"Kahpe felek!" gibi bir ifadeyi kullanmak doğru mudur ?
felek hernekadar “dünyahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kaderhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif talihhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif dehrhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif asr ve zaman” anlamına gelse dehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif öteden beri herkesin çattığı bir suç makinesi ve bir şikâyet kutusu olmuş. Kafası kızan feleği suçlarhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif canı sıkılan feleğe taş atar.
İnanç noktasında feleğe çatmanın sakıncası ve insanın imanına zarar vermesihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif feleğin kader ve dehr (zaman) anlamında kullanıldığı zamandır.
“Dehre sövmeyinizhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif çünkü http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif dehirdir” hadisi en çok bilinen hadislerden biridir. (Müsnedhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 2:259)
Sahihi Buharî’de geçen bir hadis de aynı noktaya dikkatimizi çeker:
“‘Vay şu dehrin mahrumiyet ve hüsranına’ diye sövmeyiniz. Çünkü http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif dehirdir.” (Buharîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Edeb 101)
Aynı konuda Buharî’nin rivayet ettiği bir başka hadis de şu mealdedir:
“http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif Teala buyuruyor ki: Âdemoğlu dehre söverek bana eziyet verir. Halbuki Ben dehrim. Her şey Benim elimdedir. Geceyihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif gündüzü Ben idare ederim.” (Buharîhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Tefsir 45)
Görüldüğü gibihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bu konudaki bütün hadislerde “dehr” kavramı geçiyor.
“Dehr” zaman manasına geldiği gibihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif gece ile gündüzün art arda gelmesine de denir.
Asr Suresi’nde Cenâbı http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif “asr”a yemin ediyor. Çünkü her şey zaman içerisinde meydana gelir. Zamanhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Cenabı Hakkın bir memuru olarak öldürmek ve olgunlaştırmak görevini yapar. Zaman kötü olmazhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif insanlar kötüleşir. Zira zaman içinde meydana gelen her şey http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’ın iradesiyle gerçekleşir.
İslam öncesi Cahiliye döneminde Arapların dehre sövmesini ve bu hadisin de bu kötü alışkanlık üzerine söylendiğini açıklayan Bedrüddin Aynî şöyle der:
“İslam öncesi Cahiliye dönemi Araplarının bir kısmı gece ve gündüzün dönmesinden ibaret olan dehre söverlerdi. Çünkü bu insanlar http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’a inanmaz ve bütün olayları zamana verirlerdi. Yani olayların meydana geldiği gece ve gündüze yüklerlerdihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif her şeyin de zamanın emriyle olduğuna inanırlardı. Bunlara Dehriler denirdi.
“İşte Hz. Peygamber’in (a.s.m.) bu hadisteki maksadıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif sizden biriniz zamana sövmesinhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif çünkü zaman gerçek fail değildirhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif yapan http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’tır. Bu musibetleri başınıza getirdiğine inandığınız zaman sövdüğünüzdehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’a sövmüş olursunuz. Çünkü musibetleri başınıza getiren zaman değilhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’tır. Cenab-ı Hakkın ‘Ben zamanım’ demesi isehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ‘Ben zamanın sahibiyim’ anlamındadır.”
(Umdetü’lKarihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 22:202)Gerçekten de o dönemde her kötülüğü zamana nispet eden bir grubun var olduğunahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif “Bizi ancak zaman öldürür” (Câsiyehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 45:24) şeklindeki sözlerini anlatan âyeti kerime işaret ediyor.
Hattâ bu sebeplehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif zamana nisbeten bunlara “Dehriler” ismi verilmiştir. Bu fikir tarihte de inkârcı cereyanlar arasında “Dehrilik” olarak yer almıştır.
Bunların İslamiyet’ten sonra da tesirleri görülmüştür. İşte bu hadisi şeriflerdehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif zamanı gerçek fail telâkki ederek sövmek yasaklanmıştır.
Yeri gelmişken şu hususu da açıklamakta fayda vardır: Zaman zaman bazı eski âlimler de kitaplarında zamandan şikâyet etmişhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif “feleğin kubbesine” taş atmışlardır. Çünkü bazı kötülükleri gidermeye güçleri yetmemişhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif ümitsiz kalınca da zamandan ve felekten şikâyet etmişlerdir. Bunların bu şikâyetlerihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif zamanı gerçek fail kabul ettiklerinden değilhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif olayların arzu ve istekleri doğrultusunda yürümediğindendir.
İşte mü’minlerin de felekten şikâyet etmeleri bu yüzdendir. Yoksa inançlarına göre zaman Cenab-ı Hakkın bir mahlûkudur. Bu işleri yapmaya güç yetiremezler. http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’ı insanlara şikâyet etmeyip zamanı ve ortamı şikâyet ederler. Böylece zamanhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif haksız tenkitlere karşıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Cenab-ı Hakkın izzetine bir perde olmuş olur. Şikâyetler zamana takılırhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kalır; http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’ın kudretine yapılmaz.
Özetle söylemek gerekirse; Ebu Hüreyre (r.a.) ve diğer râviler tarafından rivayet edilen bu husustaki hadisi şerifler sahihtir. http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’ın zamanın yaratıcısı olduğuna işaret edilmektedir. Zamanın yaratıcı kabul edilmesi de yasaklanmaktadır. Âlimler de zamandan sadece şikâyet etmişlerdir. Çünkü Cenabı Hakkın yarattığı bir şeyehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif O’nun hikmetinin cereyan tarzına itiraz etmekhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif hadisi şerifin yasaklamasına girer.
mehmet paksu
