süt çocuğunu besleme ek gıdalar

Süt çocuğunun tabii gıdası anne sütüdür.İlk altı ay hiçbir gıdaya ihtiyaç duymadan anne sütü ile mükemmelen beslenebilir.Yeterli kilo alan sağlıklı gelişme gösteren bebek altıncı ayı doldurduktan sonra alıştırmak için gıdalara başlanır.

Altı ay ile on ay arasında ek gıdalara başlanmayan bebeklerde çiğnemeye ve farklı tatlara alışma meydana gelemez ve anne memesine aşırı derecede düşkün olan bebek yemekleri reddeder.


ile doymuyor ise ilk dört ay anne sütü ve adapte formül mama dördüncü aydan sonra gıdalara başlanabilir.

Ek gıdalara başlamak için
1-Bebek sağlıklı ve alışkın olduğu ortamda bulunmalı
2-Aşı uygulanmış veya yeni bir ilaç uygulanmış bebek ona alışana kadar yeni gıda başlanmamalı.
3-Kendisine birinci derecede bakım veren kişi tarafından gıdalar denenerek verilmeli.
4-Gıdalar üç beş günlük alıştırma süresi içinde teker teker başlanmalı.Çok sevse ve istekli bile olsa alışana kadar doyurucu miktarda verilmelidir.
5-Gıdalar hepsi bir arada başlandığı takdirde meydana gelecek tahammülsüzlükler alerjilerden hangisi sorumludur ayırt edilemez ve aynı zamanda birden fazla miktarda yedirilen bebek anne sütünü bırakabilir.
6-Anne sütü 1.yaşta temel gıda 2.yaşta destekleyici gıda olarak beslenmenin temel unsurudur.

Altı ayını doldurmuş bebeğe hazmı kolay hipoallerjenik olması nedeniyle ilk başlanacak gıda olması nedeniyle yoğurt olabilir.1,2 tatlı kaşığından başlanarak miktar arttırılmak suretiyle bir hafta içinde bir çay fincanı(100-150mlt) kadar verilebilir.

Yapılışı:
200 mlt süt süzüldükten sonra kaynatılır.Kaynadıktan sonra 2-3 dakika karıştırarak kaynatmaya devam edilir.Pastörize sütler için kaynatma sırasında 200 mlt süte 1çorba kaşığı(15mlt) su ilave edilir.(pastörizasyon sırasında ve kaynatırken buharlaşma sütün olması gerekenden daha konsantre hale gelmesini önlemek için).Önceden yıkanmış kurutulmuş cam kavanoza alınan süt 40 dereceye kadar soğutulur.

Isı kontrolü mutfak derecesi veya elin serçe parmağı ile kontrol edilir.Parmağı yakmayan ama sıcaklığı hissedilen ısı aşağı yukarı 40 derece kabul edilir.200 mlt 40 dereceye kadar soğutulmuş süte bir tatlı kaşığı(2-3 mlt) yoğurt eklenir, karıştırılıp kapağı kapatılır,etrafı sarılır.6-7 saat bekletilir.Mayalanma işlemi biten yoğurttan bir miktar alınıp pudra şekeri ile tatlandırılarak 1-2 tatlı kaşığı kadar yedirilir,öğün anne sütü ile tamamlanır.Hergün 1-2 tatlı kaşığı arttırılan yoğurt 1 fincana kadar çıkarılır. Buzdolabında temizliğe özen gösterilerek saklanan yoğurt 2 gün yedirilebilir.Bebeğin yemesi için önceden ılık suya oturtup ılıtmak gerekir.

Yoğurda alıştırılmış olan bebek yeni bir gıdayı tatmak için hazırdır.Madeni tuzlar,vitamin,posa ve karbonhidrat ihtiva eden meyveler ikinci sırada bebeklere tattırılarak 150 mlt kadar verilebilir. Meyveler mevsime göre kışın elma, armut ,muz, portakal, mandalina, havuç;yazın şeftali,üzüm,domates gibi teker teker tercihen püre şeklinde verilir.Meyvelerin taze olgun ve çürüksüz olanları seçilir,oğuşturularak bol suyla yıkanır,bir süzgece konup üzerine kaynar su dökülür.

Sonra soyulur,çekirdekleri çıkarılır,cam rendede püre haline getirilir.1-2 tatlıkaşığından başlamak üzere miktar arttırılarak öğün halinde verilebilir.Alıştıktan sonra 2.3.4.5. meyveye geçilebilir.Daha sonra bebeğin iştahına yaşanılan çevrenin şartlarına göre meyve püreleri veya suları karışık olarak verilebilir.Meyvelerin tatlı ve olgun olanlarını tercih edip şeker ilavesinden kaçınmak gerekir.

Muz kabızlığa yol açması bakımından riskli olması sebebiyle olgun yumuşak olanı seçilip az miktarda denenir,armut veya kayısı ya da üzümle birlikte verilebilir.İlk yaşta çilek,yumurta akı,bal gibi allerjen gıdalardan kaçınmak gerekir.Yine inek sütü ilk 1 yaş hatta 2.yaşa kadar verilmemesi gerekir,esasında anne sütü alan bebeğin ihtiyacı da yoktur.

6-7 ay arasında sebze pürelerine alıştırılarak sebze yemekleri ve sofrada bulunan yemeklere geçilebilir.Sebzelerin taze mevsim sebzelerinden olmasına dikkat edilmelidir

Önce az çeşit sebze ile başlanıp giderek çeşit arttırılır. Sebzeler pişirilmeden bolsuyla yıkanır,soyulup doğranır,kısa sürede pişirilir ve piştikten sonra hemen yedirilir.Diğer gıdalarda olduğu gibi 2-3 kaşık ile başlanır. Mevsime göre kabak, havuç, patates, ıspanak, pazı, fasulye, bezelye,kereviz,kereviz yaprağı, maydanoz, domates eklenebilir.

İlk hazırlama için 1 küçük patates, 1küçük havuç,50 gr yağsız dana eti 3 su bardağı su ile iyice pişirilir.1 tatlı kaşığı irmik veya şehriye,1 tatlı kaşığı zeytinyağı,1 çimdik tuz eklenir.5-10 dakika daha kaynatılıp et içinden çıkarılır, tel süzgeçten geçirilip 24 saat içinde kullanılır.Bu süre zarfında buzdolabında saklamak gerekir.

Bebek sebze püresine alıştırılırken her hazırlamada yukarıda sayılan sebzelerden biri eklenerek çeşitlendirilir. 2.defadan sonra dana eti yerine çift çekilmiş 1 çorba kaşığı dana kıyma kullanılır ve onun da süzgeçten geçmesi sağlanır.Süzgeç yerine robot ya da blendır gibi aletler kullanmak asla uygun değildir.Bu yemekleri vermemizin maksadı doyurmak değil,tatlarına alıştırmak ve çiğnemeyi öğreterek katı gıdalara geçişi sağlamaktır.Bebeğin yemeği ağzına alıp ağzında çevirmesi yutabildiğini yutup,yutamadığını kusmadan tükürmeyi öğrenmesi gerekir.Anneler eldeki tabağı bitirme gayretine girmemelidir.

Sebze püresi içine pirinç, mercimek, bulgur eklenebilir.
7. aydan itibaren sebze püresine az miktarda tereyağı eklenebilir.Bebeğin iştahına göre sebzeler çeşitlendirilir. Az kilo alan bebeklerin sebze püresine 2-3 ölçek formül mama eklenebilir.
Sofra yemeklerine 7-8 ay arasında teker teker taze pişmiş baharatı olmayan yağı ve salçası az yemeklerden tadına baktırılarak geçilebilir.Sofra yemekleri süzgeçten geçirilmeden çatal ve kaşık yardımıyla ezerek verilebilir.Pişirme esnasında içine 1-2 patates koyulup bebeğe patatesli,etli ve sebzeli kısımlardan ekmek eklenerek verilir.

Yumurta: 6-7.aylar arasında katı pişmiş olarak sarısından az miktarda sebze püresine eklenerek başlanıp hergün bir miktar arttırılarak 1 katı yumurta sarısına çıkılabilir,bir gün verilip bir gün verilmeme şeklinde olabilir.

Balık: 7. aydan itibaren ızgara veya suda haşlanıp kılçığına dikkat etmek suretiyle tadına bakılarak öğle saatlerinde verilebilir. Köfte: 6-7 ay arasında çift çekilmiş kıymadan hazırlanan baharatsız köfte sahanda pişirilerek elle veya çatalla ezilip birkaç yudumda ilerleyen günlerde 2 köfteye kadar yedirilebilir.
Arada karaciğer et yerine sebze pürelerine eklenebilir.Tuzlu suda kaynatılarak sertleştirilen ciğer rendelenip sebze püresi içine eklenebilir.Haftada 2 kez verilmesi faydalı olabilir.

Beyin: Evvelce bütün çocuk yemekleri tarifinde bulunan beyin son yıllarda sünger beyin hastalığı riski nedeniyle bebeklere yedirilmesi tavsiye edilmemektedir.Zira bulaşma en çok beyin ve iç organlar sebebiyle olmaktadır.

Peynir:6. aydan itibaren gerek sebze püreleri gerekse kahvaltı içinde bebeğe verilebilecek gıdalar arasındadır.Pastörize veya pişmiş sütten olmasına dikkat edilmelidir.
Şayet bebek anne sütü ile doymuyorsa ve formül mama eklenmişse 4. aydan itibaren yoğurt,meyve püresi,sebze püresi ve peynir sırayla başlanabilir.6 aylık olana kadar sebze püresine dana eti konulup haşlandıktan sonra çıkarılır.

Tahıllar 4-6 aydan itibaren verilebilir.Kahvaltıda bisküvi ve ekmek muhallebiler içinde mısır ve buğday nişastası,pirinç unu-yulaf ve buğday unu kullanılabilir.

Sebze pürelerine pirinç,mercimek,bulgur veya irmik eklemek suretiyle kıvam ve kalori artışı sağlanır.
Pasta ve tatlılar 2 yaşından sonra verilebilir.

9 aydan itibaren bebek aile sofrasına oturtulur.Sofrada bulunan baharatsız,hazırlanma şartlarına uygun her şeyden yiyebilir.

Yemekler önceleri parmakla ezerek,çatal ve kaşıkla ezerek verilirken daha sonra katı parçalar halinde verilebilir.1-1.5 yaştan itibaren kendi beslenmeye hevesli olan bebek desteklenmeli, 2 yaşından itibaren tümüyle kendini beslemesi sağlanır.

ÖRNEK BESLENME
4-6 ay arası anne sütü ile doymayan formül mama veya ineksütü ile takviye edilen bebek için
Sabah
06:00-07:00 anne sütü
09:00-10:00 Kahvaltı meyve püresi+peynir+bisküvi 4-5 adet+pekmez 1 çay kaşığı takiben anne sütü verilerek uyutulur.
13:00-14:00 Sebze püresi+1-2 kaşık yoğurt,uyurken anne sütü 100-150 mlt
17:00-18:00 Yoğurt 100-150 mlt,şeker veya bisküvi veya meyvelerle tatlandırılarak+ uyku saatinde anne sütü
20:00-21:00 Kaşık maması:1 su bardağı su,2 tatlı kaşığı mısır nişastası,1 çay kaşığı şeker,1 çay kaşığı sıvı yağ karıştırılarak pişirilip,ılıyınca 4 ölçek formül mama eklenip yedirilir.

Gece uyandığında anne sütü verilir.
6. aydan sonra sebze püresi içine kıyma eklenir. Karaciğer, tavuk eti, balık eti arada katı yumurta sarısı eklenebilir.
7-8. ayda aile sofrası için pişirilen çorbalar,sulu köfte,dolma içleri tattırılabilir.

Bebeklerin bu uygulanan programa uyma mecburiyeti yoktur.Anne sütünün durumuna,bebeğin alımına ve ailenin o günkü şartlarına göre yumuşak ayarlamalar yapılabilir.

Anne sütü bol olan bebeğe verilen gıdalar az miktarda olup, bazı günler yoğurt, meyve püresi veya sebze püreleri atlanabilir. Yine formül mama ile beslenen bebek hazırlanan gıdadan yeterince doymazsa mamayı anne sütü gibi kabul ederek takviye edilir. Annenin içinde bulunduğu durum o gün için yemekleri hazırlamaya uygun değilse formül mama ile beslenmesinde mahzur yoktur.

Çünkü bazı anneler her gün aynı saatlerde şunu bunu yemeli diye aşırı bir gerginlik içine girip hazırlayamadığında veya bebek reddettiğinde mutsuz olurlar. Bu durum doğrudan bebeğe ve aileye yansır. Böyle bir gerginlik faydadan çok zarar verir. Hazırlanan gıdalar 10-11 aya kadar yemeklere alıştırmak için geçiştir.Her hazırlanan hazırlandığı miktarda yenecek diye bir kaide yoktur.

Şu anda piyasada bulunan bebek mamaları da bebeklerin beslenmesine uygun meyve ve sebze püreleri olarak kavanoz mamaları şeklinde hazırlanmıştır.4-6 ay arası herhangi bir ilave olmadan verilebilir.6-7 aydan sonra haşlanmış etlerin ilavesiyle verilebilir.