillendirerek okumaya denir ki ne tam eliftir nede tam yadırikisinin arsında bir ses olup mahreci mukadderden çıkar. ………………..

3- Sadi müşemm: işmam ile okunan sad harfidir.sad harfi “dat” harfi ile karıştırılarak okunur. Ne tam sat ne de dat harfidir. İkisinin arası bir harf olup mahreci mukadderden çıkar. ……………….

4- Lami mugallazz : tağlız ile okunan lam harfi demektir. Asıl itibariyle “istifale ve infitah” sıfatları taşıyan lam harfi, ince okunan harfledendir. Bazı sebebler ile bazı kıraatler de kalın okunmaktadır. Kalın okunan bu lam harfi ayrı bir harf kabul edilmiş ve “fer-i harflarden” sayılmıştır.buda diğerleri gibi mahreci mukadderden çıkar.

5- Nuni muhfa: ihfa olunan “nun” harfi demektir.temvin veya sakin nun harfi ihfa harfleiyle karşılaştığı zaman zatı gizlenip gunnesi baki olur. Ses hem ağızdan hemde geğizden getirilir. Buda mahreci mukadderden çıktığı için fer-i harflerden sayılmıştır.

Medd bahsi

Med :

lugatde az çekmek, uzatmak, ziyade etmek manasınadır.

İstilahda : harfi medleri bir sebeb için meddi asli olan bir elif miktarı üzerine ziyade uzatmaya denir.

Med iki kısımdır.

1- asli med: harfi medden ayrılmayan, bir elif mikdarından ziyade ve noksanlık kabul etmeyen meddir ki buna meddi zati ve meddi tabii deniri

2- meddi fer-i : meddi aslinin mikdarını ziyadeleştirecek bir sebebi havi olan meddir ki buna meddi mezid veya meddi medid denir.

Harfi medd : harfin harekesini bir elif miktarı kadar uzatan harflere denir.

Sebebi medd : meddi aslinin bir elif mikdarından ziyade çekilmesine sebeb olan amillere denir.

Sebei medd iki kısımdır.

Sebebi meddi lafzi: harfi medlerden sonra gelen hemzeler ile harfi medler ve harfi liyn ler den sonra gelen sükunlardır.

Sebebi meddi manevi : zahiri bir sebeb olmadığı halde medde sebeb olan manevi bir amildirki buda iki türlüdür.

1- Tağzim ile beraber mübaleğa : dualarda ve kelime-i tevhid lerde olur.

2- Yalnız mubaleğa : buda la-i teberi ile bir şey nefy edildiği zaman da olur. “la-i teberi demek:beri kılmak cenab-ı hakkı şerikden şüpheden beri kılmak”demektir.

İŞMAM : imamı asım hazretlerine göre ; son harfin harekesi ötre olan yerler ile Yusuf suresinin 11. ayetinde yapmıştır.

Tul,tevessut ve kasr ile yapılır.

REVM: son harfin harekesinin ötre ve esre olan yerlerde Yusuf suresinin 11. ayetinde yapılır. Revm sadece kasr ile yapılır.

Meddi liyn keç elif çekilir:

meddi liyn 1-3 elif mikdarı çekilirç yani asli medd ile de, asli med fer-i meddin 1-2 ilavesiyle okunur.

Meddi liyn nin diğer medlerden farkı :

medd-i muttasıl, medd-i munfasıl, medd-i lazım, medd-i arızlarda harfi medler var ve bunlar harekeyi uzatırlar. Meddi liyn de ise harfi liyn adı verilen sakin “vav” ile “ya” harfi var ve uzatılan bu harflarin kendileridir. Meddi liyn en fazla üç elif mikdarı uzatılmaktadır fazla uzatılırsa harf bozulur.

İdğamı şemsiyenin ölçüsü nedir.

Eğer ğunneli ise idğamı maalğunne, ğunnesiz ise idğamı bila ğunne gibidir.
İdğamı şemsiyede idğamın hangi kısımları bulunur.

1. harekesiz birnci harf olan “lam-ı tarif” harekeli ikinci harf olan şemsiye harflerinde idğam edildiği zaman idğam, “idğam-ı sağir” olur.

2. lamı tarif nun harfinde idğam edildiği zaman idğam , idğam-ı şemsiye maalgunne”olur

3. lam-ı tarif şemsiye harflerinden herhangi birinde idğam edildiği zaman idğam,”idğam-ı tam” olur.

Ranın kalın okunduğu yerler:

1- Ra kendisi meftuh veya mezmum olursa kalın okunur.
2- Ra sakin makabli meftuh veya mezmum olursa
3- Ra sakin makabli de sakin, onun makabli metuh veya mezmum ise
4- Ra sakin, makabli esreli fakat bu esre arızi olursa, kalın okunur.
5- Ra sakin, makabli esreli fakat ra dan sora istila harflerinden bir meftuh olursa
6- Ra sakin, makablinde harfi medden “vav” yahut “elif” bulunursa kalın okunur

Ranın ince okunduğu yerler:

1- Ra kendisi esreli olursa
2- Ra sakin makabli esreli olursa
3- Ra sakin makabli de sakin, onun makabliesreli olursa
4- Ra, sakin makablinde harfi medden “ya” bulunursa
5- Ra sakin makablinde harfi liyn den “ya” bulunursa

Ra nın ince ve kalın olunduğu yerler

1- Ra sakin, makabli meksur,fakat radan sonra kalın harflerden birsi meksur olarak bulunursa, ince vekalın okumak caizdir
2- Ra sakin, makablindeki kalın harflerden birisi de sakin, onun makabli de esreli olursa