Çocukta Yalan, Nedenleri ?

Çocukta Yalan, Nedenleri ve Ebeveynlerin Yapması Gerekenler

http://www.milligazete.com.tr/dosyal...--medium-0.jpg
http://adsrv.prodestek.com/www/deliv...ERE&n=a831eec1

Allah'ın ve Resulü'nün münafıklık alameti olarak bildirdiği yalan, çocukluk yılllarında sahip olunan bir davranış bozukluğudur. Bugünkü yazımızda, çocukluk dönemlerinde yalan söylemenin nedenleri, çocukta ve çevresindeki etkileri ve giderilme yollarından bahsedeceğiz.
Yetişkinlerde bile, kendini ifade etme ve ispatlama amacıyla da kullanılabilen yalan, uzmanlara göre, çocuklarda 6-7 yaşlarına kadar normal karşılanabilecek bir durumdur.
Özellikle, 3-4 yaşlarında dünyayı yeni keşfetmeye başlamış, hayatta kendini konumlandırabileceği bir yer - kişi arayışındaki, çevresindekilerin sürekli ilgi ve alakası peşinde olan çocuk, yüksek hayal gücünün de verdiği etkiyle sık sık yalan söyleyebilir. Fakat hâkim görüşe göre, 6-7 yaşlarından sonra da devam eden ve sürekli bir hal arz eden yalan söyleme alışkanlığı patolojik bir durumu işaret edebilir ve muhakkak ebeveynlerin çözüm yolları üzerinde düşünmesi gerekmektedir.
Çocuklar Neden Yalan Söyler?
Özellikle, 3-4 yaşlarında yoğun bir şekilde görülen yalan söyleme alışkanlığının en büyük sebeplerinden biri, çocuğun kendini kabullendirme ve varlığının farkına vardırma çabasıdır. Hayal gücünün belki en yüksek seviyede olduğu bu yaşlarda çocuk, olmayan şeyleri olmuş gibi anlatabilir ve bunu bir oyun olarak da görebilir. Çünkü bu yaşlar, varlık ve gerçek kelimesinin çocukta henüz tam anlamıyla oturmadığı gerçeklik ve yalan söyleme sonrasındaki suçluluk duygusunun yeni yeni oluşmaya başladığı yaşlardır.
İçe kapanık ve aşırı duygusal çocuklarda da yalan, kendini ifade etmenin yollarından biridir. Çünkü çocuk bu durumda, söylemeye ve yapmaya çekindiği birçok şeyi yalanla örtebilir. Veya anne - babasının tepkisinden çekinerek yapmış olduğu bir şeyi gizleme çabası içine girebilir.
Ebeveynlerin Aşırı Tepkileri, Çocuğu Yalan Söylemeye İter
Bir hata yaptığında ya da yapması gereken bir şeyi yapmadığında ebeveynlerinden aşırı tepki alan çocuk, yalanı, bundan kaçınmanın yollarından biri olarak görür. Örneğin, sınavdan zayıf not aldığını söyleyen çocuk, anne - babasından aşırı tepki alınca sonraki sınavlarında kötü alsa bile aynı tepkileri almamak için iyi aldığını söyleyerek bu tepkilerden kurtulmaya çalışabilir. Bu nedenle, küçük yaşlarından itibaren yalanın kötülüğü, dürüst olmanın erdemliliğini çocuğuna benimsetmeye çalışan ebeveynlerin yapması gereken şeylerden biri de, çocuğun dürüst davrandığı zamanlarda aşırı tepki vermemek ve hatasını düzeltmeye yardımcı olmak için çaba sarfetmektedir.
Sosyal ve Benmerkezci Yalanlar
Çocukların yalan söyleme sebeplerinden biri de, çevresi tarafından daha çok sevilme ve ilgi görme isteğidir. Bu nedenle hatalarını gizleme ve yapmadıkları şeyleri yapmış gibi gösterme yollarına başvurabilirler. Böylece, kendilerini ilginin ve sevginin odağı haline getirmeye çalışırlar. Yetişkinler gibi, çocuklar da benmerkezci - faydacı yalanlar da söyleyebilirler.
Yalan Söyleme Alışkanlığını Önlemek İçin Neler Yapılmalı?
Öncelikle, yalan söyleyen çocuğun 6-7 yaşlarından önce gerçeklik duygusunun tam oturamadığı kabullenilmeli ve dürüst olması için aşırı baskı kurulmamalıdır. Gerçeklik duygusu yavaş yavaş oturan çocuğa, ilk olarak, yalan söylemesi durumunda kendisinin ve çevresinin bu yalanlardan dolayı ne kadar üzülebileceği anlatılmalı ve hissetirilmelidir.
Çocuk, özellikle arkadaş çevresinde, statü kaybı ve diğerlerinden daha eksik bir konuma düşme endişesiyle de yalan söyleyebilir. Örneğin, maddi durumu ve yaşam koşulları daha iyi olan çocukların yanında, kendisinin de öyle olduğunu göstermek için olduğundan farklı görünmeye çalışabilir. Bu nedenle, yalan söyleme alışkanlığını engellemek, ancak bütüncül bir ahlak anlayışı kazandırılarak başarılabilir.
Yalan alışkanlığının önüne geçmenin en önemli yolu, ebeveynlerin yalana başvurmaması ve bu tavrıyla çocuğa örnek olmaya çalışmasıdır. Anne - babasının belli şartlarda yalan söylediğini farkeden çocuk, bunu doğru davranış kalıbı olarak addedebilir ve kendisi de yalan söylemeyi tercih edebilir.
Çocukların kendini ifade edebilmelerine yardımcı olunmalı, dürüst olduklarında ödüllendirilmeli, hata yaptıklarında yalan söylemesine neden olunabilecek kadar aşırı tepki gösterilmemeli, yalan söylediğinde itiraf etmesine yardımcı olunmalıdır. Erdemli ve dürüst olmanın yolları yaşanarak öğretilmeli, çocuğa bu durumda daha çok mutlu olabileceği ve sevileceği hissetirilmelidir.


Gülser Sümeyye Bağlar