Camide ve Namaz Kılarken Parmak Çıtlatmak ve Parmakları Birbirine Kenetlemek

Müslümanın her yerde, özellikle cami ve mescidlerde edep, terbiye, nezaket ve saygı kurallarına riayet etmesi sünnettir. Zira müslüman kişi iman nuruyla aydınlandığı ve böylesine paha biçilmez manevi bir cevheri kalbinde taşıdığı için vakarlıdır, ağır başlıdır, fakat mütevazidir ve halim, selimdir.
Camiler Hakk'a ibadet edilen, dini ilimlere sahne olan kut*sal yerlerdir. Oralarda laubali davranışlarda bulunmak mekruh*tur. Hele bir de namaz kılmaya duran kimsenin çok daha ciddi ve saygılı bulunması gerekir.
Camide ve namaz kılarken parmak çıtlatmak da lâubaliliğe delalet eden davranışlardan biri sayılmıştır. Parmakları birbirine kenetlemek de böyle..
Ebu Said.(r.a.) den yapılan rivayete göre, Rasulüllah (s.a.v.) Efendimiz şöyle buyurmuştur: "Sizden biriniz mescidde bulun*duğu sırada parmaklarını birbirine kenetlemesin. Zira böyle yapmak şeytandandır. Hem sizden biriniz camide bu*lunduğu sürece namazda sayılır da bu hal oradan çıkıncaya kadar devam eder."
Kâ'b b. Ucre (r.a.) dan yapılan rivayette, adı geçen diyor ki:
"Rasulüllah (s.a.y.) Efendimiz'in şöyle buyurduğunu işittim: "Sizden biriniz abdest alıp namaz kılmak üzere (evinden, iş yerinden) çıkarsa , artık parmaklarını birbi*rine geçirip kenetlemesin. Çünkü o bu durumda hep na*mazda sayılır."
Yine Kâ'b b. Ucre (r.a.) den yapılan rivayete göre, "Rasulüllah (s.a.v .) Efendimiz namazda parmaklarını ke*netleyen bir adama gözü ilişti, hemen kalkıp onun par*maklarını birbirinden ayırdı."
Hz. Ali (r.a.) dan yakılan rivayete göre, Rasulüllah (s.a.v.) Efendimiz şöyle buyurmuştur: "Namazda iken parmaklarını çıtlatmar

Hadislerin Işığında Müctehid İmamların İstidlal ve İctihadları:


a) Hanefilere göre: Namazda parmakları birbirine kenetle*mek veya parmak çıtlatmak mekruhtur, sünnete aykırıdır. Çünkü böyle yapmakta saygı ifade eden huşu1 terkedilmiş olur. Aynı za*manda parmakları kenetlemekle, sağ eli sol el üzerine koymak, teşehhüdde ise dizler üzerine koymakla ilgili sünnet terkedilmiş olur.
b) Diğer üç mezhebe göre de: hem teşbîk (kenetlemek), hem de tefkı' (parmak çıtlatmak) mekruhtur.

Hadislerin ve Rivayetlerin Tahlili:


Mecmau'z-zevaid'de 34 nolu hadisin hasen olduğu belirtil-miştir. Bu ve diğer hadisleri dikkate alan İmam Nevevî, hem ca*mide, hem de namazda parmakları kenetlemenin ve çıtlatmanın mekruh olduğunu belirtmiş ve bunun kesin bir hüküm olduğuna dikkat çekmiştir.
İmam Nahaî 'de aynı görüş ve ictihaddadır.
el-Irakî'nin ise, İbn Ömer ve Ibn Salim'in namazda iken par*maklarını kenetlediklerini, Tirmizi'nin şerhinde nakletmesi, delil olarak alınmamıştır. Rivayete göre, Hasan el-Basri'nin de mes-cidde parmaklarını kenetlediği nakledilmiştir. Ulema bu rivayeti de delil seçmemiştir.
Nitekim îmanı Ahmed'in ve Taberanî'nin, Enes b. Muaz'ın merfu1 olan hadisini delil gösterip, adı geçenin şöyle dediğini ri*vayet etmişlerdir: "Şüphesiz ki namazda gülmek, iltifat et*mek, parmak çıtlatmak gibi hareketlerin hepsi aynı çizgidedir."
Ancak bu rivayetin isnadında îbn Lehi'a bulunuyor ki, bu zatın rivayetinin bir kısmına pek itibar edilmemiştir.
35 nolu hadisin isnadında Tirmizi'ye göre meçhul bir adam vardır. Ancak Ebu Davud bu adamın künyesini tesbit etmiş ve ha*disi şöyle rivayet etmiştir: "Bana Ebu Sümame el-Hayyat"haber verdi, o da Kâ'b'den rivayet etti.."
îbn Hibban ise Ebu Sümame'yi sıkat (güvenilir raviler) arasında zikretmiştir.
36 nolu hadisin isnadında Alkame b. Amr bulunuyor. Bu zatın zayıf hadis rivayet ettiği söylenir. Buna benzer 37 nolu ha*disin isnadında el-Haris el-A'ver bulunuyor. Ancak bu konudaki hadislerin tamamı biraraya gelince kuvvet kazanıyor ve gerek ca*mide, gerekse camiye giderken ve bilhassa namazda parmakları kenetlemenin ve çıtlatmanın mekruh olduğu kesinlik kazanıyor.

Çıkarlan Hükümler:


1-Müslümanm gerek toplum arasında, gerekse cadde ve so*kaklarda yürürken parmak çıtlatması veya parmaklarını birbirine kenetlemesi tenzihen mekruhtur.
2- Camide ve namaz kılarken sözü edilen iki harekette bu*lunmak mekruhtur.
3- Zarurî hallerde bu kerahet kalkar.