Windows Vista'yı tanıyalım

Windows Vista'yı tanıyalım

Microsoft programcıları Windows Vista için tam beş yıl boyunca çalıştılar. Elde ettikleri sonuç tüm zamanların en güzel ve güvenli Windows'u olma iddiasında.

Sistemi ilk açlığınız anda Windows Vista'nın yeni kullanıcı arayüzü Aero hemen göze çarpıyor. Bu arayüz şık grafiksel efektlerle süslenmiş, yeniden tasarlanmış bir grafik arayüzü. Aero'nun etkin hale gelmesi için uygun bir ekran kartınızın (veya tümleşik grafik yonganızın) olması gerekiyor. Ekran karlı DirectX 9 uyumlu ve en az 128 MB grafik belleğe sahip olmak zorunda. Ekran kartınız bu desteğe sahipse şeffaf pencere çerçevelerine sahip oluyorsunuz:
http://www.kevserdenizi.net/images/c...0907004457.jpg

Denetim Masası üzerinden bu şeffaflığı işleğinize göre ayarlayabilirsiniz, bunun için bir ayar çubuğu mevcut:
http://www.kevserdenizi.net/images/c...0907004808.jpg

Bununla arka planın ne kadar güçlü yansıyacağını ayarlayabiliyorsunuz. Ayrıca çerçeveyi renklendirebilirsiniz, bu esnada yine şeffaf olarak kalabiliyor:

Aero'nun bir diğer efektli ise pencerelerin açılırken ve kapanırken hoş bir animasyonla canlandırılması. Ayrıca Flip 3D Özelliği sayesinde açık pencereler Windows + Tab tuşlarına birlikte basıldığında üç boyutlu bir şekilde masaüstünde gösteriliyor. Bu efektler biraz işlem gücü gerektiriyor ve sadece yeni ekran kartlarıyla akıcı bir şekilde çalışıyor. Gösterimde takılmalar olursa, Aero'yu kapatma imkanınız var. Daha basit olan ara yüzün adı Windows Vista Basic:

Yeni Windows Explorer
Microsoft, dosya yöneticisini iyice elden geçirmiş ve kullanımını kolaylaştırmış. Pencerenin üstündeki bir çubuk o anda nerede bulunduğunuzu gösteriyor, örneğin:
http://www.kevserdenizi.net/images/c...0907005031.jpg

Vista'daki bir diğer yenilikse, fare tekerini hareket ettirerek, gösterilen simgelerin boyutunu hemen değiştirebilmeniz. Fotoğraflarla dolu bir dizinde bulunduğunuzda bu oldukça pratik bir özellik, mesela fotoğrafın küçük görüntüsünden bir şey anlamıyorsanız, tıklamalarla uğraşmayarak, daha büyük görüntüler elde edebiliyorsunuz:
http://www.kevserdenizi.net/images/c...0907005239.jpg

Fare tekerini ne kadarı, çok döndürürseniz, önizleme resimleri de o kadar büyük oluyor. Fare tekerini aksi istikamete çevirdiğinizdeyse, önizleme resimleri giderek küçülüyor.

Simge ve yazıların büyütülmesi
Benzer şekilde kullanıcı arayüzünde simgeleri ve daha da önemlisi yazı tiplerini islediğiniz gibi büyütebilirsiniz. Görme sorunları yaşıyorsanız veya çok yüksek çözünürlüklerde büyük monitörlerle çalışıyorsanız bu özellik işinize oldukça yarayacaktır. Windows XP yüksek çözünürlüklerde simgeleri ve yazı tiplerini okunamayacak kadar küçük gösterebiliyor. Buna karşın Vista, ihtiyaç halinde küçük çöp kutusunu devasa bir çöp tenekesine dönüştürebiliyor.

Çok yönlü kenar çubuğu
http://www.kevserdenizi.net/images/c...0907005532.jpgDikkat çeken diğer bir yenilikse, Vista dilinde "Sidebar" adı verilen kenar çubuğu. Hazır ayarlarda ekranın sağında yer alıyor, ancak isterseniz sol tarafa da yerleştirebiliyorsunuz. Yan çubuğa mini programlar ("Gadgets") yerleştirebiliyorsunuz mesela:

Hangi mini programların yan çubukta yer alacağına kendiniz karar veriyorsunuz. Bu sayede hava durumu, adresler veya küçük bir oyun her zaman elinizin altında bulunuyor.

Daha fazla güvenlik
Vista, Windows XP'ye göre daha fazla güvenlik sunuyor. Güvenlik Merkezi gerçi Windows XP ile karşılaştırıldığında fazla değişmemiş, ancak ek bir işlev mevcut. Önceki Windows sürümlerinde ihmal edilen bu işlev, veri casuslarına karşı koruma sağlıyor. Önemli sistem ayarlarındaki tüm değişikliklerde artık bir uyarı mesajı çıkıyor ve bunu Devam düğmesine tıklayarak onaylamanız gerekiyor. Bu onaylama sayesinde istemediğiniz değişikliklerin yapılması zorlaşıyor. Vista'nın bu tarz manipülasyonları ne kadar engelleyebildiğim zaman gösterecek.

http://www.kevserdenizi.net/images/c...0907005719.jpgVista onay işlevi dışında bilgisayarı daha güvenli hale getiren başka işlevlere de sahip. Veri yedeklemesi de bunlardan biri. Windows nihayet tam donanımlı ve kolay kullanımlı bir yedekleme programına sahip. Yedekleme hem sabit diske, hem de USB belleklere ve CD/DVD'ye yapılabiliyor:

Kullanıcı hesapları
http://www.kevserdenizi.net/images/c...0907010003.jpgKullanıcı hesaplarında da bazı yenilikler söz konusu. Microsoft tüm kullanıcılar için kısıtlı "standart hesabın" kullanılmasını Öneriyor. Bu hesapla her kullanıcı tüm programları kullanabiliyor. Ancak işletim sistemine müdahale edilmesi gerektiğinde Vista, yönetici parolasını soruyor. Bu da, standart kullanıcıyı engellemeden daha fazla güvenlik sağlıyor. En güvenli yolsa Vista'nın kurulumunda sistem yöneticisi (administrator) için bir kullanıcı hesabı oluşturmak. Daha sonra yönetici haklarına sahip olmayan standart bir kullanıcı hesabı ekleyin. Vista'yı bu standart hesapla kullanın. Tüm bunları Denetim Masası'ndaki "Kullanıcı Hesapları" ile yapabilirsiniz:

Otomatik ağ bağlantıları
Windows Vista var olan bir ağı kendiliğinden algılıyor ve bağlantı için gerekli verileri alıyor. Ağ kurulumu sırasında sadece ağın türünü belirtmeniz gerekiyor, çoğu durumda kişisel ağ seçeneğini seçmelisiniz.

Vista ile internete
Windows Vista, ağda bir yönlendirici (router) bulunması durumunda otomatik olarak internete bağlanmaya çalışıyor. Normalde internet bağlantısı için ek bir işlem gerekmiyor:

Bağlantı için ADSL modem kullanıyorsanız, internet bağlantısının kurulumu Windows XP'de olduğu gibi. Bilgisayar internete otomatik olarak bir test bağlantısı kuruyor ve bağlantı bilgilerini kontrol ediyor. Test başarılı olursa, interneti kullanmaya başlayabilirsiniz. PC herhangi bir sebeple internete bağlanmazsa, Vista bunun nedenini bulup çözümünü sunuyor.

Arama işlevinin kullanımı
http://www.kevserdenizi.net/images/c...0907010249.jpgVista'daki arama işlevi yeniden tasarlanmış. Windows XP'dekinden farklı olarak hangi tür dosyaları aradığınızı ayrıntılı olarak belirtmeniz gerekmiyor. Sadece anahtar bir sözcük girmeniz yetiyor, Vista bunun üzerine aramaya başlıyor. Bu esnada sadece dosya adları değil, bu sözcüğü içeren programları veya belgeleri de buluyor. Arama kriterine uyan tüm sonuçlar kategorilere ayrılmış olarak gösteriliyor.

Sonuçlar arasında bir program da varsa, [Enter] tuşuna basarak bunu hemen çalıştırabilirsiniz. Vista'daki arama işlevindeki başka bir yenilikse, elektronik postalarda ve metin dosyalarında da arama yapabilmesi. Bulunan ifadeye tıkladığınızda ilgili doküman uygun bir programla birlikte açılıyor. Aynı zamanda arama işlemlerinizi kaydedebiliyorsunuz. Örneğin ileride belirli bir türdeki dosyaları tekrar aramak istediğinizde arama işlemi çok daha hızlı gerçekleşiyor: Kaydedilen arama, "Aramalar" simgesine tıkladığınızda listede görünüyor ve bunu yeniden çağırabiliyorsunuz.

Vista ile faks ve tarama
http://www.kevserdenizi.net/images/c...0907010433.jpgVista uyumlu sürücüsü olan bir modem veya ISDN kartı kullanıyorsanız, bilgisayarınızla faks alıp gönderme imkânınız da var. Vista bunun için kolay kullanımlı bir yazılım sunuyor:

Orijinal bir belge göndereceksiniz, Vista'nın doğrudan kullanabildiği bir tarayıcıya ihtiyacınız var. Eski Windows sürümlerinde tarayıcı desteği için ek bir yazılıma ihtiyaç vardı. Ayrıca taranan belgeleri anında elektronik posta ile gönderebiliyorsunuz.

Bellek genişletmesi
http://www.kevserdenizi.net/images/c...0907010609.jpgWindows Vista'nın başarımı yüksek, bunun karşılığında da bellek ihtiyacı daha yüksek. Vista'nın pratik bir yeniliğini bellek genişletmesi için kullanabilirsiniz: Çok fazla bellek ve işlem gücü gerektiren bir uygulama, var olan anabellekten daha fazlasına ihtiyaç duyuyorsa, anabelleğinizi artırabilirsiniz. Bunun için PC'nize bir bellek kartı veya USB bellek takın.

http://www.kevserdenizi.net/images/c...0907010800.jpgVista bu belleklerdeki boş alanı kullanacak ve anabellek genişletmesi olarak kullanacaktır. Özellikle dizüstü PC'ler için faydalı bir Özellik bu, zira bunlarda bellek terfisi çoğunlukla kolay değil. Anabellek için çıkarılabilir depolama birimli bir aygıtı kullanabildiğiniz işlevin adı "Ready Boost".

Sabit disk bölümleme
http://www.kevserdenizi.net/images/c...0907010933.jpgWindows XP'de disk yönetimi vardı ancak bununla pek bir şey yapılamıyordu. Vista'da bu küçük program Önemli bir araca dönüşmüş durumda. Artık disk bölümlerini sadece oluşturabilmekle ve silmekle kalmıyorsunuz, aynı zamanda disk bölümlerinin boyutunu istediğiniz gibi değiştirebiliyorsunuz:

Sabit disk birleştirme
Sabit diskinizin okuma ve yazmada her zaman en yüksek performansla çalışabilmesi için, Vista'da elden geçirilmiş bir disk birleştirme aracı mevcut. Bu araç sayesinde disk üzerindeki veriler optimize edilmiş bir şekilde sıralanıyor. Birleştirme aracı artık otomatik olarak haftada bir defa çalışıyor:
http://www.kevserdenizi.net/images/c...0907011109.jpg

Gereksiz dosyaları silme
Windows XP'de olduğu gibi Vista'da da bilgisayardaki veri çöplüğünü temizleyen bir işlev var. Bu gereksiz dosyalar genelde internet oturumlarından kalan artıklar veya çalışmayan kısayollar:
http://www.kevserdenizi.net/images/c...0907011315.jpg

Kaynak izleyicisi
Bilgisayarınız bazen yavaş çalışıyorsa veya bir program "takılıyorsa", Vista size bunun nedenlerini bulmada yardım edebilir. Bunun için "Kaynak İzleyicisi" aracını kullanabilirsiniz:
http://www.kevserdenizi.net/images/c...0907011426.jpg