AŞI NEDİR, NİÇİN GEREKLİDİR , Ağır veya hatta bazen ölümcül seyredebilen birçok Çocuk Hastalığının önlenebilmesi rutin aşılama ile sağlanabilir. Aşılar zayıflatılmış canlı virüslerden(kızamık, kabakulak, kızamıkcık, su çiçeği, polio) ya da bakterilerin yada virüslerin inaktive edilmiş bağışıklık sağlıyan ögelerinden (polio, hepatit b, boğmaca, grip, haemophilus influenza tip b, pnömokok) hazırlanmış olabilirler.
Tüm çocuklar için önerilen aşılara ek olarak, yüksek risk taşıyan birçok durum ek aşılamaları gerektirebilir. Sadece çocukluk çagına özgü olduğu sanılan bazı bulaşıcı hastalıkların gençlere ve yetişkinlererede geçebileceği unutulmamalıdır.
Bu nedenle Çocuk ve Genç Doktorları bulaşıcı tehlikeli hastalıklara önlem olarak aşılama yolu ile vücuda bağışıklık kazandırılmasını salık verirler.
Önerilen aşıların insan sağlığı için büyük faydaları ve tehlikeli hastalıkları önlemesi yanısıra çok çok ender olarak bazı durumlarda sıhhati zedebileyici yan etkileri gözlendiği olmuştur. Ancak bu günümüzün modern aşıları sayesinde son derece azaltılmıştır. Geçici olarak aşı yerinde kızarıklık, deride döküntü , ateş görülebilir.
Bütün bunlar iz bırakmadan kaybolur. Bu genelde kalıcı değildir ve korkmayı gerektirmez. Aşılar hakkında daha ayrıntılı bilgi edınmek isterseniz kendi doktorunuza danışınız. Ancak bu durumda iyi almanca bilmeniz gerekir. Aksi halde iyi almanca bilen bir yakınınızı veya bir Tercümanı yanınıza almanızı salık veririm. Çocuklar yardımıyla yapılan tercümeler genellikle yetersiz kalmaktadır.
√ AŞI TAKVİMİ
Önerilen ya ş A şı lar Zamanlama (Doğumu takriben) (Hepatit B) (Anne taşıyıcı ise), yoksa 10. hafta1. DTPa-IPV ve 1. HEP B-Hibdört hafta sonra14 hafta (3.5 ay)2. DTPa-IPV dört hafta sonra18. hafta (4.5 ay) 3. DTPa-IPV ve 2. HEP B-Hibaltı (dokuz) az sonra 3. Hepatit B 12 ay (1 Yaş) MMR (kızamık, kabakulak, kızamıkcık) 13-14 ay 4. DTPa-IPV (tekrar) 3. HEP B-Hib (3 Yaş) MMR (kızamık, kabakulak, kızamıkcık) (6-7 Yaş) Td Okula başlamadan önce
11(ile 18) Yaş (arası)Pa tekrar/rapel ( 12 Yaş) IPV (Polio Salk)sonra 10 senede bir Td tekrar/rapel
---
Yorumlama: D= difteri, d=difteri (yetişkin dozu), T= tetanoz, Pa= boğmaca aselluler), HEP B=hepatit b, Hib=haemophilus influenzae tip b, IPV polio salk, MMR (kızamık, kabakulak, kızamıkcık) NOT: Yukarıda yazılı aşı kombinasyonları dışında piyasada başka DTPa-Hib-IPV, DTPa-Hib-Hep B, Td-Pa, Td-IPV gibi başka aşı kombinasyonları da vardır. Aşı kombinasyonlarının seçimi aşılayan doktora göre değişebilir.
ayrıca yukarda yazılı aşı zamanları kesin olarak yorumlanmamalıdır. Duruma göre değişiklikler yapılabilir
---
√ HASTALIKLAR
• Difteri : Nedeni difteri basili olan bir sepici bir hastalıktır. Öksürme(damlacık),toz veya köpükle geçer.
Üst solunum yollarında yalancı membran oluşturarak tıkanmaya yol açar. Aşılama kullanımına başlanmadan önce boğulma veya miyokardit (kalbadelesi yangılanması) sonucu ölüm oranı %30-50 arasındaydı.
• Tetanoz (kilitli çene) : Mikrobu toksin (zehir) üreten tetanoz basilidir. Yaralara bulasır.Yeni doğan bebekte kordona bulaşma, daha büyük çocuklarda derin delici yaralanmada geçebilir. Çene kaslarında sertleşme çene hareketlerini kısıtlar, yutma zorluğu olur, Yüz ve sırt kaslarında gerilmeler olur. Solunum kaslarının spazmı hava yolunun tıkanması ve solunum yetersizliğine yol açar.Hastanın bilinci yerinde olduğundan agrıları tamamıyla duyumsar.Düzelme 2-6 hafta sürebilir.
• Boğmaca : Boğmaca bakterisi solunum yolları enfeksiyonu yapar.Devamlı artan öksürük 3. haftada doruk noktasına erişir, hastalar nöbetler halinde arkaarkaya, boğulur gibi öksürür, surat masmavi olur, bazan balgam çıkarır. Bu durum 3 hafta devam ettikten sonra, arkasından öksürük geçene kadar bir 3 hafta kadar daha gecer. Bronşit, ve Zatüre sıkca gözlenir. Bir yaşın altındaki bebekler de ölüm olabilir. Bunlar cogu kez hastane tedavisine mecbur kalırlar. İlaçlar sadece komplikasyonu azalırlar, hastalığın gidişatı hemen aynı kalır.
• Poliomiyelit (Çocuk Felci) : Poliovirüsünün neden olduğu bu hastalık bulaşan kişilerin %95 de belirtisiz geçer, diğerlerinde ateş, halsizlik, bulantı, kusma,bazan aseptik menenjit bulguları olur. Paralitik(Felçe yol acan) tipte ise kalıcı felç görülebilir. Bebeklerde felç solunum yetersizliği nedeniyle ölüme yol acar. Yetişkinlerde bu hastalığa yakalanabilirler.
• Hemofilus influenza b : Menenjit, akut epiglottit(hava yolu tıkanmasi), Zatüre gibi hastalıklara neden olan bir bakteridir. Hib- Aşısının yaygın olarak kullanilmasından önce hemofilus influenza tip b, 1 ay ile 4 yas arasındaki çocuklarda Menenjitin(beyin zarı iltihabı) sık görülen bir etkeniydi.
• Hepatit B (bulaşıcı sarılık) : Bulaşıcı sarılığın bir çeşit virüsüdür . Kan veya vücut salgıları yoluyla bulaşır. Karaciğer yangılanmasına yol açar. Genellikte sarılık yapmasına rağmen sarılık görünmeden geçen cinsleride vardır. Bazı durumlarda süregenleşebilir .Sonunda karaciğer sirozu ve sirozda görünen kansere kadar gidebilir. Sekelsiz iyileşen hastaların bir kısmında, hastalığın geçmesine rağmen kan halen bulaşıcıdır. Bu kişilere Taşıyıcı denir. hamilelikte anneden bebeğe geçer. Bu durumlarda aşı ile korunma yapılamazsa hepatit b bulaşır.bebeklerde hastalığın gidişi daha kötü olur.
• Kızamık : Mikrobu çok bulaşıcı olan kızamık virüsüdür. Bir damlacık enfseksiyonudur. Giriş kapısı solunum yolu ve konjunktiva(göz zarı)dır. Kuluçka zamanı önbelirtilerin çıkışına kadar 10 gündür.Grip gibi başlıyan ateşli hastalık 3-4 gün sonra döküntülerin çıkmasıyla daha kötüleşir, ateş 40-41 dereceye kadar yükselir.Çocuklar yemek ve içmeyi redederler. Bronşit, Zatüre, Ortakulak iltihabi, ishal, su kaybı gibi komplikasyonlar sık görülür. Ansefalit (beyin iltihabı) çok korkulan bir komplikasyondur. Ölüm ve kalıcı sekeller olabilir.
• Kabakulak : Parotis bezinin aniden iltihabi şişmesidir. Hastalığa diğer tükrük bezleride iştirak edebilir. Kulakların alt-ön kısmında oluşan şişme bilhassa yemek yerken.ağrı yapar. Şişlik elle bakınca hamur gibi algılanır.Ateş olabilir. Tek tarafta baslıyan şişlik, çok defa 1-2 gün sonra diğer tarafa geçer.gencler ve yetişkinlerde orşit (hayaların iltahabı) veya pankreas bezı iştirakında karın ağrısı olur. Kabakulakta görülen menenjit (beyin zarı yangılanması)şişliğin inmesinden 9 gün sonra başlar. Bu vakalarda ortaya baş ağrısı, bulantı, kusma, yüksek ates, ense sertliği, kramp,temas hassasiyeti menenjit göstergesidir.
• Kızamıkcık(rubella) : Virüs yayılımı burun-boğaz salgılarından veza anneden bebeğe plasenta(son) üzerinden geçmesiyle olur. Genellikle hafif soğuk algınlığı belirtileri ile başlar, kulakarkasında bezelerin şismesi yanısıra belirgin döküntü başlar, vücuda yayılır. Üç gün sürer . Özellikle daha büyük kızlarda eklemlerde ağrı, poliartrit (genellikle ellerde) bulunabilir. Kızamıkcık geçirmemiş veya aşılanmamış annelere kızamıkcık ilk üç ayda bulaşırsa, çocuklarda doğumsal kızamıkcık sakatlığa yol açar.
