Kadınlarla Tokalaşmak Haram mı?

Kadınlar İle Tokalaşmanın Haramlığını Bildiren Hadislere Semantik Bir Analiz

1.

Giriş:
Modern zamanlara mahsus bir problem olan mahrem/yabancı kadınlar ile tokalaşmahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif toplumumuzda zaman zaman tartışılan bir konudur. Bu çalışmamızda; yaşadığımız çağın sosyal şartlarınınhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kadın erkek ilişkilerini farklı boyutlara taşımasıyla daha belirgin hale gelen tokalaşma probleminin dini kaynağı/delili olarak gösterilen rivayetlere semantik bir tahlil yapmaya ve metin tenkidinde bulunmaya çalışacağız. Çalışmamızın amacıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kadınlar ile tokalaşmanın “haram” oluphttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif olmadığını tespit değildir. Amacımızhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif söz konusu rivayetlerden hareketle verilen “mahrem/yabancı kadınlar ile tokalaşma haramdır” hükmünün ne derece isabetli olduğunuhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bu hükme delil sayılan rivayetlerin (böyle bir hükmün çıkarılması için) yeterli olup olmadığını ve doğru anlaşılıp anlaşılmadığını semantik açıdan analiz yapmaktır. [1]

Tokalaşmanın Haramlığına Delil Sayılan Rivayetler Bu konuda varit olan rivayetlerin çoğu Âişe’den nakledilmiştir. Rivayetler ise kadınların Rasûlullah’a biatleri ile ilgilidir. Kadın sahâbîlerin Hz peygamber’e biat etmeleri; Medîne’ye hicrettenhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Hudeybiye antlaşması sırasında ve Mekke’nin fethinden sonra olmak üzere birkaç defa olmuştur. Rasûlullah’ın kadınlardan biat almasının nedenihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Mümtehine Sûresi’nde nazil olan ayetlerdir. Hudeybiye’de yapılan antlaşmaya görehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif İslam’ı kabul ederek Mekke’den Medine’ye gelen kadınların geri gönderilmesi gerekiyordu. Ancak müslüman bir hanımınhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kafir kocasının nikahı altında kalamayacağı için Mümtehine Sûresi bu konuya açıklık getirmiş ve bu durumdaki muhacir kadınlarhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif imtihan edilerekhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif yani gerçekten inanmış olup olmadıkları araştırılarakhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kendilerinden biat alınmıştır. Çalışmamıza konu olan rivayetlerin çoğuhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bu sosyal gelişmeler ile alakalıdır.

Mümtehine Sûresindeki ayetler şöyledir:
“ Ey iman edenler! Mü’min hanımlar size katılmak üzere hicret etmiş olarak geldiklerinde onları imtihan edin. Gerçi http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif onların imanlarını pek iyi bilir. Ama siz de onların mü’min olduklarını anlarsanızhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif artık onları kafirlere geri göndermeyin. Bundan böyle bu hanımlar kafir kocalarınahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kafir kocaları da bu hanımlara helal değildir. Bununla beraber kocalarına vermiş oldukları mehirleri siz iade ediniz. Kendilerine mehirlerini vererek bu kadınlar ile evlenmenizde bir sakınca yoktur. Kafir kadınları nikahınızda tutmayın. Onlara harcadığınız mehrihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif evlenecekleri kocalarından isteyiniz. Kafirler dehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif İslam’a girip sizinle evlenen eşlerine sarf etmiş oldukları mehri sizden geri istesinler. http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’ın hükmü budur. Aranızda o hükmeder. Zira http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif her şeyi hakkıyla bilirhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif tam hüküm ve hikmet sahibidir.”[2]

“ Ey peygamber! Mü’min hanımlar http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’a hiçbir surette ortak koşmamakhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif hırsızlık yapmamakhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif zina etmemekhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif çocuklarını öldürmemekhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif iftirada bulunmamakhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif gayr-ı meşru bulduğu bir çocuğu kocasına isnat etmemekhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif senin kendilerine emredeceğin ma’rufta sana isyan etmemek hususlarında sana biat etmeye geldiklerindehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif sen de onların biatlarını kabul et ve onlar için http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’tan af dile. Çünkü http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif Gafur’durhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Rahîm’dirhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif affı ve ihsanı boldur.”[3]


Aşağıda zikredeceğimiz hadislerhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kadınların Rasûlullah ile biatleşmesi durumunu anlatan rivayetlerdir:

Âişe naklediyor: “Bu ayet ile ilgili olarak Rasûlullah kadınlar ilehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’a hiçbir şeyi eş koşmamaları konusunda biat alıyordu. Rasûlullah biatı söz ile aldı. Onun elihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif sahip olduğu kadınlardan başkasının eline değmemiştir.” [4]

Buhârîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif yukarıda vermiş olduğumuz Âişe’nin rivayetini müteakip Ümmü Atiyye’den de şu hadisi nakletmiştir:
“ Rasûlullah ile biatleştik. Bana; “ http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’a hiçbir şeyi eş koşmasınlar ayetini okudu. Bunun üzerine kadınlardan biri ( kendisini kastediyor[5] ) hemen elini çekti ve şöyle dedi: Falanca kadın bana cahiliyye matemi tutmuştu onun bende hakkı varhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ondan izin almak isterim. Rasûlullah bir şey demedi. Kadın gidip geldi ve biat etti.”[6]

Buhârî aynı hadisi Kitâbu’ş-Şurût’ta şu lafızlar ile tahriç (rivayet) etmiştir:
Âişe naklediyor: “ Vallahi Rasûlullah’ın eli biatlaşma esnasında hiçbir kadının eline değmedi. Ohttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ancak söz ile biat almıştır.”[7]
Yine Buhârî az bir lafız değişikliği ile Kitabu’t-Talâk’ta da tahriç etmiştir:

“Hayırhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’a yemin olsun kihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif onun eli hiçbir kadının eline değmemiştir. Ancak ohttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kadınlardan söz ile biat almıştır.”[8]
Ebû Dâvûd aynı hadisi Cihad kitabında zikretmiştir. Ancakhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif hadisin geçtiği babın adı yine “kadınlar ile biat”tir. Hadisin ravisi ise yine Âişe’dir.

“ Rasûlullah’ın eli asla bir kadının eline değmemiştir. Ancakhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bir kadın ( tokalaşmak istediğinde ) ona mani’ olmuşhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kadın da bunu kabul etmiştir. Bunun üzerine Rasûlullah “git senin biatını kabul ettim”http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif demiştir.[9]

Tirmizî aynı hadisihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Âişe’yi zikretmeksizin mürsel[10] olarak Ma’merhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Tâvus ve babası tarikiyle (kanalıyla/yoluyla) nakletmiştir. [11]

İbn Mâce’nin rivayetinde lafız az da olsa değişmiştir. Ancakhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif rivayetin ilişkili olduğu konu yine aynıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif yani kadınların biat etmeleri konusudur.

Muhammed b. el-Münkedirhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ümeyme bt. Rukayka’nın şöyle dediğini nakletmektedir:
“Kadınlar topluluğu içinde Rasûlullah’a biat etmeye geldim. Bize; “ Gücünüzün yettiğincehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ben kadınlar ile tokalaşmam”http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif diyordu. [12]

Bu rivayetin farklı beş versiyonunu İbn Hanbel nakletmiştir. İbn Hanbel’in naklettiği Ümeyme bt. Rukayka rivayetinin daha kapsamlı olan versiyonunu burada zikretmek istiyoruz. Bu rivayetlerin tamamı M. İbn Münkedir tarikiyle gelmektedir. Yani rivayetler mürseldir.

Ümeyme bt. Rukayka durumu şu şekilde nakletmektedir: “İslam üzere biatleşmek için kadınlar topluluğu içinde Rasûlullah’a gittim. Biz kadınlar; Ey http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’ın Rasûlü! Sanahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’a hiçbir şeyi ortak koşmamakhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif hırsızlık yapmamakhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif zina etmemekhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif çocuklarımızı öldürmemekhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bilerek iftira ve suçlamada bulunmamakhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ma’ruf olnda sana isyan etmemek üzere biat ediyoruzhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif dedik. O da bize; “ Gücünüzün yettiği kadar”http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif diyordu. Bizhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif ve Rasûlü bizehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bizden daha merhametlidirhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif hadi sana biat edelim yâ Rasûlallahhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif dedik. Rasûlullah dahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif “ Ben kadınlar ile musafaha etmem. Ancak benim yüz kadın için söylediğim bir sözhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif tek bir kadın için söylenmiş gibidir” buyurdu.[13]

Hadisin bir diğer varyantındahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif “ Hadi sana biat edelim” ifadesi yerinehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif “ Hadi tokalaşalım” denildiğinihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Süfyan b. Uyeyne ifade etmektedir. İbn Hanbel’deki diğer bir rivayette ise kadınlar Rasûlullah’a şöyle demişlerdir: “ Ey http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’ın Rasûlü! Bizimle musafaha etmeyecek/tokalaşmayacak mısınız?”[14]

Taberî aynı konuyla ilgili olarak Rukayka’nın Rasûlullah’a; “Uzat elini seninle tokalaşalım yâ Rasûlallah!” dediğinihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif nakletmiştir. [15]

İbn Hanbelhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Esmâ bt. Yezîd’denhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Hz. Peygamber’in; “ Ben kadınlar ile tokalaşmam” dediğini nakletmiştir.[16]
Hâkim en-Nîsâbûrî Mümtehine Süresi’nin tefsirindehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ebû Süfyan’ın karısı Hind’in Rasûlullah ile biatleşmesini şu şekilde nakletmektedir:

Hind biatleşme esnasında Rasûlullah’ın koşmuş olduğu şartlardan hırsızlık şartına gelincehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif “ Ben bu konuda söz veremem. Çünkü kocamın malını çalıyorum” diyerek elini çekti. Rasûlullah da çekti. Bunun üzerine Ebû Süfyan’a haber gönderildi. O da; yaş (taze) olursa helal olsun ama kuru olursa olmaz dedi. Böylece Hind Rasûlullah ile biatleşti.[17]

· Yrd. Doç. Dr. Dicle Üniversitesi İlâhiyât Fakültesi Hadis Anabilim Dalı Öğretim Üyesi.
[1] Hadislerin doğru anlaşılmasındahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gifhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif “Semantik” analizin önemi için ayrıca bkz. Mehmet Görmezhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Hz. Peygamber’in Bir Hadis-i Şerifinde Bir Din tanımıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Peygamberimiz Hz. Muhammed –Özel Sayı-http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif T.D. İ. B.http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ankarahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 2000http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif s. 331-338.
[2] Mümtehinehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 60 / 10. Ayetin yukarıda zikrettiğimiz sebebi nüzûlü için bkz: Süyûtîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Celâleddinhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Lübâbu’n-Nükûl Fî Esbâbi’n-Nüzûlhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Beyruthttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 1980http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif s. 211.
[3] Mümtehinehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 60 / 12.
[4] Buhârîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ebû Abdillah M. b. İsmâîlhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Sahîhu’l-Buhârîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif İstanbulhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 1979http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ahkâmhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 49 ( VIIIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 125 ). Ayrıca bkz: İbn Hanbelhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ahmedhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Müsnedhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Beyruthttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif tsz.http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif VIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 153.
[5] Parantez içinde vermiş olduğumuz açıklamayıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Kâmil Mîras’ın bir tercihi olarak onun tercümesinden aldık. Bkz: Kâmil Mîrashttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Tcerîdi Sarih Tercümesi ve Şerhihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ankarahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 1984http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif XIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 198-200. Ayrıca bkz: Mehmet Sofuoğluhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Sahih-i Buhârî Tercümesi ve Şerhihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif İstanbulhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 1989http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif XVhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 7068-69.
[6] Buhârîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ahkâmhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 49 ( VIIIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 125 ).
[7] Buhârîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Şurûthttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 1http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ( IIIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 173 ) . Aynı lafız ile Buhârî Mümtehine Sûresi’nin tefsirinde bu hadisi tahriç etmiştir. Bkz: Tefsîru Mümtehinehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 2http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ( VIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 61 ).
[8] Buhârîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Talakhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 20http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ( VIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 173). Ayrıca bkz: İbn Hanbelhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Müsnedhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif VIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 270.

[9] Ebû Dâvûdhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Süleyman b. El-Eşas es-Sicistânîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Sünenhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Humushttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 1971http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Cihadhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 9http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ( IIIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 352 ). İbn Mâce aynı yerde Âişe’den gelen rivayetlere de yer vermiştir. Aynı hadis için bkz: İbn Hanbelhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Müsnedhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif VIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 114.
[10] Mürsel: Hadis ıstılahında (teriminde) mürsel; sahabeden sonra gelen nesil olan tabiîninhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif sahebeyi atlayarak doğrudan Hz. Peygamberden hadis nakletmesine denir. Mürselhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bir zayıf hadis türüdür.
[11] Tirmizîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ebû Îsâ M. b. Sevrehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Sünenhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Beyruthttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif tsz.http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Tefsîru Sûreti Mümtehinehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 2http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif (Vhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 411http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 3306 numaralı hadis)
[12] İbn Mâcehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ebû Abdillah M. b. Yezîd el-Kazvînîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Sünenhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif tsz.http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif yy.http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Cihadhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 43http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ( IIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 959-60 ).
[13] İbn Hanbelhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Müsnedhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif VIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 357. Tirmizîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Sünenhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Siyerhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 37http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ( IVhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 21-2 ). Mâlikhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif el-Muvattâhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Beyruthttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 1989http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Bey’âthttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 2http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif s. 651http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 1842 numaralı hadis.
[14] İbn Hanbelhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Müsnedhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif VIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 357. Bu konuda daha geniş bilgi için bkz: M. Nâsıruddin Elbânîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Silsiletü’l-Ehâdîsi’s-Sahîhahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Beyruthttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 1985http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif IIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 52-58.
[15] Taberîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif İbn Cerirhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Câmiu’l-Beyân An Te’vil-i Âyi’l-Kuranhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Beyruthttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 1995http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif XIVhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 101.
[16] İbn Hanbelhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Müsnedhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif VIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 459.
[17] Hâkimhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ebû Abdillah M. b. Abdillah en-Nîsâbûrîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif el-Müstedrek Ala’s-Sahîhaynhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Beyruthttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 1990http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif IIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 528.

2.BÖLÜM

Elbânîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif İshâk b. El-Mervezî’nin “ Mesâilü Ahmed ve İshâk” adlı eserinden şu karşılıklı konuşmayı nakletmektedir:
İbn İshâk; Kadınlar ile tokalaşmayı mekruh görüyor musun?
İbn Ahmed; evet görüyorum.

İbn İshâk; Yaşlı olsun olmasınhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Rasûlullah elinin üzerinde elbise/bez parçası olduğu halde kadınlar ile biatleşmiştir.”[1]
Ümmü Atiyye biat ettiğini şöyle anlatmaktadır:
“ Biat etmek için Rasûlullah’a geldiğimde ona şöyle dedim: Bana câhiliye döneminde yas tutmuş (teselli etmiş/ağıt yakmış) bir dostum varhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ona borcumu ödeyebilir miyim? Sonra gelip biat edeyim. Bana; “ git ” dedi.[2] Gidip geldim ve biat ettim.”[3]

Taberîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif söz konusu biat ile ilgili şu önemli rivayeti yine Ümmü Atiyye’den nakletmektedir:
“ Hz. Peygamber Medîne’ye gelince Ensar’ın hanımlarını bir evde topladı ve Ömer’i gönderdi. Ömer kapının önünde durup bize selam verdi. Biz de selamını aldık. Bizehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif “ Ben http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’ın Rasûlü’nün elçisiyim”http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif dedi. Biz dehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif “hoş geldin ey http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’ın Rasûlü’nün elçisi”http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif dedik. Daha sonra Ömerhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif “ http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’a şirk koşmamakhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif çalmamakhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif zina etmemek üzere biat ediniz”http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif dedi. Biz dehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif “evet” dedik. O elini kapının/evin dışından uzattıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif biz de içerden uzattık. Bunun üzerine Ömer: “ http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’ım şahit ol dedi.”[4]

Bu konuda oldukça önemli bir ayrıntıyı Kurtubî tefsirinde şu şekilde nakletmektedir: “Hz. Peygamber Mekke’yi fethettikten sonra kadınların biatını alması gerektiğindehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kendisi Safâ tepesine oturmuş ve Ömer’i de bir az aşağısına oturtarakhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kadınların biatını almasını söylemiştir. Ömer biat esnasında kadınlar ile tokalaşıyordu.”[5]

Amr b. Şuayb ise dedesinden şöyle nakletmiştir: “ Rasûlullah hanımlardan biat aldığı zaman bir kaptaki suya elini değdirirhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kadınların da ona değmelerini isterdi.[6]

İbn Sa’d Tabakât’ında kadınların Rasûlullah ile biatleşmelerine ilişkin bir bölüm ayırmış ve yukarıda nakletmiş olduğumuz rivayetlerin dışında bazı ayrıntılarıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif özellikle tabiîn imamlarından nakletmiştir. Konumuz bakımından önemli gördüklerimizi burada zikredeceğiz:

Şa’bî’den şunu nakletmektedir: “ Rasûlullahhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kadınlar ile elinin üzerinde elbise olduğu halde biatleşmiştir.”[7]

Zührî ve Urve tarikiyle yaptığı bir rivayettehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Rasûlullah’ın biat esnasında kadınlar ile tokalaşmadığını nakletmiştir.[8]

Atâ’dan yapmış olduğu şu rivayet çok dikkat çekicidir: “ Rasûlullahhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kadınlardanhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif cahiliyye matemi tutmamakhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif tenha yerlerde erkekler ile oturmamak üzere biat aldı.”[9]

Hasan’dan ise şu ayrıntıyı nakletmektedir: “ Mahrem olanların dışındaki erkekler ile konuşmamak üzere biat aldı.”[10]
Amr b. Şuayb’ın dedesinden yaptığı bir rivayet de şöyledir: “ Hz. Peygamber Medîne’ye geldiğinde müslüman olmuş kadınlar gelerek; ‘ Yâ Rasûlallah! Erkeklerimiz sana biat ettilerhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif biz de biat etmek istiyoruz’http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif dediler. Bunun üzerine Hz. Peygamberhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bir kap içerisinde su istedi. Elini içerisine batırdı. Birer birer kadınlara ellerini değdirdi. İşte Rasulullah’ın kadınlar ile ilgili biatı budur.”[11]

Buraya kadar nakletmiş olduğumuz rivayetlerden şu sonucu çıkarabiliriz: Hz. Peygamber’in kadınlar ile biatı dört şekilde olmuştur. Sözle biathttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif içi su dolu bir kap vasıtasıylahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ele sarılan bir bez vasıtasıylahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif tayin edilen bir vekil aracılığıyla ( Ömer’in tayin edilmesi gibi).[12]

Hz Peygamber’in ve Ashâbının Eşleri Dışındaki Kadınlar İle Temas Ettiklerini Gösteren Deliller

Burada zikredeceğimiz rivayetlerhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif yukarıda nakletmiş olduğumuz rivayetlerin ifade ettiği gibihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Hz peygamber’in nikahlı hanımlarının dışında hiçbir kadına elinin değmemiş olduğunu bildiren ifadelerin genel olmayıphttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif anlatılan olaya mahsus bir durum tespitinden ibaret olduğunu göstermektedir.
Enes b. Mâlik Ümmü Süleym’in şöyle dediğini naklediyor:
“ Rasûlullah uyuyacağı zaman ona döşek sererdim. Uyuyunca dahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif terlerini toplar bir kabın içine koyardım. Onu daha sonra güzel bir koku içine katardım.”[13]

Aynı olayı nakleden Ebû Ya’lâ şu ayrıntıyı naklediyor: “ Uykusu ağırlaşır ve çok terlerdi. Ben de bir pamuk parçasıyla terini alırdım.”[14]

Enes b. Mâlik anlatıyor:

Rasûlullah Ubâde b. Sâmit’in karısı olan Ümmü Haram’ın evine giderdi. Ümmü Haram da ona yemek yediriphttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif sonra da saçlarına bakım yapardı. ( Sirkehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bit vs. var mı diye )[15]
Ebû Mûsâ anlatıyor: “ Rasûlullah beni Yemen’de bir kabileye gönderdi. Döndüğümde O (a.s.)http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Batha ( Mekke de bir mevki adı )’ da idi. Telbiye[16] gtiriyordu. Bende onun getirdiği gibi telbiye getirdim. Banahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif “ yanında kurban olabilecek her hangi bir şey var mı?” diye sordu. Ben dehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif” hayır” dedim. Bana Safâ ile Merve arasını tavaf etmemi emretti. Ben de tavaf ettim. Sonra ihramdan çıktım. Kavmimden bir kadına gittim. Saçlarımı taradı ve yıkadı.”[17]

Enes b. Mâlik anlatıyor: “ Medineli bir câriye vardı. Rasûlullah’ın elinden tutarhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif istediği yere onunla giderdi.” [18] Diğer bir rivayette; “Elini asla bırakmazdı.”[19]
Ebû Râfi’in hanımı Selma anlatıyor: “ Rasûlullah’a hizmet ederdim. Ondahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif sivilce çıban vs. gibi bir şey çıktığında bana emrederdihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ben de onların üzerine kına koyardım/yakardım.”[20]

İbn Abbas şöyle bir rivayette bulunmuştur: “ Bir adam Rasûlullah’a gelerek şöyle dedi: “Benim dünyada her şeyden daha çok sevdiğim bir karım varhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ancak elini uzatanın elini geri çevirmez. ( Lâ teruddu yede lâmis )” Rasûlullah da adama; “ Boşa” buyurdu. Adamhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif “sabredemem” deyince; “ o halde ondan yararlanhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif onu sıkı tut”http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif dedi.[21]

Nesâî şarihi Süyûtîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif hadiste geçen “Lâmis” sözcüğünün zina anlamına geldiğinihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ancak buradaki anlamının bu olamayacağını söylemiştir. Çünkühttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif buradaki anlamı öyle olsa idihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Hz. Peygamber’in onu tutmasını ve ondan yararlanmasını söylemezdihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif demiştir. Bazıları da bu tabirin eli açık cömert anlamında teşbih ifade ettiğini söylemişlerse dehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bağlamına uymadığı için kabul edilmemiştir.[22] Şarihlerhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kadının erkekler ile mübaşeretinde dikkatli olmayıphttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif önüne gelenle tokalaştığı ve zinaya meyyal olduğu vs. şeklinde yorumlamışlardır. M. Hamdi Yazırhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bu hadisten çıkarılan hükümler sadedindehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif böyle bir durumda boşanmanın da olabileceğinihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ancak böyle iffeti zayıf kadınlarhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif boşandıkları zaman daha kötü bir duruma düşebilecekler isehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif onları boşamayıp sıkı tutmakhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif yani gözetim altında bulundurmak tavsiye edilirhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif demiştir.[23]

Bu rivayettenhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Hz. Peygamber zamanındaki kimi kadınların erkekler ile temas etmede aşırıya gidebildiklerihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif fakat buna rağmen Hz. Peygamber’in onları kesin olarak boşamak veya haram işlemiş olmakla itham etmediklerini anlayabilmekteyiz.

[1] Elbânîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif a.g.e.http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif IIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 55.
[2] Bu rivayette söz konusu olan şeyhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Câhiliye döneminde birine bir musîbethttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ölüm vs. geldiğinde teselli ve yas tutma da yardımcı olunurhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif karşılıklı olarak (ödünç) yapılırdı. Burada ödenmek istenen borç budur.
[3] Nesâîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Sünenhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ( Süyûtî’nin şerhi ile birlikte )http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Beyruthttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif tsz.http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif VIIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 149.
[4] Taberîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Câmiu’l-Beyânhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif XIVhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 103. Ayrıca bkz: İbn Kesîrhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Hâfızhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Tefsîru’l-Kurani’l-Azîmhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif İstanbulhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 1985http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif VIIIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 128.
[5] Kurtubîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ebû Abdillah M. Ahmed el-Ensârîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif el-Câmiu Liahkâmi’l-Kuranhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif tsz.http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif yy.http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif XVIIIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 71.
[6] Kurtubîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif a.g.e.http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif XVIIIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 72.
[7] İbn Sa’dhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif et-Tabakâthttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Beyruthttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif tsz.http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif VIIIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 5.
[8] İbn Sa’dhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif a.g.e.http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif VIIIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 5.

[9] İbn Sa’dhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif a.g.e.http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif VIIIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 10.
[10] İbn Sa’dhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif a.g.e.http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif VIIIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 10.
[11] İbn Sa’dhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif a.g.e.http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif VIIIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 11.


[12] Bu biatlerin tarihi seyirleri ve rivayetleri için bkz: Rıza Savaşhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Hz. Muhammed Devrinde Kadınhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif İstanbulhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 1991http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif s. 70 – 76. Ayrıca bkz: Rıza Savaşhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadette İslamhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif İstanbulhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 1994http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif IVhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 250-256.
[13] Buhârîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif İstîzânhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 41 ( VIIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 140 ).
[14] Ebû Ya’lâhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ahmed b. Ali el-Mevsîlîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Müsnedhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Dimeşkhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 1984http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif VIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 409. Ayrıca bkz: Tabarânîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Süleyman b. Ahmed b. Eyyûbhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Mu’cemu’l-Evsâthttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gifMusulhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 1983http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 249.
[15] Buhârîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Cihâdhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 3 ( IIIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 201 ); Hachttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 125 ( IIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 187 )http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Umrehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 11 ( IIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 203 )http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Megâzîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 77 ( Vhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 123 ); ayrıca bkz: Müslimhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Hachttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 154; Nesâîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Menâsikhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 52; İbn Hanbelhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif IVhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 396http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif VIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 256http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 363; İbn Abdi’l-Berrhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ebû Ömer Yusuf b. Abdillahhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif et-Temhîdhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Magribhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 1387http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 255.
[16] Telbiye: Hac vazifesi yapılırken söylenilen bir duadır. Yüksek sesle söylenir.
[17] Buhârîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Hachttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 32 ( IIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 149 )http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Müslim Hachttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 155http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Nesâîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Menâsikhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 50; İbn Hanbelhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 39http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif IVhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 410.
[18] Buhârîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Edebhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 61 ( VIIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 89 ); Nesâîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Eşribehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 44; İbn Hanbelhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif IIIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 174http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 216.
[19] İbn Mâcehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Zühdhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 16.
[20] İbn Hanbelhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Vhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 95. Ayrıca bkz: Halef b. Abdulmelikhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Gavâmidu’l-Esmâi’l-Müphemehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Beyruthttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 1407http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif IIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 557.
[21] Nesâîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Nikâhhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 12 ( VIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 67 ).
[22] Süyûtîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Şerhu Süneni Nesâîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif VIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 67.
[23] M. Hamdi Yazırhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Hak Dini Kuran Dilihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif VIIIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 111 – 112.

3.Bölüm

Rivayetler İle İlgili Görüş ve Değerlendirmeler:

Buradahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif yukarıda nakletmiş olduğumuz rivayetlerden hareketle çağdaş alimlerin ne gibi görüşler ileri sürdüklerini özetle vermeye çalışacağız. Rivayetlerin sonucundahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kadın erkek tokalaşmasını haram sayanları bir başlık altındahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif mübah/helal sayanları da ayrı bir başlık altında zikredeceğiz.

Tokalaşmayı Haram Kabul Edenler:

İbn Arabî Ahkâmu’l-Kuran adlı eserinde kadınların Rasûlullah ile biatlarına ilişkin rivayetleri nakletmiş ve tokalaştığını söyleyen rivayetleri zayıf gördüğünü belirtmiştir. Ayrıca müellifhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif rivayetlerin sonunda şu hükme varmıştır:

“ Dinde kadınların biatı da erkeklerin biatı gibidir. El ile dokunma hariç.”[1]

İ. Cânanhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Hadis Ansiklopedisi çalışmasında Ümeyme bt. Rukayka hadisini zikrediphttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif diğer rivayetlere de atıfta bulunduktan sonra şu genel değerlendirmeyi yapmıştır:
“ Yukarıdaki metinden de anlaşılacağı üzerehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kadınlar da erkekler gibi el sıkışarak biat etmek istemişlerhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ancakhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Hz. Peygamber belki de ilk defahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bu vesileylehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif İslâm’ın yeni bir âdabını teşrî buyurmuştur: Birbirlerine nikah düşen kadın erkek el ele tutuşamaz.... Hulâsahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bütün rivayetler bilittifakhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Rasûlullah’ın bey’ât sırasında kadınların eline çıplak olarak değmediğini ifade eder.”[2]

“Kırk Hadiste Kadın” adlı çalışmasında Zekeriya Gülerhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif konuyla ilgili rivayetleri naklettikten sonra şu kanaatini belirtmiştir:
“ Rasûl-i Ekrem’in bey’ât esnasında buyurduğu “ Ben kadınlar ile musafaha etmiyorum” ifadesi bağlayıcılık açısından umûmî bir mahiyet arz eder. Bu ifadenin bey’at zamanına has bir uygulama olduğu söylenemez. Çünkü fıkıh usûlüne görehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif lafız umûmî olup hususi bir karine yoksahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif sebebin özel oluşuna itibar edilmez ve ilgili delilden genel hüküm çıkarılır. Ayrıca tabiatı icabı bey’atın el sıkışma yoluyla olması gerektiği halde Rasûlullah kadınlardan bey’at alırken bunu yapmamıştır. Böyle olunca bey’at dışında normal zamanlarda yabancı ( nâmahrem ) bir kadınla tokalaşmanın hayli hayli haram olduğu anlaşılır. Kendine son derece hakimhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif günah işlemekten uzak ve masum olan Yüce peygamber bey’at sırasında bile kadınlarla tokalaşmaktan kaçınıyorsahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif onun izinden giden ümmetinin daha da dikkatli olması gerekiyor demektir.

Günümüzde bazı kimselerhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif erkeklerin kadınlarla veya kadınların erkeklerle tokalaşmasını kaçınılmaz bir durumhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif önemsiz bir mesele ve küçük bir günah olarak görmektedir. Bu yanlış bir fikirdir. Tamamen heva ve hevesten kaynaklanan bu fikirhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif söz konusu günahı basit görerek umursamayan ve onu terk etmek için hiçbir gayret göstermeyen insanların kendilerini temize çıkarma çabalarından başka bir şey değildir.”[3]

Rivayetlere konu olan bey’atın alınmasına vesile olan Mümtehine Sûresi’nin ilgili ayetinin tefsirinde H. Yazırhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif aynı rivayetlere değindikten sonra şu kanaatini belirtmektedir:
“ Meşhur ve güvenilir olan husushttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Hz. Peygamber’in kadınlar ile musafaha yapmadığıdır.”[4]

Ahkâmu’l-Kuran adlı eserinde M. es-Sâbûnîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kadınlar ile biatleşmeyi değerlendirmiş ve şöyle demiştir:

“ Rasûlullah’ın kadınlar ile biat esnasında tokalaşmadığı sahih olarak varit olmuştur. Bu konuda nakledilen rivayetlerin bütünühttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kadınlar ile biatın sözlü olduğunuhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif hiçbir kadın ile ne biattehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ne de biatın dışında bir başka münasebetle tokalaşmadığını göstermektedir. Hz. Peygamber; ma’sûmhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif tâhirhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif fâzılhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif şerîf ve nezihliğinde şüphe olmayan biri olduğu haldehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kadınlar ile tokalaşmaktan kaçınır isehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif hatta biat gibi çok önemli bir durumda bilehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kendisinde şehvet egemen olanhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif fitneden emin olmayan ve damarlarında şeytan dolaşan biri için kadınlar ile tokalaşmak nasıl mübah olabilir. Nasıl oluyor da bazı kimselerhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif şeriatte kadınlar ile tokalaşmak haram değildir diyebiliyorlar?! Bu çok büyük bir bühtandır.”[5]


Kadınlara has durumlar için yazmış olduğu ilmihal kitabında Faruk Beşer konuyla ilgili şu açıklamayı yapmıştır:
“ Genç ve şehvet duyulabilecek yabancı kadınla tokalaşmak haramdır. Peygamber efendimiz yabancı bir kadının elini tutan elehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kıyamet günü ateş doldurulacağını haber vermiştir. Kendisi de biat esnasında kadınlar ile el sıkışmamış ve sizden sözlü biat alıyorumhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif buyurmuştur. Âişe annemiz de yemin ederek: “ http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif Rasûlü’nün eli kadın eline değdi diyen yalan söylemiştir.”[6]

“ Tahrîru’l-Mer’eti Fî Asri’r-Risâleti” adlı kitabında Abdulhalim Ebû Şekka Hz. Peygamber’in kadınlar ile olan münasebetlerini; hem bey’athttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif hem de bey’at dışındaki durumlar itibariyle inceledikten sonrahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif şu kanaate varmıştır:
“ Rasûlullah’ın kadınlar ile tokalaşmadığı sabittir ve bu durum ümmeti için bir ta’limdir. Bazı zamanlarda kadınlar ile temas etmesi durumu isehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif tamamen fitneden emin olma durumundadır. Bu nedenlehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif fitneden emin olunmadığı zamanhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif “sedd-i zerâi/zararın önlenmesi kabilinden” tokalaşmaktan uzak durulması icap eder.”[7]

Mevdûdî “ Hicab” adlı eserinde aynı rivayetlere dayanarak şu kanaatini belirtmiştir:

“ Bu hükümler genç kadınlar içindir. Yaşları ilerlemişhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif cinsi faaliyetleri kesilmiş bulunan kadınlar sözü geçen hükmün dışındadır. Genç ve yaşlı kadınlar konusundaki bu ayrımın sebebi nedir? Açıkça anlaşılıyor kihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif önemli olan cinsi hislerin tahrik edilmesi meselesidir. Yani seksüel duyguların başı boş gidişini önlemektir.”[8]

Tokalaşmayı Mübah/Helal Kabul Edenler:

Aynı ayetin tefsirinde S. Ateşhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif rivayetlerin akabinde şu yorumu yapmaktadır:

“ Herhalde bazı kimseler bu rivayetlere dayanarak kadınların erkeklerle musafaha etmesini haram veya mekruh saymışlardır. Gerçeği söylemek gerekirse bu rivayetlerhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kadınların erkeklerle musafahasının haram olduğunu göstermez. Çünkü bunların birincisinde Peygamber adına kadınlardan biat alan Ömer’inhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kadınları görmeden kapı aralığından elini uzatarak onlarla musafaha ettiğihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif başka birinde Peygamber’in eline bir kumaş parçası dolayarak kadınlarla musafaha ettiği; başka birinde Peygamber’in elini batırdığı suya kadınların da daldırmak suretiyle biat aldığı ve son rivayetlerde ise Peygamber’in kadınlar ile musafaha etmediği anlatılmaktadır kihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bunlar arasında çelişki vardır. Şayet Peygamber’in; “ Ben kadınlar ile musafaha etmem” dediği doğru isehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif buhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif en fazla kerahiyet bildirir. Çünkü bunun aksini söyleyen hadis iki yolla rivayet edilmiştir. Kaldı kihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Hind’in biat esnasında gelip Peygamber’in elini tutup ona dehalet etmesi ve Peygamber’in ona engel olmamasıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bu musafahanın haram olmadığını gösterir. Haram olmak için kesin delil gerekir. Eşyada asıl olan ibahadır. Kadınlarla musafahanın haram olduğuna dair kesin bir delil yoktur.”[9]

İ. Derveze ise ilgili ayetlerin tefsirini ve bu münasebetle yapılan biatleri ve ilgili rivayetleri naklettikten sonra şu değerlendirmeyi yapmıştır:

“ Herhalde erkeklerin kadınlar ile tokalaşmasının mekruh veya haram olduğunu söyleyenlerin dayanakları bu hadislerdir. Bu hadisleri delil almaları yerinde bir davranış olabilir. Ancak bu hadislerinhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif mekruh veya haram gibi bir kesinlik ifade etmediğini söylememiz doğru olur. En iyisini http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif bilir.”[10]

Yukarıda vermiş olduğumuz değerlendirmeleri ve rivayetlerin ifade ettiği anlamları karşılaştırdığımızdahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif her ikisinden dehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bu rivayetlerin kadın erkek ilişkisindeki “ tokalaşma” olayı bağlamında ağırlık kazanarak ele alındığınıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif asıl bağlamından ve içerdiği mesajdanhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif toplumsal ahlaki kurallara verilen önemden ve toplumsal sözleşme olan biatten koparıldığı görünmektedir. İşte bu kopuş söz konusu rivayetlerin yanlış anlaşılmasına ve buna bağlı olarak da yanlış hükümler çıkarılmasına neden olmuştur.

Kadınlar ile erkeklerin tokalaşması konusuna münhasır söylenmiş gibi algılanan söz konusu rivayetlerhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif yalnız başına değerlendirilmiş ve bu konuda varit olan diğer rivayetler yokmuş gibi hüküm verilmiştir. Bir konuda hadislerden hüküm çıkarmak istediğimizdehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif o konuyla ilgili bütün rivayetleri toplayıphttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bu toplanılan rivayetlerin bütününden hareketle bir sonuca gitmek veya hüküm vermek gerektiği ilkesi[11] tamamen göz ardı edilmiştir. Yukarıda nakledildiği gibihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bu hadislerin yer aldığı aynı kaynaklarda Hz. Peygamber’in ve diğer bazı sahabenin kadınlar ile temas ediphttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif değişik vesilelerle bir birlerine dokunduklarıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif nakledilmiştir.

[1] İbn Arabîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ebû Bekir M. b. Abdillahhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ahkâmu’l-Kuranhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif beyruthttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif tsz.http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif IVhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 1791.
[2] İbrahim Cânanhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Hadis Ansiklopedisi Kütüb-i Sittehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif İstanbulhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif tsz.http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 115-16.
[3] Zekeriya Gülerhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Kırk Hadiste Kadınhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Konyahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 1997http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif s. 255-56.
[4] M. Hamdi Yazırhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Hak Dîni Kuran Dilihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif İstanbulhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif tsz.http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif VIIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 557.
[5] Es-Sâbûnîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif M. Alihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ahkâmu’l-Kuranhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Mekkehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif tsz.http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif IIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 565-66.
[6] Faruk Beşerhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Hanımlara Özel İlmihalhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif İstanbulhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 1997http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 246. Ayrıca bkz: Rauf Pehlivanhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Büyük Kadın İlmihalihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif İstanbulhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 1997http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif s. 469-71.
[7] Abdulhalim Ebû Şakkahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Tahrîru’l-Mer’eti Fî Asri’r-Risâletihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Kuveythttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 1990http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif IIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 92-93.
[8] Ebu’lalâ Mevdûdîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Hicaphttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ( Trc: Ali genceli ) http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif İstanbulhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif tsz.http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif s. 406-7.
[9] Süleyman Ateşhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Yüce Kuran’ın Çağdaş Tefsirihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif İstanbulhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif tsz.http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif IXhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 397-98.
[10] İzzet Dervezehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif et-Tefsîru’l-Hadîshttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ( Terc: Ramazan Yıldırım )http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif İstanbulhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 1998http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif VIIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 231.
[11] Yusuf el-Kardâvîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Sünneti Anlamada Yöntemhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ( Çev: Bünyamin Erul )http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif İstanbulhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 1991http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif s. 117-128.

4.Bölüm
Metinlerin Muhteva Bakımından Değerlendirilmesi

Yukarıda nakletmiş olduğumuz rivayetlerin tamamıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Hudeybiye antlaşması sırasında ve Mekke’nin fethedilmesinin ardından yapılan biatler ile ilgili rivayetlerdir. Öncelikle şunu belirtmeliyiz kihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Rasûlullah’ın kadınlar ile tokalaşmadığını bildiren bu rivayetlerhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif tek bir olayın veya aynı konudaki birkaç olayın aktarılmasından ibarettir. Konunun öncelikle bu çerçeve içerisinde değerlendirilmesi gerekmektedir. Yanihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif rivayetler bir durum tespiti yapmaktadır. Dînî bir emri veya yasağı dile getirmemektedir.

Söz konusu rivayetlerin nakledilmesi sürecinde ne gibi bir muhteva değişikliğine uğramış olduğu ve bu değişikliğin tarihi nedenleri için Rıza Savaş’ın konumuzla ilgili şu değerlendirmesini burada zikretmek istiyoruz. Müellif eserininhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif “ Muhtevanın Oluşmasını Etkileyen Faktörler” başlığı altında konumuzla ilgili şu yorumu yapmıştır:

“Cahiliyye döneminde insanların sahip oldukları adet ve geleneklerhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif müslüman olmakla hemen sona ermedi. İslamhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif insanlar üzerinde önemli değişiklikler meydana getirdi. Ancakhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bazı insanlarınhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif yine de daha önceki düşüncelerin etkisinde kaldıkları anlar olmuştur. Ridde olaylarının ve Hz. Osman’dan sonra ortaya çıkan olayların cahiliyye devrinden kalma düşünceler ile ilgili tarafları bulunmaktadır. Kabilecilik anlayışının pek çok olayda ve mezheplerin çıkmasında önemli rolü olmuştur. Mezheplerin ve çeşitli anlayışların Kuran ayetlerini ve hadisleri yorumlamadaki tavırlarıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif “sire” muhtevasının farklı şekiller almasına doğrudan etki etmiştirhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif diyebiliriz. Ayrıca bu malzemenin oluşmasında siyasi otoritenin de önemli rolü olduğu söylenebilir.

Muhtevanın farklı şekilde oluşmasınahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bazı konularda rivayetlere uygulanan sansürün de etki ettiği anlaşılmaktadır. Bunun izlerihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif rivayetler yakından incelendiği ve mukayeseler yapıldığı zaman daha iyi görülmektedir. Sansürün nedenlerihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif yukarıda temas ettiğimiz birkaç madde ile sınırlı olmayıp daha başka nedenler de düşünülebilir. Burada rivayetlerdeki sansüre bir örnek vermek istiyoruz.

Et-Taberîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Mekke fethinden sonrahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Mekkelilerin Hz. Peygamber’e bey’at için toplandıklarınıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Hz. Peygamber’in bunun için safa tepesine oturduğunuhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Hz. Ömer’in ondan biraz aşağıya oturarak insanların Hz. Peygamber’i rahatsız etmelerini engellediğinihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif erkeklerin bey’atının bitmesinden sonra kadınların Hz. Peygamber’in yanına geldiklerini ve ona bey’at ettiklerini ifade ederken konuya şöyle devam eder: “ Rasûlullah Ömer’e onların (kadınların) bey’atını kabul et” dedi ve kadınlara istiğfarda bulundu. Ömer de kadınların bey’atlerini kabul etti. Rasûlullah kadınlar ile tokalaşmıyordu. Helal olanlar hariç o hiçbir kadınahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif hiç bir kadın da ona dokunmamıştır.” Bu rivayette açıkça Hz. Ömer’in kadınlar ile tokalaştığı kaydedilmemektedir. Halbuki rivayetin muhtevası onun kadınlar ile tokalaştığını ifade eder. Aynı olayı anlatan Kurtubî “ ...Hz. Peygamber erkeklerin bey’atlerini kabul ettikten sonra Safa tepesine oturdu. Ömer de ondan bir az aşağıya oturdu. Hz. Peygamber kadınlara bey’at şartını konuşmaya başladı. Ömer de kadınlar ile tokalaşıyordu. Taberî’nin rivayetinde Hz. Ömer’in kadınlar ile tokalaşması açıkça yazılmadığı halde Kurtubî bu rivayeti sansürsüz vermiştir.

Yukarıda kaydettiğimiz bu olaydan önce Medine’de de kadınların bir evde toplandıklarını ve Hz. Peygamber’in Hz. Ömer’i kadınlardan bey’at almak üzere görevlendirdiği ve onunda bu görevi yaptığı zikredilmektedir. Ancak bu olayı bize nakleden rivayetlerde de Hz. Ömer’in bey’at esnasında “kadınlarla tokalaşması” kısmının sansüre uğradığı söylenebilir. Çünkü olayı bize aktaran ve bey’at esnasında kadınların arasında bulunan Ümmü Atıyye; “ ...Ömer elini evin dışından bize uzattıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif biz de evin içinden ellerimizi ona uzattıkhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif sonra şöyle dedi: “ http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’ım şahit ol!.” Görüldüğü gibi eller havada kalmıştırhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif tokalaşmaya konan sansür burada açıkça görülmektedir.

Muaviye b. Ebî Süfyanhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif annesi Hind bt. Utbehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif beyat için geldiği zaman Hz. Peygamber’in onunla tokalaştığını söylemektedir.”[1]

R. Savaş’ın bu yaklaşımını teyit eden bazı yaklaşımları hadis şerhlerinde yapılan açıklamalarda da görebilmekteyiz. Örneğin İbn Hacerhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Buhârî’nin rivayet etmiş olduğu Âişe’nin rivayeti için şöyle demektedir. Âişe’nin rivayetihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ümmü Atiyye’nin rivayetine bir reddiye özelliği taşımaktadır.[2] Yanihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Âişe’nin yeminle te’kit ederek söylediğihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Rasûlullah’ın elinin hiçbir hanımın eline değmediği ifadesihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ümmü Atiyye’nin Rasûlullah ile tokalaşmış olduğunu ifade eden hadisini reddetmek içindir. Bu açıklamahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif tepkiselliğin rivayetlerde önemli bir rol oynadığının ip uçlarını vermektedir.

İbn Hacer’inhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif rivayetteki; “Ümmü Atiyye’ninhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ‘...hemen elini çekti’ ifadesinihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Rasûlullah’ın elinin bu esnada örtülü olmasıyla te’vil edebiliriz”[3] şeklindeki yorumuhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Rasûlullah’ın elininhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif hanımlarının dışında hiçbir kadının eline değmemiş olduğu inancının ve kanaatinin bir ürünüdür.



Şerhlerde gördüğümüz açıklamalardahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Rasûlullah’ın elinin hiçbir kadının eline değmemiş olduğunu ispatlama gayreti açıkça görülmektedir. İşte bu gayrethttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif muhteva üzerinde oldukça önemli bir tesir icra etmiş ve bazı ifadelerin rivayetten düşürülmesine neden olmuştur. Metinlerin rivayet sürecinde uğramış oldukları muhteva değişikliğine ilişkin bu değerlendirmeden sonrahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif şimdi de semantik analize ve metin tenkidine geçebiliriz.

[1] Rıza Savaşhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Siyer ve Kaynaklarıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif İzmirhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 1995http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 20 – 23.


[2] İbn Hacerhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ahmed b. Alihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Fetuhu’l-Bârî Şerhu Sahîhi’l-Buhârîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Beyruthttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 1989http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif VIIIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 821.
[3] İbn Hacerhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif a.g.e.http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif XIIIhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 252.

5.Bölüm
Semantik Analiz ve Metin Tenkidi

Buraya kadar nakletmiş olduğumuz rivayetleri ve görüşlerihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif hem semantik yöndenhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif hem de rivayetlerdeki metinlerin anlaşılması ve yorumlanması yönünden değerlendirmeye çalışacağız. Ancak öncehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif semantik hakkında ve buradaki rivayetlerde semantiğin nasıl bir görev üstleneceğinden kısaca bahsetmek istiyoruz.

Semantik: Kelimeler ilehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bu kelimelerin temsil ettikleri nesneler arasındaki ilişkiyi inceleyen ilimdir. Yanihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kelimenin vaz’ olduğu mana ilehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif o mananın temsil ettiği şey ile ilişkisini inceler.[1]
Kelimeyi dil içerisindeki işlevi bakımından genel olarak tasnif eden filologlarhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif semantikten başkahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif sintantik[2]http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif pragmatik[3] olarak da ayırırlar. Kelimenin bu üç anlam katagorisinden özellikle semantikhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif oldukça önemli bir anlam-bilim ve yorumlama elemanıdır. Yorum bilgisi ( Hermeneutics ) açısından semantikhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif mana ile ilgilenen genişhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kapsamlı bir bilimdir. Bu bilim ile ilgili T. Izutsu şu değerlendirmeyi yapmaktadır:

“Manası olan her şey semantiğin konusu olabilir. Henüz bir semantik bilimine sahip değiliz. Elimizde olanhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif çeşitli anlamlandırma nazariyeleridir. Semantik hakkında konuşan herkeshttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kelimeyi istediği biçimde anlamağa kendini yetkili görüyor. Halbuki semantikhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bir dilin anahtar terimleri üzerinde bir tahlil çalışmasıdır. Bu çalışmahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif dili yalnız bir konuşma aleti olarak değilhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bundan daha önemli olmak üzerehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kendilerini kuşatan dünya hakkındaki anlayış ve düşüncelerinin de aleti olarakhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif o dili kullanan halkınhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif dünya hakkındaki düşüncelerini kavramak için yapılır. Bu suretle semantikhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bir ulusun tarihininhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif şu veya bu önemli devresindeki dünya görüşünün mahiyeti hakkında bir çalışmadır.”[4]

Izutsu’nun semantiği getirdiği bu açıklamalar ile anlıyoruz kihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kelime sadece vaz’ olduğu anlamı göstermekle kalmıyor. O kelimenin mensup olduğu dilin konuşulduğu kültürden nasıl etkilendiği ile birliktehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif o kültürün tarihi gelişimi hakkında bilgi vermektedir. Bu durum da bizehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif manaların yalınız başına değil daima bir sitem veya sistemler içerisinde değer kazandığını gösterir. Tabii ki kelimenin bu özelliğihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif özellikle anlam-bilim ve yorumlamada önem kazanmaktadır. [5]

Kelime semantik açıdan ele alınınca iki tür anlam ortaya çıkmaktadır. Birincisihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kelimenin asıl vaz’ olduğu manadır kihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif biz onu yalnız başınahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bulunduğu münasebet sistemi dışında da mütalaa etsekhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kelime yine de o manayı ifade eder. İşte kelimenin bu sürekli manasına “ Esas Mana” denilmektedir. İkincisi isehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kelimenin özel birer sistem içerisinde yer almasıylahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif sistemin diğer düşünce ve kanaatleriyle irtibat kurarhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif onlardan yeni elemanlar alır ve yeni bir anlam kazanır. Çoğu zaman bu yeni elemanlarhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kelimeyi o kadar etkiler kihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif onun asıl manasını kökünden değiştirir. İşte kelimenin kökünden – aslından – gelmeyenhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif fakat içinde bulunduğu münasebet siteminden doğan bu manaya “İzafi Mana” denir.[6]

Örneğin; “kitap” kelimesihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif esas manası itibariyle sıradan bir kitabı ifade ederkenhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Kuran içerisinde; http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gifhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif vahiyhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif tenzilhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif nebihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ehl-i kitap kelimeleriyle yakından ilişkiye girer ve yeni bir anlam kazanır. “ Yevm” kelimesihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif “saat” kelimesi de böyledir. Bu kelimeler günlük dilde normal gün ve saati gösterirkenhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Kuran sistemi içerisinde; kıyamethttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif hesap günühttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif son hüküm günü gibi anlamlar kazanır.[7]

Kelimelerhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif karışık sosyal ve kültürel varlıklardır. Realite dünyasında tek kelime dahi yoktur kihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif onun manası asıl manadan ibaret olsun. İstisnasız bütün kelimelerhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif az çok bulundukları özel kültürden etkilenmişlerdir. Yeni ve izafi bir mana kazanmışlardır. Kelimenin izafi manası dediğimiz şeyhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif zaten o kültürün ruhunun açık olarak kendini göstermesinden ve o dili kullanana insanların genel psikolojik veya başka eğilimlerininhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif gerçek görünümünden ve yankısından başka bir şey değildir.[8]

İslami ilimlerin tarih içerisindeki gelişmesi sürecindehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif dinin bir çok temel kavramlarınahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif gerek yeni karşılaşılan inanç ve kültürlerinhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif gerekse ortaya çıkan fıkhîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif itikâdî ve siyâsî ekollerin geliştirdikleri doktrinlerin tesiriylehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif oldukça fazla miktarda izafi anlamlar girmiştir. Sadece girmekle kalmayıphttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bu süreçte yapılan tüm çalışmalarda etkili olmuştur. Şerhhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif tefsir ve diğer alanlardaki çalışmaların büyük çoğunluğundahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif asli mana değil izafi anlam etkili olmuşturhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif denebilir.

Çalışmamızda üzerinde durduğumuz tokalaşma/musafaha sözcüğü ve dokunma/mess kelimesi etrafında cereyan eden rivayetler ve yorumlarda da bu izafi anlam kendisini ve etkisini göstermektedir. Hattahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif belli dönemlerdeki hakim paradigmahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bu kelimelerin anlamlarınıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif içerisinde geçtikleri cümle ve paragrafın yegane anlamına çevirmiş ve vurgu tamamen bu noktaya kaymıştır. Bu kaymanın nedeni isehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif paradigmanın kelimelerin anlamlarında meydana getirdiği izafi anlamdır.
Mess kelimesihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif m.s.s harflerinden oluşan ve Kuran’da farklı anlamlarıyla sıkça geçen bir sözcüktür. Değişik çekimleri/türevleriyle bu kelime Kuran’da 61 defa geçmektedir.[9] Daha çok dokunmakhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif temas etmek anlamında kullanılmıştır. Kelimenin asıl/esâsî manası budur. Örneğin aşağıdaki ayetlerde bu anlamıyla kullanılmıştır.

“ Eğer size bir zarar/yara dokundu ( messe ) isehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif onlara da bir benzeri dokunmuştu.” ( Âl-i İmrânhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 3 / 140 ) Bu ayette iki kez aynı anlamda geçmiştir.

“ İnsanlara bir sıkıntı/zorluk dokunduğunda ( messe ) gönülden Rab’lerine yalvarırlar.” ( Rûmhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 30 / 33 )

“ Ateş/Cehennem bize ancak sayılı günler dokunurhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif dediler.” ( Bakarahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 2 / 80 )

Bu kelime ( mess ) kadın erkek ilişkisi ile ilgili kullanıldığında isehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif cimâ/cinsel ilişkiyi anlatır. Aşağıdaki ayetlerde bu anlamda geçmemiştir.

“ Henüz kendilerine dokunmadığınız veya mehir belirlemediğiniz kadınları boşamanızda bir sakınca yoktur.” [10] ( Bakarahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 2 / 236 )

Meallerdehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif “dokunmadığınız” şeklinde tercüme edilen; “ mâ lem temessûhünne” nin anlamını Zemahşerîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif “ mâ lem tücâmiûhünne” olarakhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif yani cimâ/cinsel ilişkide bulunmadığınız şeklinde vermiştir.[11] Doğru anlam da budur. Yoksahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif meallerdeki anlamıyla ayetin verdiği mesaj doğru anlaşılmamaktadır. Çünkühttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif dokunmak mücerret bir teması ifade eder. Ayet ise böyle bir teması değilhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif cinsel ilişkiyi kastetmektedir.

Bir kelimeye yüklenen esas ve izafi anlamınhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif sözün içerdiği anlam ve mesajı ne derecede değiştirdiği bu örnekte gayet açık bir şekilde görülebilmektedir. Ahzâb Sûresi 49. Ayette de bu şekilde kullanılmıştır.

Çalışmamızın konusu olan Âişe hadisinde de bu kelime ( mess ) geçmektedir. Rivayetin içerisinde geçtiği bağlamına göre bu kelimeden kastedilen anlamhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif “dokunmaktır”. Çünkü rivayetlerhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Âişe’nin de muhtemelen müşahede ettiği (her ne kadar bu durum rivayetlerde açık değilse de ) tarihi bir olay olan biatleşmekten ve bu esnada Hz. Peygamber’in ortaya koyduğu davranıştan bahsetmektedir. Yani Âişehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif benim gördüğüm kadarıyla o anda Rasûlullah hiçbir kadın ile tokalaşmamıştır. Eli bir kadının eline değmemiştirhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif demektedir. Bu anlamı doğru bir anlamdır. Ancakhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bir çok çağdaş Müslüman alimhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bu sözü ( Âişe’nin sözünü ) asıl bağlamından koparıphttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif genel bir duruma dönüştürerekhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif erkekler ile kadınların tokalaşmasının haramlığına delil saymaktadırlar. Bu yaklaşıma göre Âişe’nin sözü şu anlama gelmektedir: “ Yemin olsun ki Hz. Peygamber’in eli hayatı boyunca hiçbir kadının eline değmemiştir.” Haram hükmüne mesnet yapılan bu söz artık asıl anlatmak istediği anlamdan kopmuş ve semantik olarakhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif belli bir inanışın/paradigmanın anlamak istediği anlamı yüklenmiştir. Bu anlamı üstlenen ifadenin artık biatleşme ile ilgisi kesilmiştir ve dîni bir kuralı/hükmü bildirir hale gelmiştir.

Bize göre söz konusu ifade bağlamından koparılıp müstakil ve genel bir ifade gibi anlaşılmak istenirse - gerçi böyle müstakil olarak nakledilmiş bir rivayet yoktur- bu taktirde; rivayette geçen “ mess” kelimesinin anlamını dokunmak/tokalaşmak olarak değilhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif cimâ/cinsel ilişki olarak anlamamız gerekir. Çünkühttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Hz. Peygamber’in peygamberliği boyuncahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif hiçbir kadının eline mücerred olarak dokunmamış olmasıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Âişe’nin müşahede edebileceği bir durum değildir. Bu nedenle rivayet böyle bir anlamı ve hükmü anlatmış olamaz. Ancakhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Hz. Peygamber’in iffetini ve yüce ahlakını anlatabilir ve o zaman da anlamı şöyle olur: Hz. Peygamberîn elihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif asla kendisine helal olan eşleri dışında bir kadına cinsel ilişki anlamında dokunmamıştır. Yanihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif asla zina etmemiştir. Ait olduğu bağlamından koparılarak müstakil olarak söylenilip delil alındığında bu sözün anlamını böyle anlamak durumunda kalırız. Başka türlü anlamak rivayeti yanlış anlamaktır.

Yukarıda nakletmiş olduğumuz rivayetlerde üzerinde durmamız gereken diğer bir ifade de; Ümeyme bt. Rukayka’nın rivayetinde geçen; “ Ben kadınlarla tokalaşmam / İnî lâ Usâfihu’n-nisâ” ifadesidir. Yine aynı rivayette geçenhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif rivayetin sahibi Ümeyme’nin; “ Bizimle tokalaşmıyor musunuz?”http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif “ Uzat elini sıkalım yâ Rasûlallah” gibi sözleridir.

Rivayette geçenhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif “ ben kadınlarla tokalaşmam” ifadesi bu şekilde tercüme edildiğindehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif hem anlam kaymasına uğramaktadırhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif hem de asıl anlattığı anlamı yitirmektedir. Bu nedenle sözün nerede ve hangi münasebetle söylendiğine bakmamız gerekir. Şayet bunu Hz. Peygamberhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif genel bir adetini veya dîni bir kuralı bildirmek maksadıyla söylemiş olsa idihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif o zaman bu sözü böyle tercüme etmek doğru olurdu. Fakat bu sözhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kalabalık ve izdihamın bulunduğu bir ortamda söyleniyor isehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif sözün anlamıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif söylenmiş olduğu o ana ve o an ile bitişik olan yakın gelecek zamana aittir. Bu taktirde de anlam şöyle olacaktır: “Ben bu durumda kadınlar ile tokalaşmıyorum. Veyahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif tokalaşamayacağım. Çünkü şartlar öyle gerektirmektedir.” Bu şekilde bir anlamlandırmaya gitmemizi gerektiren faktörler vardır. Bunların birincisihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Arapça’da muzârî fiilin anlamınınhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif şimdiki zaman ve yakın gelecek zaman olmasıdır. İkincisi isehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Hz. Peygamber’in; “ Benim bir kadına olan sözüm yüz kadına olan gibidir” ifadesidir. Bu ifade bizehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif sözün söylendiği ortam ve şartlar hakkında yeterli bilgi vermektedir. İfadeden anlıyoruz ki biat ortamı oldukça kalabalıktır. Bu şartlar altında Rasûlullah; kadınlar adına kendisiyle biatleşmeye gelen temsilci kadına yukarıdaki sözüyle şunu anlatmak istemiş olmalıdır: “Şartları görüyorsunuzhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ben bu durumda hanımlar ile tokalaşamayacağımhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif sizinle biatleşmem söz iledirhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif sizinle sözlü biatleşiyorum.” İfadelerin bütününühttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif vaki olan bir olay bağlamında düşündüğümüzdehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif verdiğimiz bu anlamların isabeti daha iyi anlaşılacaktır. Ancak ifadelerihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif dîni bir hüküm çıkarmak için okuyup anlamak istediğimizde isehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif o ifadelerin kastetmediği anlamları anlamamız kaçınılmaz olacaktır.

Biat esnasında Ümeyme ile Rasûlullah arasında geçen diyalogda konuyla ilgili önemli bir nokta daha vardır. Bu dahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ümeyme’inin tokalaşmak istemesidir. Rivayetlerde değişik ifadeler ile anlatılan bu tokalaşma isteği açıktır. Söz konusu talepten hareketle şöyle bir sonuç çıkarabiliriz: Hz. Peygamber’in (a.s.) zamanında değişik vesileler ile kadınlar erkeklerle tokalaşabilmektedirler. Şayet böyle bir sosyal alışkanlık olmamış olsa idihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif rivayetlerde zikredilen hanımların gayet rahat bir şekilde Rasûlullah ile tokalaşmayı talep etmemeleri gerekirdi.

“ Ben kadınlar ile tokalaşmıyorum ” ifadesi için şöyle bir yorum yapmamız mümkündür: Rivayetlerden ve özellikle de Âişe’nin kullandığı üsluptanhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Âişe’nin olay anında hazır bulunduğu anlaşılmaktadır. Biat işleminin başından sonuna kadar müşahidi olmuş olmalıdır kihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Rasûlullah’ın elinin hiçbir kadının eline değmemiş olduğunu görebilsin. Hadislerdeki ifadelerhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Âişe’ye ait bir kanaati göstermekten daha ziyadehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bir müşahedeyi anlatmaktadır.

Biat olayında Hz. Peygamber’in kadınların ellerini sıkmayıphttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif onlardan söz ile biat alması ve özellikle de el sıkmayacağını belirtmesihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif onun şahsi hassasiyetinin bir sonucu olabileceği gibihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bu davranışında Âişe’nin kıskançlığı faktörü de olabilir. Bunun bir ihtimal olabileceğini düşünüyoruz. Çünkühttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Hz. Peygamber’in eşlerine karşı çok nazik ve hassas olduğuhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif onların incinmesine neden olabilecek şeylerden bilhassa kaçındığı bilinmektedir. Âişe’nin isehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Rasûlullah’ın hanımları arasında hem ayrıcalıklı bir yerinin olduğuhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif[12] hem de hanımlar arasında en kıskanç ve en genç hanım olduğu bir gerçektir.[13] İşte bu pozisyondaki bir hanımın müşahedesi altında yapılan bir biatleşmedehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Hz Peygamber’in davranışı üzerinde çok az da olsa bir etkisinin olmuş olduğunu düşünüyoruz.

Bu rivayetlerdenhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif tokalaşmanın haram olduğu hükmünü çıkarmanın isabetli olmadığını şöyle izah edebiliriz: Bazı alimlerin anladığı gibihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bu söz ile kadınlarla tokalaşmanın haramlığı kastedilmiş olsa idihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif diğer rivayetlerde belirtilen Ömer’in tokalaşmasıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif diğer sahabenin kadınlar ile teması onaylanamazdı. Ebû Mûsa’nın kavminden bir kadına saçlarını yıkatıp taratmasıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif tokalaşmadan aşağı bir temas sayılamaz. Yine Hz. Peygamber’in bir cariyenin elinden tutarak Medine’nin her yerinde gezdirmesinihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif sadece onun tevazuu ile açıklayamayız. Şayet bu cariyenin elinden tutması onun bir tevazuunun[14] sonucu isehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif yukarıdaki rivayetlerde belirtilen tokalaşmamasının dahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ona ait bir hassasiyetin sonucu olarak kabul etmek gerekir.

Rivayetlerde özellikle vurgulanan Hz. Peygamber’in kadınlar ile tokalaşmadığını belirtmesihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bu fiilin ümmeti için de yasak olmuş olduğunu bildirmek istese idihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif “ Ben tokalaşmıyorum” yerinehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif “ Ümmetime kadınlar ile tokalaşmak haramdır”http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif veya; “ helal değildir” buyurması gerekirdi.

Nakletmiş olduğumuz rivayetlerde metin bakımından gördüğümüz bir diğer problem dehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ömer’in biat almak için gittiği evdeki kadınlar ile yaptığı biatleşmedir. Bu rivayette bazı detayların bir şekilde eksik kaldığı açıktır. Rıza Savaş’ın tespit ettiği gibihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif muhtevanın bozulduğu doğrudur. Kapının dışından uzatılan el ile ( Ömer’in eli )http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif içeriden uzatılan elin ( hanımların elleri ) ne olduğu ifade edilmemiştir. Bu eller karşılıklı olarak havada kalmadığına görehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif temsilen bir hanımla bile olsa tokalaşmanın olması gerekir. Böyle bir tokalaşmadan bahsedilmediğine göre bu noktanın rivayetten sansür edilerek hakim paradigmanın yönlendirmesi doğrultusunda düşürülmüş olduğunu düşünmemiz gerekmektedir.

Ayrıcahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Mekke’de alınan biat esnasında Ömer’in kadınların ellerini sıkmış olduğunu bildiren rivayethttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif diğer rivayetlere istinaden tokalaşmanın haram olduğu hükmünü çıkarmanın zor olduğunu gösteren çok önemli bir delildir.

[1] Toshihiko Izutsuhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Kuran’da http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif ve İnsanhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ( Trc: Süleyman Ateş )http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ankarahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif tsz.http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif s. 14.
[2] Sintantik: Kelimelerin diğer kelimeler ilehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif sembollerin diğer semboller ilehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif aralarındaki ilişkiyi inceleyen ilimdir.
[3] Pragmatik: Kelimeler ilehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif insan davranışları arasındaki ilişkiyihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kelimeler ile diğer sembollerin hareketlerimizi etkileme şekillerini inceler. Bkz: Izutsuhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif a.g.e.http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 22; Hüseyin Batuhanhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Modern Mantıkhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 37; Turan Koçhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Din Dilihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Kayserihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif tsz.http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 15.


[4] Izutsuhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif a.g.e.http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 14.
[5] Izutsuhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif a.g.e.http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 21.
[6] Izutsuhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif a.g.e.http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 22 – 24.
[7] Izutsuhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif a.g.e.http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 23.
[8] Izutsuhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif a.g.e.http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 25.
[9] M. Fuad Abdulbâkîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif el-Mu’cemü’l-Müfehres Lielfâzı’l-Kuran’i’l-Kerîmhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Beyruthttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif tsz.http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif s. 666-7.
[10] Bu ayetin mealleri için bkz: M. Esedhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Kuran Mesajıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif İstanbulhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 1999. Suat Yıldırımhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Kuran’ı Hakîm ve Açıklamalı Mealihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif İstanbulhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 1998.
[11] Zemahşerîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ebu’l-Kâsım Cârullah M. b. Ömerhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif el-Keşşâf An Hakâiki Gavâmidi’t-Tenzîl ve Uyûni’l-Ekâvîl Fî Vechi’t-Te’vîlhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Beyruthttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 1995http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 281. Ayrıca bkz: Zeccâchttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ebû İshâk İbrâhîm b. es-Serîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Meâni’l-Kuranhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Beyruthttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 1988http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 318.


[12] Abdulhamid Mahmud Tahmazhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif es-Seyyidetü Âişehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Dimeşkhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 1988http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif s. 45-47.
[13] Nabia Abbotthttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Hz Muhammed’in Sevgili Eşi Ayşehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ( Terc: Tuba Asrak Hasdemir)http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ankarahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 1999http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 55- 87.
[14] Bu konuda bkz. İbn Macehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Zühdhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 16.

6.
Sonuç:

Çağdaş yaşamın müslümanlar nezdinde ortaya koyduğu önemli problemlerden biri de kuşkusuz kadın erkek ilişkisidir. Sosyal hayatın çeşitli katmanlarındahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif farklı etkinlik ve münasebetlerde ortaya çıkan bu problemin en göze batan cephesi tokalaşmadır. Ülkemiz başta olmak üzerehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif modernitenin getirdiği yaşam biçimini ve sosyal hayatın şartlarını bir türlü tarihsel İslam’ın öngördüğü ölçüler çerçevesinde uzlaştıramayan ülke ve toplumlarhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif zikrettiğimiz alanlarda çok ciddi sorunlar yaşamaktadırlar.

Bizce bu yaşanan sorunların kaynağıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif din ve onun mesajları değildir. Sorunhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif dini ve dinin mesajlarını okuyuş ve anlayış yöntemimizdir. Müslüman alimlerin zihinsel inşalarında oldukça etkili olan İslam’ın tarihi tatbikatı ve geçmişi oluşturan paradigmalarhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif çağdaş sorunları çözebilmede çok önemli bir engel oluşturmaktadırlar. Bu nedenle rivayetlerihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ihtiva ettikleri asıl/esâsî anlamlarıyla değilhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif semantik olarak bizim kültürümüzühttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif tarihimizihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif etkisinde olduğumuz paradigmayı yansıtan anlamlar ile okuyup anlıyoruz. Böylecehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif din ve onunla ilgili rivayetler bize kendilerine ait olan anlamları ifade edememektehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif biz; bize ait olan anlamlar ile onları anlamaktayız.[1]

Hadis külliyatlarında tahriç edildikleri “kitap” ve “bab” başlıkları ve ihtiva ettikleri anlamlar itibariyle de tamamen biat konusuna ait olan rivayetlerhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif asıl anlamları yapılan bu tarihi olaylardaki Rasûlullah’ın davranışını tespitten ibaret ikenhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif İslam Dini’nin kadın erkek ilişkilerini düzenleyen dini ilkelere dönüşmüştür. Kuşkusuz bu dönüşümü sağlayan bizim okuyuş tarzımızdır. Bu okuyuş tarzında rivayetler ile olan ilişkimizhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif onlarıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kurmayı istediğimiz dünyayı oluşturacak malzemeler olarak algılamaktır. Nitekim öyle de olmuş ve bu rivayetlerhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Hz. Peygamber’in bireysel bir tercihi olmaktan çıkıphttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bütün ümmetini bağlayanhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bütün müslümanlar için her zaman ve mekanda geçerli olan bir yasağa dönüşmüştür. Bu dönüşümhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif konuyla ilgili rivayetleri birlikte bir bütün olarak değerlendirdiğimiz taktirde gözden kaçmamaktadır.

Mekke’nin fethini müteakip alınan biat töreninde Ömer’in kadınlar ile tokalaştığını bildiren rivayetinhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif muteber hadis külliyatlarında değil dehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Kurtubî’nin tefsirinde nakledilmesinihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bu dönüştürme ve muhteva üzerinde değişiklik yapma yaklaşımından başka bir şeyle izah edemeyiz. Ümmü Atiyye’nin Hz. Peygamber’in Medîne’li hanımlar ile yapmış olduğu biatı anlatan rivayetinde; Ömer’in kapının dışındanhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kadınların da içerden ellerini uzattıklarını ifade eden rivayeti nakleden muteber kaynaklarımızhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bu ellere ne olduğu konusunda hiçbir bilgi vermemişlerdir. S. Ateş’in haklı olarak yaptığı yoruma görehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bu ellerin tokalaşmış olması gerekmektedir. Ancak bu tokalaşma durumunu onaylamayan hakim paradigmahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif dönüştürücü etkisiyle bu elleri havadahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif sonuçsuz bir eylem olarak bırakmıştır.

Zekeriya Gülerhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bu hususi olaydan ( biatleşme olayından ) genel bir hüküm çıkarmaya engel olmadığından hareketlehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Rasûlullah’ın kadınlar ile tokalaşmamasınıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bütün müslümanlar için tokalaşmayı yasaklayan bir emir olarak değerlendirmiştir. “Sebebin husûsiliği hükmün umumiliğine engel değildir” prensibini dikkate alırkenhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bu prensipten çok daha önemli olan bir kısım ilkeler göz ardı edilmiştir. Örneğinhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif “haram” hükmünün verilebilmesi için kat’i delilin gerktiği ilkesi bu konuda dikkate alınmamıştır.[2]

Bu rivayetlerin hiçbir şekilde kati delil olma özelliği taşımadığı ise aşikardır. Yinehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Hz. Peygamber’in; “ben bunu sevmiyorum”http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif “ben bunu seviyorum” gibi özel durumlarınınhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bütün ümmet için teşrîi bir değer taşımadığı prensibi nazara alınmamıştır. Rasûlullah’ın bir fiili işlemeyip de terk etmesi durumunu değerlendiren Şâtıbî konumuz bakımından çok önemli olan şu örnekleri vermektedir:

“ Terk; ya mutlak olurhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ya da bir hale özel olur. Mutlak olarak terk edilen şeyin durumu açıktır. Bir hale özel olan terke ise Rasûlullah’ın şu olaydaki şahitliğe yanaşmamsını örnek verebiliriz: Bir zathttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif çocuklarından sadece birine bulunduğu bağışa Rasûlullah’ı şahit tutmak ister. Rasûlullah ona; “Çocuklarından her biri için buna benzer şeyler verdin mi?” diye sorar. Adam; “hayır” cevabı verince şöyle buyurur: “ Benden başkasını şahit tut. Çünkü ben bir haksızlığa şahitlik etmem.”[3]

Görüleceği üzere Hz. Peygamberhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif “ Ben şahit olmam” buyuruyorhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ancak bu ifadeden başkalarının da şahitlik yapmasının haram olduğu sonucu çıkmamaktadır.
Şâtıbî’nin vermiş olduğu diğer bir örnek de şöyledir:
“ Caiz olan bir şeyinhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif yaratılış icabı hoşlanılmaması ve bu yüzden terk edilmesidir. Meselahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Rasûlullah keler yemeye yanaşmamış ve “haram mıdır?” diye soruluncu da; “ hayır”http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ancak benim memleketimde bulunmaz. Bu yüzden de onu yemeyi içim çekmiyor”http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif demiştir. Bu mübah olan bir şeyin cibilli bir özellikten dolayı terk edilmesidir. O şeyin işlenmesinde her hangi bir sakınca yoktur.”[4]

Hz. Peygamberhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif insanların içinde bulundukları koşullarıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kültürel ve coğrafi şartları dikkate almıştır. Onları zorlayacak şeylerden şiddetle kaçınmıştır. Çünkühttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif bu dini insanlara zorluk olsun diye indirmediği gibihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Rasûlü’nü de insanlara zorluk çıkarsın diye göndermemiştir. Aksine Hz. Peygamber ümmetine sürekli; “Kolaylaştırınhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif zorlaştırmayın” diye tenbihte bulunmuştur.





“ Ben kadınlar ile tokalaşmıyorum” sözü ile ümmetinin/tüm müslümanların da tokalaşmalarını yasaklamak istemiş olsa idihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif böyle bir üslup kullanmazdı. Nitekim yasaklamış olduğu şeyler için böyle bir üslup kullanmamıştır. Biat aldığı ortamdahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ümmetinin en kalabalık olduğu durumlarından birindehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif topluca yasağı duyurma imkanının olduğu bir ortamda açıkça; “ Ümmetimin erkeklerinehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kendilerine nikahı düşen hanımlar ile tokalaşmak helal değildir” buyurması gerekirdi. Böyle kesin bir yasaklama getirmediği gibihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kendisine vekaleten hanımlar ile tokalaşan Ömer’e de mani’ olmamıştır. Tam tersinehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif izin vermiştir. Ömer’e haram olmayan tokalaşmanın bugünün müslümanlarına haram olması ise kabul edilemez. Burada şöyle denilebilir: Ömer’in tokalaşması biat ile ilgilidir. Günümüzde ise tokalaşma selamlaşmanın bir gereğidir. İkisi bir değildir.

Dolayısıyla Ömer’in tokalaşmasıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bugünkü selamlaşma anlamındaki tokalaşmaya kıyas edilemez. Böyle bir yaklaşımınhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif aynı zamandahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif tokalaşmanın haramlığı için de geçerli olduğunu söylememiz gerekir. Bu durumda dahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif biat konusundan selamlaşma anlamındaki tokalaşmayı yasaklama vardır. Kaldı kihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kadınlar ile tokalaşma hangi amaç ile olursa olsunhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif dinin her hangi bir nassı ile yasaklanmamıştır. Bu şekilde bir itirazın bizim tezimizi çürütmeyeceği açıktır.

Sonuç olarakhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif aktarmış olduğumuz rivayetler ve benzerlerini delil kabul ederekhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kadın erkek tokalaşması İslam Dini’ne göre “haramdır” demek mümkün değildir. Kadın ile erkeğin tokalaşmasını haram olarak ispat etmek için bu delillerin dışında başka kati deliller bulunması gerekir. Ancakhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bir müslüman bireysel bir tercih olarak; “ Benhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Hz. Peygamber’in biat konusunda bile olsa kadınlar ile tokalaşmamasını kendim için örnek kabul edip tokalaşmıyorum” dersehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif buna kimse bir şey diyemez. Fakathttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kadınlar ile tokalaşanların haram işlediğini söylemek veya onları Rasûlullah’ın yapmadığı bir şeyi yapıyor olarak suçlamaya gelincehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bunun kabul edilebilir bir tavır olmadığını da söylememiz gerekir.

[1] Bu tür bir anlayışın Hermenitik kuramları için bkz: William Outwaitehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Hans George Gadamerhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Çağdaş Temel Kuramlar adlı eserin içindehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ( Terc: Ahmet Demirhan )http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ankarahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 1997http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif s. 33-56.
[2] Bu konuda bkz: Muhammed Ebû Zehrahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif İslam Hukuk Metodolojisihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ( Terc: Abdulkadir Şener )http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ankarahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif tsz.http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif s. 42-43; Zekiyyüddin Şabanhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif İslam Hukuk İlminin Esaslarıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ( Terc: İ. Kafi Dönmez )http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ankarahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 1990http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif s. 215-16.
[3] Şâtıbîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ebû İshakhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif el-Muvâfakâthttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ( Terc: Mehmet Erdoğan )http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif İstanbulhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 1993http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif IVhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 56. Geçen rivayetler için de bkz: Buhârîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Hibehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 12; Müslimhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Hibâthttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 9.
[4] Şâtıbîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif a.g.e.http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif IVhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 56-57.



Ahmet Keleş

çok çok mühim bir konu . RABBİM , öğrendiklerimiz ve bildiklerimiz hatta başkalarına öğrettiklerimiz ile amel etmeyi nasip eylesin !...

Allah c.c. hz. razı olsun !...

amin amin tşkr ederim bacım rabbim bildiklerimizle en iyi bir şekilde amel etmeyi nasip etsin bizlere çok incelik var kadınlar için

lüzumlu bilgilerdi Allah razı olsun