Sünneti Müekkede

Hz. Peygamber (s.a.s)'in devamli olarak isleyip nadiren terkettigi; farz ve vacib olmayan amelleri. Buna Sünnet-i hüdâ adi da verilir (Seyyid Serif el-Cürcânî, et-Ta'rifât, Beyrut 1403/1983, s. 122; Damad, Mecme'ul-enhur, Istanbul 1328, I, 12; Ibn Abidin, Reddü'l Muhtar Kahire 1272-1324, I, 70). Fukahâ'dan bazilari ise sünnet-i müekkede'yi Hz. Peygamber (s.a.s)'in terketmeksizin yaptigi ameller olarak anlamislardir (Ibn Nüceym, el-Bahru'r-Raik, Kahire 1311, I, 17-18). Sünnet-i müekkedeleri yerine getirme dini hayati kemale erdirmeyi ifade eder (Seyyid Serif el-Cürcânî, a.g.e., s. 122).

Zira bu tür sünnetler farz ibadetlerde yapilmasi ihtimal dahilinde olan kusurlari telâfi için mesru kilinmislardir (Ibn Âbidîn, a.g.e., I,191). Bu sebeple sünneti müekkedeleri terketmek dinle alay kabul edilmistir. Hz. Peygamber (s.a.s) "sünnetimi terkeden sefaatime nail olamaz" buyurmustur. Buna göre sünnet-i müekkedeleri terketmek harama yakindir ve Hz. Peygamberin sefaatinden mahrum kalma neticesini dogurur. Ancak buradaki terkten maksat özürsüz olarak sünnet olan fiili islememekte israr etmektir. Mesela bir kimsenin abdest azalarini bir defa yikamakla yetinip bunu âdet haline getirmesi böyledir ve bunu yapan günahkar olur (Ibn Abidin, a.g.e., I, 70-71). Sünnet-i müekkedeleri yerine getiren kisi ise sevap kazanir (Cürcânî, a.ge., s. 122). Meselâ sabah namazinin farzindan önce iki rekat, ögle namazinin farzindan önce dört rekat, sonra iki rekat, aksam namazinin farzindan sonraki iki rekat ile yatsi namazinin farzindan sonra kilinan iki rekatlik namazlar sünnet-i müekkede'ye örnektir (el-Mevsilî, el-Ihtiyâr, Istanbul 1987, 465; Alaüddin el-Haskefî, ed-Dürrül-Müntekâ (Mecma'ul-enhur kenarinda) I,130).

Bu konuda Hz. Peygamber (s.a.s) günde belirtilen bu on iki rekat sünneti kilmaya devam eden kisiye Allah Teala'nin cennette bir kösk bina edecegini haber vermektedir (Tirmizî, Salât, 189; Nesâî, Kiyâmül-leyl, 66; Ibn Mâce, Ikâmet, 100). Ayrica cemaatle namaz kilmakta sünnet-i müekkededir. Özürsüz olarak cemaati terketmeyi Hz. Peygamber'in hos karsilamadigi nakledilmistir (el-Mevsilî, a.g.e., I, 57; Damad a.g.e., I,107). Bunlardan baska Necaset oldugu zannedilen ellerin yikanmasi (Ibn Abidin, a.g.e., I, 75). Abdest alirken misvak kullanmak (a.g.e., I, 77); yine abdest alirken agiz ve burnu iyice yikamak (a.g.e., I, 79); Parmaklari hilallemek (a.g.e., I, 80); Abdest alirken, abdest azalarini üç defa yikamak (a.g.e., I, 80); Ezani yüksekçe bir yerde okumak (a.g.e., I, 257) sünnet-i müekkede'nin örneklerindendir.

Saffet KÖSE