Her söz kayda geçiyor!
Konuşmanın zararları, dilin âfetleri çoktur. O âfetler; yanlışlık, yalan, gıybet, kovuculuk, riya, münafıklık, fâhiş konuşmak, cedelleşmek, nefsi temize çıkarmak, bâtıla dalmak, başkasıyla kavga etmek, fuzulî konuşmak, hakîkati tahrif etmek, hakîkate ilâvelerde bulunmak veya hakikatten eksiltmek, halka eziyet etmek veya halkın namusuna saldırmaktır.
Bunlara dalan bir kimsenin diline sahip olması mümkün değildir. Bu bakımdan konuşmaya dalmakta tehlike vardır, susmakta ise selâmet...
Bunun için susmanın fazileti oldukça büyüktür. Susmakta himmetin derli toplu bulunması, vakarın devam etmesi, fikir, zikir, ibadet için boşalmak, dünya hakkında konuşmanın mesuliyetinden selâmet kalmak ve âhirette hesabını vermekten kurtulmak gibi iyi hasletler vardır. Nitekim Allahü teâlâ şöyle buyurmuştur: “İnsan hiçbir söz söylemez ki yanında (onu) gözetleyen, dediklerini zapteden (bir melek) hazır bulunmasın.” (Kâf/18)
Evliyânın büyüklerinden Mevlânâ Muhammed Rukıyye buyurdu ki: Dilin yirmi bir âfeti vardır. Bu âfetler şunlardır:
1) Faydasız konuşmak.
2) Bâtıl söz; kötülükleri, zulmü güzel görerek anlatmak.
3) Sözde başkalarına galip gelmek için münâkaşa ve mücâdele etmek.
4) Düşmanlık.
5) Halk beğensin diye konuşmak.
6) Edebe uygun olmayan sözler söylemek.
7) İkiyüzlü olmak.
8) Bir kimseyi yüzüne karşı medh etmek.
9) Günâhı ve suçu olmayan bir Müslümanı alaya almak.
10) Günâha götürecek latîfeler yapmak.
11) Bir Müslümanla alay etmek.
12) Bir Müslümanı bir toplumda maskara yapmak.
13) Müslümanın sırrını başkasına duyurmak.
14) Verdiği sözü yerine getirmemek.
15) İki Müslüman arasında söz taşımak.
16) Yalan söylemek.
17) Yalan yere yemin etmek.
18) Küfre sebeb olan sözleri söylemek.
19) Konuşulmaması gerekeni konuşmak. Şeyh Sa’dî buyuruyor ki: “Şu iki şey aklın noksanlığındandır: Konuşulacak yerde konuşmamak, konuşulmayacak yerde konuşmak.”
20) İnsan ve hayvana lânet etmek.
21) Gıybet etmek...
