Zan Nedir - Zan Anlamı

Rahman Rahim Allahin adi ile

Zan Nedir - Zan Anlamı - Zan Alemlerin Rabbı Allaha hamd olsun
Afiyette ve belâda, darlıkta ve genişlikte
Salât ve selâm, Seyyidül-mürselin Resulullah Efendimize ve tüm âline
Sübhan Allah'tan temenni: Selâmetiniz, afiyetiniz, sebat ve istikametinizdir

ZAN NEDİR?

Zan; sanmak, bilmek ve itham etmek manalarına geldiği gibi, sezmek ve şüphe manalarında da kullanılır Birini iyi sanma, iyi zannetmeye hüsn-i zan; kötü fikir besleme ve kötü sanmalara da su-i zan denilmektedir Kuvvetli ve hakikate yakın olan zanna ise, zann-ı galip ismi verilir

*Mesela yüzde bir ihtimali olan şeye vehim, yüzde ikiden yüzde elliye kadar ihtimali olan şeye şüphe, yüzde elliden sonraki ihtimallere de zan denilir Yüzde doksan ihtimalin üstündeki zanna zann-ı galip, yüzde yüz ihtimale ise ilim deniliyor (Ülken, H Z TC Düşünce Tarihi, İst 1966, 2/57)

*Bu anlayışa göre bir şey, yüzde elliden fazla ihtimal dahilinde ise zan oluyor Firuzabadi merhuma göre ise zan, mücerret emarelerden meydana gelen bilgidir Zan güçlenirse ilim seviyesine ulaşır, zayıflayınca da vehim sınırını aşamaz

*Zannın cemisi, zunun ve ezanin gelir Kuran-ı Kerimde zan kelimesi müfred olarak da, cemi olarak da geçmektedir Muştakları ile birlikte ceman, altmış dokuz defa tekrar edilmektedir Onlar (yani kalpleri Allaha karşı haşyet içinde olanlar) öyle kimselerdir ki, Rablerine kavuşacaklarını ve ona döneceklerini yakinen bilirler (S Bakara, 46) (Kafir o gün) kendisinin, belini kıran bir felakete uğrayacağını anlar Ve (yine) o zaman anlar ki, bu ayrılıktır (S Kıyame, 25-28) ayet-i kerimelerinde zan, yakin (kati-kesin bilgi) manasındadır Bununla beraber, şüphe ve töhmet manalarında da kullanılmıştır

*Misal: Her kim dünyada ve ahirette ona (peygambere) Allahın asla yardım etmeyeceğini zannediyorsa, (Allahın ona yardımı kati olduğuna göre), artık o kimse tavana bir ip atsın, (boğazına geçirip) sonra da ipi kessin de baksın Bu yaptığı (intihar işi) öfkesini giderecek (Allahın peygamberine olan yardımına mani olabilecek) mi? (S Hac, 15)

*Ayrıca Kuran-ı Kerimde zan, pek çok yerde kınanmaktadır Mesela, Onların çoğu, zandan başka bir şeye uymaz Şüphesiz zan, haktan (hakikatten, ilimden) hiçbir şeyin yerini tutmaz (S Yunus, 36),

Ey iman edenler, zandan çok sakınınız Zira zanın bir kısmı günahtır Birbirinizin kusurunu araştırmayın Biriniz diğerini arkasından çekiştirmesin Biriniz, ölmüş kardeşinin etini yemekten hoşlanır mı? İşte bundan tiksindiniz O halde Allahtan korkun Şüphesiz Allah, tevbeyi çok kabul eden, rahmeti çok olandır (S Hucurat,12) ayetleri, bu çeşit zanna en güzel örneklerdir

alıntı