Namaz Kılan Kimsenin Önünde Sütre Bulundurması

Namaz, kul ile Rabbı arasında işleyen bir yoldur. O, Rabbına yakınlık sağlamaya yönelirken kendini bilmezin birinin gelip bu yol üzerinde durması, yani secde mahallinden geçmesi büyük saygısızlık kabul edilir.
O bakımdan hem namaz kılanın huzurunun bozulmaması, hem de önünden geçen kimsenin günahkar olmaması için namaz kılan nıü'minin kapalı yerde ise, kıble cihetindeki duvara veya do*lap ve benzeri bir cisme iyice yanaşması, yani eğilip rahat secde edebilecek kadar bir .mesafe ayarlaması sünnettir. Açık ve büyükçe kapalı yerde buna imkan bulamadığı takdirde, en az 60-70 cm. uzunluğunda ve bir parmak kalınlığında bir cismi dikey ol*arak önüne tesbit etmesi uygun olur.

Konuyla İlgili Hadisler:


Ehu Said (r.a.) den yapılan rivayete göre, Rasulüllah (sm.v.) Efendimiz şöyle buyurmuştur: "Sizden biriniz namaz kılacağı zaman bir sütreye doğru namaz kılsın ve ona yaklaşsın."
Hz. Aişe (r.a.) validemizden yapılan rivayete göre, adı geçen şöyle demiştir; "Rasulüllah (s.a.v.) Efendimiz'den Tebuk Sefe-ri'ııde namaz kılan kimsenin sütresi hakkında soruldu. Buyurdu ki: "Deve üzerinde semerin gerisinde süvarinin sırtını dayadığı dikey ağaç gibi.."
Bu da bir zira'ın üçte ikisi uzunluğunda idi. O bakımdan sütrenin en kısası bu kadar olanıdır, en uzununa ise bir sınır koy*maya gerek yoktur.
İbn Ömer (r.a.) dan yapılan rivayette, adı geçen diyor ki: "Rasulüllah (s.a.v.) Efendimiz bayram günü namazga*ha çıktığı zaman, emrederdi de mızrağı önüne dikilirdi ve O da o mızrağa yönelmiş halde namaza durur, mü'minler de Onun arkasında yerlerini alıp dururlardı. Ve Rasulüllah (s.a.v.) bunu çıktığı seferlerinde ihmal etmez, yapardı."
Ebu Hüreyre (r.a.) den yapılan rivayete göre, Rasulüllah (s.a.v.) Efendimiz şöyle buyurmuştur: "Sizden biriniz namaz kılmaya başlayacağı zaman, önüne bir şey koysun. Bir şey bulamıyacak olursa, elindeki değneği diksin. Yanında değneği de yoksa, bir çizgi çeksin. Artık bu durumda önünden geçen kimse ona bir zarar vermez."

Hadislerin Işığında Mezhep İmamlarının İstidlal ve Îctihadları:


a) Hanerilere göre: Sütre namaz kılan kimsenin gelip geçenlere engel olmak ve uyarıda bulunmak üzere ön kısmına dik*tiği herhangi bir cisim veya yaklaştığı duvar, dolap ve benzeri şeylerdir. Namaz için böyle yapmak müstehabdır. Sütre en az bir zira' (yaklaşık 60-70 cm.) uzunluğunda olmalıdır. Bundan kısası hakkında farklı görüş ve ictihadlar varsa da daha uzunu hakkında farklı görüş yoktur.
Kuhustanî'ye göre: Sözü edilen sütre, arkası dönük olup ay*akta veya oturmuş bir insan olabileceği gibi, bir hayvan da olabi*lir.
Bunun aksine, yüzü namaz kılana yönelik olan adam, mah*remi olmayan kadın, uykuda olan kimse, deli ve kafirin sütre edi*nilmesi caiz değildir.
Aynı zamanda sütre denilen ve dikey olarak öne dikilen cis*min en az bir parmak kalınlığında olmasına dikkat edilmelidir.
b) Şafîilere göre: Namaz kılan kimsenin, duvara, dikey direğe, sütuna veya dikey konulan değneğe yönelip namaz kılması sünnettir. Bunlar yoksa yere seccade sermesi, o da yoksa, geçenlere engel olmak için önüne bir çizgi çekmesi sünnettir.
Sahih kavle göre, namaz kılanın önünden geçmek haramdır.
c) Hanbelilere göre: Kıble cihetine sütre koyup veya duvar ve benzeri şeyi sütre edinip Öylece namaz kılmak müstehabdır. Nitekim kapalı yerlerde kıble cihetindeki duvara yaklaşıp onu sütre edinmek daha uygun olur. Bunun gibi, sütun, direk ve ben*zeri şeyleri de sütre edinmekte fayda vardır. Açık yerlerde ise, mızrak, değnek ve benzeri şeyleri namaz kılınan yerde kıble cihe*tine dikey olarak yerleştirip öylece namaz kılmak suretiyle istih-bab yerine gelmiş olur. Bu konuda farklı görüş izhar eden ol*mamıştır. Nitekim Peygamber (s.a.v.) seferi durumlarda ve bir de açık havada namaz kılarken ya önüne mızrak dikmiş, ya da çökmüş vaziyette olan deveyi sütre edinmiştir.
Sütre edinilen cismin uzunluğunun bir zira1 (yaklaşık 60-70 cm.) olması ve bir parmak kalınlığında bulunması da müstehabdır.
d) Malikilere göre: Sütrenin en az zira'ın üçte iki uzun*luğunda olması müstehabsa da İmam Malik diyor ki: "onun bir zira' (60-70 cm.) olması veya bir mızrak uzunluğunda bulunması bence daha uygun olur." Açık havada deve veya benzeri bir hay*vanı da sütre etmekte bir sakınca yoktur. Zira Nafi'den, onun da îbn Ömer'den yaptığı rivayete göre, Rasulüllah (s.a.v.) efendimiz çöküp durmakta olan devesini kıble cihetine alıp onu sütre edine*rek namaz kılmıştır.
Bununla beraber namaz kılanın önünden geçen hiçbir şeyden dolayı namaz bozulmuş olmaz..

Hadislerin Tahlili ve Diğer Rivayetler:


19 nolu Ebu Said hadisinin isnadında Muhammed b. Acîan bulunuyor. Buharı bu zatın biyografisini verirken onu zayıf raviler arasında zikretmiştir. Yahya el-Kattan ise, "onun Nafi'den rivayet ettiği hadiste ıztırap vardır" demiştir.
Ahmed b. Hanbel, îbn Maîn, îbn üyeyne ve Ebu Hatim, İbn Aclan'ın Muhammed b. Ömer'den daha sıka olduğunu belirt*mişlerdir. Bunda hiç kimse şüphe etmemiştir.
Hadisin geriye kalan ricalinin hepsi sahih kimselerdir. Bu sebeple mezhep imamları Ebu Said hadisiyle istidlalde bulun*makta bir sakınca görmemişlerdir.
20 nolu Hz. Aişe (r.a.) hadisi sahih kabul edilmiş ve sütre edinmenin meşruiyetine delaletinde dayanak olarak seçilmiştir.
Nitekim 21 nolu İbn Ömer hadisi, bu konuya daha da açıklık kazandırmakta ve açık havada namaz kılan kimsenin sütre koy*ması, yani kıble cihetine bir şey dikip öyle namaza durması müstehab sayılmış ve bunun meşruiyetinde farklı görüş izhar eden olmamıştır.
22 nolu Ebu Hüreyre (r.a.) hadisini aynı zamanda îbn Hib-ban da tahric etmiş ve Beyhaki onu sahihi emiştir. Ancak Süfyan b. Uyeyne bu hadisin zayıf olduğunu belirtmiş, İbn Salah ise onu muzdarip hadise misal göstermiştir. Büluğu'l-Meram sahibi bu hadisin muzdarip olduğunu iddia edenlerin isabet kaydetmedikle*rini belirterek sıhhatma kail olmuştur. Nitekim bu rivayeti kuv*vetlendiren hayli sahih hadisler mevcuttur.

Çıkarılan Hükümler


1- Kapalı yerde namaz kılarken kıble cihetindeki duvar veya dolap ve benzeri bir şeyi sütre edinmek ve ona yaklaşmak sure*tiyle namazı eda etmek müstehabdır.
2-Gerek açık, gerek kapalı yerlerde arkası dönük bir kim*seyi veya yerinde duran bir hayvanı sütre edinmek meşru'dur,
3- Açık yerlerde bir zira1 uzunluğunda cisim dikip öylece na*maza durmak müstehabdır.
4- Dikilecek cisim bulunmadığı zaman belirgin bir çizgi çizmek de müstehab sayılmıştır.
5- Namaz kılan kimsenin secde mahallinden veya ellerinin ya da dizlerinin geleceği yerden geçmek namazı bozmaz. Ne var ki, geçen kimse günahkar olur.
6- Mahremi olmayan kadını ve bir de kafiri deliyi ve uyu*makta olan kimseyi sütre edinmek caiz değildir.