İki Secde Arasında Oturmak

iki defa secde edilir. İki secde arasında biraz otur-
mak, vacip midir, yok sünnet midir? Terkedildiği takdirde namaz bozulur mu? Bunların cevabını ancak ilgili hadîsleri nakledip müc-tehit imamların tesbit ve istidlallerini, ictihad ve ihticaclarını belirt*tikten sonra verebiliriz.
İlgili hadîsler:
Enes (R.A.) den yapılan rivayette, demiştir ki: «Resûlüllah (A.S.) Efendimiz (namazda) SEMİ'ALLAHU LÎMEN HAMİDEHÜ deyip ayakta (belini doğrultarak) dururdu, o kadar ki, biz «Peygamber namazı terketti veya yanıldı» derdik. Sonra secdeye eğilip iki secde arasında otururdu, o kadar ki, biz «Peygamber namazı terketti veya yanıldı» derdik»
Buharî ve Müslim'in ittifakla rivayet ettikleri hadîste ise, Enes (R.A.) demiştir ki : «Doğrusu size namaz kıldırırken, Resûlüllah (A.S.) Efendimizi bize namaz kıldırırken gördüğüm gibi, (O'minkin-den) kısa (ve noksan) yapacak değilim : Resûlüllah (A.S.) başını rü-kû'dan kaldırdığında doğrulup ayakta dururdu, o kadar M, insanlar, Peygamber unuttu, derlerdi. Eaşını secdeden kaldırdığında bir süre dururdu, o kadar ki, insanlar, Peygamber unuttu derlerdi.»
Huzayfe (R.A.) den yapılan rivayette, Resûlüllah (A.S.) Efendi-miz'in iki secde arasında şu duayı okuduğunu söylemiştir : «Raübi'-ğfir lî, Rabbi'ğfir lî (Rabbım! beni mağfiret eyle, Rabbun ! beni mağ*firet eyle...»
İbn Abbas'dan (R.A.) yapılan rivayette, demiştir ki : «Peygamber (A.S.) Efendimiz iki secde arasında şöyle derdi : Rabbi'ğfir lî ver-hamnî vecbürnî vehdinî verzuknı (Allahım! beni mağfiret eyle, bana merhamet eyle, beni ıslâh edip düzelt, beni doğru yola eriştir ve be*ni rızıklandırî.
Hadîslerin açık delâletinden şu hükümler anlaşılmaktadır :
1- Rükû'dan kalkıldığında beli doğrultup ayakta bir süre dur*mak vaciptir.
2- Birinci secdeden başı kaldırıp oturmak ve bir süre bekle*mek vaciptir.
3- İki secde arasında hadîste belirtilen şekilde dua etmek sün*nettir.
Buna 'ta'dîl-i erkân» denir. Nasıl rükû'dan kalkıldığında beli doğrultup her organ yerini bulup istikrar sağlaymcaya kadar ayak*ta durmak bazı müctehitlere göre farz, bazısına göre vâcipse, iki secde arasında beli doğrultup oturmak da ya farz, ya da vaciptir. 51. hadîsin açıklamasında mezheplerin bu konuyla ilgili görüş, tesbit ve içtihatlarını naklettiğimizden burada tekrar etmek istemiyoruz.
Özetîiyecek olursak, şöyle sıralayabiliriz :
— İmam Ebû Hanîfe ile İmam Muhammed'e göre, ta'dil-ı erkan vaciptir. Hanbeliler de aynı görüştedirler.
— İmam Şâfü ve İmam Ebû Yusuf'a göre, farzdır. Mâliküer -bu konu üzerinde fazla durmamışlardır. Onlara göre, rükû'dan kalkıp beli biraz doğrultmak kâfidir. Diğer yerlerdeki durum da öyle..
Diğer rivayetler, yorumlar ve tahliller :
Buharı ve Müslim'in ittifakla rivayet ettikleri Berâ' hadîsinde, adı geçen şöyle demiştir : «ResûîüUah (A.SJ Efendimizin rükû'ü ve secdesi, rükû'dan başım kaldırdığı zaman iki secde arasmdalû (celseye,) yakın eşitlikte idi.»
Buharî'nin tesbit ettiği lâfızda ise, şöyle denilmektedir : «Peygam*ber (A.S.) Efendimiz'in rükû' ve secdeleri, iki secde arasındaki tcel-sesi) ve başını rükû'dan kaldırdığında -kıyam ve kuud müstesna- bir*birine yakın bir eşitlikteydi.»
Böylece, rükû'dan ve birinci secdeden kalkıldığında beli doğrul*tup her organ yerini bulup karar kılıncaya kadar beklemek vacip*tir. Şâfiîlerden bazısı, i'tidali ve iki secde arasında oturmayı uzatmak namazı bozar, çünkü rükünlerin ardarda yapılmasına engel olur, demişlerse de, onların bu görüş ve içtihadı ilim.çevresinde pek taraf-dar bulmamıştır. Zira muvalat, yanı rükünleri ardarda yapmaktan maksat, ara yere başka bir şeyin girmemesi demektir. Rüknü kendi özelliği doğrultusunda uzatmakta bir sakınca yoktur. Meselâ kıraati
istediğimiz kadar uzatabiliriz, bu hiçbir zaman namazın muvalatma engel olduğundan namazı hükümsüz kılar, denilemez.
911 nolu Huzayfe hadîsini aynı zamanda Tirmizî ve Ebû Dâvud daha uzun şekliyle tahrîc etmişlerdir. Yukarıdaki lâfız, Nesâî ile İbn Mâce'nin tahrîcleridir.
912 nolu İbn Abbas hadisini Hâkim tahrîc etmiş, Beyhakî sahîh-lemiştir. Ancak İbn Mâce ile onların tahrîcleri arasında bazı farklar varsa da esasta bir değişiklik söz konusu değildir

Çıkarılan Hükümler:


1- İki secde arasında, organlar karar kılacak kadar oturmak vaciptir.
2- Rükû'dan kalkıldığında beli doğrultup ayakta her organ karar kılacak kadar durmak vaciptir.
3- îki secde arasında me'sür duayı okumak sünnet veya müs-tehabdır.