Resulüm! Rabblerinin rızasını isteyerek sabah akşam O’na yalvaranları kovma!...” (En’am; 52)
Hz. Ömer (Radıyallahu Anh)’den rivayetle Hz. Peygamber (Sallallahu Aleyhi Ve Sellem) şöyle buyurmuştur:
“Muhakkak ameller niyetlere göredir. (eline geçecekte odur) Kimin hicreti Allah’a ve Resulüne ise, onun hicreti Allah’a ve resulüne sayılır. Kimin hicreti kazanmak istediği dünyalığa yahut nikahlamayı düşündüğü bir kadınaysa, onun hicreti niyet ettiği bu şeylere olmuştur.” (Buhari, Müslim, Tirmizi)
Burada geçen hadis-i şerifin ışığı altında, insan kendisine çeki düzen vermelidir ki, bütün amellerde niyetin sadece ve sadece Allah için olması gereklidir.
Niyet kalbin bir amelidir. Dil ise ancak bir tercümandır. Kalbin, Allah için karar vermediği şey sahih bir niyet olmaz. İnsanın kalbinde hayır niyeti bulunursa, o niyet amele dönüşmese bile hayır niyet ettiği için, Allah-u Zülcelal o kişiye yine yapmış gibi sevap verir. Demekki amellerin direği niyettir. Nitekim Hz. Peygamber (Sallallahu Aleyhi Ve Sellem) hadis-i şerifte şöyle buyurmuştur:
“Bir kimse iyi amel işleyene imrenip, keşke imkanım olsaydı bende o ameli işleseydim derse, niyeti iyi amel yerine geçer ve bir kimse kötü amel işleyene özenip, keşke imkanım olsaydı bende o ameli işleseydim derse, bunun niyeti de kötü amel yerine geçer.” (Tirmizi, İbn Mace)
Hadis-i şerifte de geçtiği üzere niyet böyledir. Salih amellere niyetin mükafatı kat kat fazladır. Bir insan düşünün bütün gücünü sarfederek hacca gidiyor ve ancak bunları amel defterine yazdırabiliyor. Hacca gitmeye gücü yetmeyen bir insan hakiki niyetle yarulmadan zahmet çekmeden aynı sevaba erebiliyor.
Nitekim Hz. Peygamber (Sallallahu Aleyhi Ve Sellem) şöyle buyurmuştur:
“Nice kimseler yataklarında öldükleri halde, niyetlerinden dolayı şehitlik mertebesini kazanırlar.” (Ahmed b. Hanbel)
Anlatıldığına göre, adamın biri iyice acıktığı bir sırada, yolu kumdan bir tepeye uğradı. Aç olan midesi ile kuma bir baktı ve;
“Keşke bu kum yığını bir un olsa ben bunu bütün yoksullara dağıtırdım.” dedi. Allah-u Zülcelal o zamanın peygamberine vahyderek şöyle buyurdu:
“O kuluma git söyle, Allah senin sadakanı kabul ve iyi niyetine teşekkür ediyor, bir o kadar da sevap senin defterine yazıyor.”
Her insan, Allah-u Zülcelal’in razı olabileceği iyi bir amelle karşılaştığında hemen niyetini kontrol etmeli ve Allah için olmasına çalışmalıdır. İnsan bütün amellere bu şekilde başladığı zaman, o insan kolay kolay hata da işlemez ve daima hayır amellere niyetli olur. Ve böylelikle ihlas meydana gelir.
İnsanın nefsi ile arasındaki ilişki, ticari ortaklığa benzer. Nasıl ki ortaklar her işten sonra birbirleriyle hesaplaşır, kar ettiklerinde de birbirlerini daha iyisi için teşvik ederlerse, mü’min de ticaret ortağı gibi her akşam nefsiyle hesaplaşmalıdır. Allah-u Zülcelal’in razı olduğu bu salih ameli yaptığından dolayı ona, haşr, mizan ve sırat köprüsünden başarıyla geçeceğini, Allah-u Zülcelal’in kullarına karşı çok lütufkar olduğunu (Şura; 19) ve cennet ni’metlerini hatırlatıp daha iyisini yapması için teşvik etmelidir. Tevfik verip lütufta bulunduğu içinde Allah-u Zülcelal’e hamd ve şükür etmelidir.
