Ezan Ve İlgili Hükümler

EZAN; Hakk'ın sesi, Tevhidin ölçü ve anlamı, İslâm'ın şîân ve Hakk'a davetin ezeli ve ebedî nağmesidir... Belli sözlerle namaz vak*tini duyurmaya şer'ân «ezan» denir. Taşıdığı birkaç cümle, ciltlerle akaid mes'elesini taşıyıp özetlemektedir.
Ezan'm ne zaman meşru' kılındığı hakkında farklı görüş ve tes*pitler vardır.
a. Namaz farz kılındığı zaman ezan da meşru' kılınmıştır. Ni*tekim İbn Hibban buna delâlet eden bir rivayeti İbn Abbas RA.) '-dan nakletmiştir. Ancak o rivayetin isnadında Abdülaziz b. İmrân bulunuyor ki, onun rivâyetiyle ihticac olunmaz. Nitekim Buhari, «Onun hadîsi yazılmaz» derken, Nesâî, «O metruktür» demiş, Yah*ya ise, «o sıka (güvenilir) değildir» diye kaydetmiştir.
Bu mealde bir hadîsi Darekutni, Eııes (R.A.) 'den rivayet etmiş*se de, Hafız İbn Hacer onun da zayıf olduğunu tesbit etmiştir.
b. Taberâni'nin İbn Ömer (R.A.)'den yaptığı rivayete göre, ezan, İsra gecesi meşru' kılınmıştır.
Yapılan araştırmalara göre, bu rivayetin isnadında «mutrukul-hadis» olan Talha b. Zeyd bulunuyor. Nitekim Buhari, «O münkerü'1-hadistir» derken, Nesâî, «O metruktür» demiştir, İbn Hibban ise, «O, cidden münkerü'l-hadîstir» diye belirtmiştir.
c. Müslümanlar Medine'ye hicret ettikten hemen sonra meşru' kılınmıştır ki bu husus Buharî, Müslim ve.Tirmizî'nin tesbitiyle sa*bit olmuştur. Ayrıca Tirmizî o rivayet için «hasen-sahîh» demiştir. Nesâi de aynı hususu Abdullah b. Ömer'in hadîsinden naklederek sıhhatma işarette bulunmuştur.
Abdullah b. Ömer (R.A.)'den rivayet edilen hadîs şöyledir:
«Müslümanlar Medine'ye geldiklerinde, toplanıp namaz (vakti*ni) iştiyakla beklerlerdi. Hiç kimse namaz için çağırmazdı. Bir gün bu hususta konuştular. Bir kısmı, Nasarâ'nm çam gibi çan çalın*masını önerdi. Bir kısmı, Yahudilerinki gibi boynuz üflenmesini Öner*di. Derken Ömer (R.A.), 'Namaz için seslenecek bir adam, göndermez misiniz?' dedi. Bunun üzerine Hesûlüllah (A.S.) Efendimiz: 'Ya Bilâl! Kalk da namaza çağır' diye emretti.»
Şevkanî diyor ki: «Ezan vaktinin başlangıcını belirleme hakkında varid oları rivayetlerin en sahihi budur.»