Elbiseyi Sağdan Başlayarak Giyinmek

İslâm dini, günlük hayatımızın her bölüm ve parçasıyla içiçedir. Sabahleyin yataktan kalkıp akşam tekrar yatağa dönünceye kadar geçen süre içinde nasıl hareket etmemizden yakından ilgilidir. He*men her söz ve davranışımızı yönlendirir, birtakım kurallara bağ*lar ve düzenli bir yaşam ölçüsü verir.
O bakımdan elbise giyinirken sağdan başlamamız sünnet kılın*mış ve böylece her işimizde bize Allah'ı hatırlatmak suretiyle haya*tımızı tam bir manevî disiplin altına almıştır.
İslâm'da, iyi, yararlı, hayırlı ve meşru' işlere sağdan başlamanın ayrı bir yeri başka bir önemi ve hikmeti vardır. Sağ rahmeti inceliği, zerafeti, feyiz ve hareketi temsil eder. O bakımdan günlük amellerimizi tesbit eden, yazan Hafeze denilen meleklerden sağ omu-zumuzdaki hayır ve iyiliklerimizi, sol omuzumuzdaki ise, günâh ve kötülüklerimizi yazar.
Resûlüllah (A.S.) Efendimiz, hayatı boyunca hep sağ eliyle, ve*rip almış, hep sağ ayağını atarak dışarı çıkmış, hep sağdan başla- . yarak elbisesini giyinmiş ve uyurken bile sağ yanı üzeri yatıp uyu*mayı tercih etmiştir. Aynı zamanda bütün bunları yaparken Allah'*ın ismini anmayı ihmal etmemiş, her vesileyle kendini o yüce kud-ret'in gölgesi altında bulundurmuştur. Konuyla ilgili hadîsler:
«Resûlüllah (A.S.) Efendimiz,
«Sağ el ile istinoa (tabii ihtiyacı giderdikten sonra temizlenme) -
yi men'etmiştir.»
«Sağ el Ue yemek yemeği tavsiye etmiştir.» «Sağ eli cinsel organa dokundurmak mekruhtur.» «Elbise giyindiğin zaman sağdan başla!» «Sizden biriniz yemek yediğinde sağ eliyle yesin, bir şey içtiğin*de yine sağ eliyle içsin.»
«Resûllüllah (A.S.) Efendimiz sağ eliyle alır ve yine sağ eliyle verirdi.
Ebû Hüreyre (R.A.) 'den yapılan rivayette, demiştir ki:
«Resûlülİah (A.S.) Efendimiz bir gömlek (veya entari ya da üstlük) giyindiği zaman sağdan (giyinmeye) baslardı.»
Ebû Saîd (R.A.)'den yapılan rivayette, şöyle demiştir: «Resûlül*lah (A.S.) Efendimiz yeni bir elbise giyinmek istediğinde, Önce onu ismiyle anar, sarık veya gömlek veya üstlük dedikten sonra şöyle duâ ederdi: Allahım! hamd sanadır, sen beni giydirdin, bunun hay*rını ve yapıldığı şeyin hayrını Senden dilerim ve bunun şerrinden ve ne için yapılmışsa, onun şerrinden Sana sığınırım.»
Hadislerin açık delâletinden şu hükümler anlaşılmaktadır:
1- Sağ el ile istinca mekruhtur.
2- Sağ el ile yemek yemek sünnettir.
3- Sağ eli cinsel organa sürmek mekruhtur. Zaruri haller &ıüstesnâ...
4- Elbise giyinirken sağdan başlamak sünnettir.
5- Yemeğe sağ el ile başlamak ve sağ el ile su içmek sün*nettir.
6- Verip alırken, alım satımda bulunurken sağ el ile vermek e almak sünnettir.
7- Elbise giyinirken sağdan başlamak sünnettir.
8- Yeni bir elbise giyinirken, elbisenin ismini söylemek ve Sonra sağdan başlamak ve Allah'ın adını anmak ve zikredilen duayı Okumak müstehabdır.
Hadîslerin ışığında müctehid imamların görüş ve istidlalleri:
Mezhep imamlarının hemen hepsi, elbise giyinirken ve diğer hayırh her işte sağdan başlamanın sünnet veya müstehab olduğun*da müttefiktirler. Nitekim Hanefî imamları bu konuda şu genel ta*biri kullanmışlardır: «Resûlüllah (A.S.) hemen her işinde ve duru*munda (bazı istisnalar dışında), hatta ayakkabısını giymekte ve saç-sakahnı taramakta bile sağdan başlamayı çok severdi.»
Abdest konusunda sağdan başlama hususunu da kısmen belirt*miş idik.
Şâfiîler de Buharî ve Müslim'in rivayet ettikleri şu rivayetle is*tidlal etmiştir: «Resûlüllah (A.S.) Efendimiz gücünün yettiği kadar hemen her işinde; temizliğinde, saç sakalmı taramasında, ayakkap-larını giyinmekte sağdan başlamayı çok severdi.»
Hanbeliler de yukarıdaki Hz Aişe (R.A,) hadîsiyle istidlal etmiş*lerdir. Bu konuda muhalif biri görüş ortaya koyan ilim adamı olma*mıştır.
Mâlikîler de aynı görüş ve içtihadı izhar etmişlerdir.
Rivayetler, yorumlar ve tahliller:
433 nolu Ebû Hüreyre hadîsini aynı zamanda Nesâî de tahrîc et*miştir. Hafız bunu et-Teshîs'de zikretmiş ve başka herhangi bir gö*rüş ve tesbit ortaya koymamıştır. Ancak hadîsin sihhatına şu riva*yet de şehadet etmektedir: «Abdest aldığınız ve elbise giyindiğiniz zaman sağınızdan başlayınız!»
İbn Dakıyk el-Iyd de hadîsin sahih olduğunu söyleyerek, yuka*rıda Şafiî'lerin Buhari ve Müslim'in rivayet ettikleri Hz Aişe (R.A.) Hadisini şahit olarak göstermiştir. Böylece sahih rivayetlerin hepsi, elbise giyinirken de sağdan başlamanın sünnet veya müste*hab olduğuna delâlet etmektedir.
434 nolu Ebû Saîd hadîsini de Nesâî tahric etmiş ve Tirmizî ha-senlemiştir. Hadîs, giydiğimiz elbiseyi ibâdet, hayır, iyilik ve fazilet yolunda kullanmamızı emretmekte, yapılan duanın daha çok bu mâ*naya yönelik bulunduğuna delâlet etmektedir. Aynı zamanda yeni .bir elbise giyinirken Allah'a hamdetmenin müstehab olduğu be*lirtilmiş, bunun bir bakıma şükür anlamını da beraberinde taşıdığı*na işaret edilmiştir.