Niçin Yaratıldık?

Niçin Yaratıldık?

Allah Teâlâ buyuruyor:

"O hanginizin ameli daha güzel olacağı hususunda sizi imtihan etmek için gökleri ve yeri altı günde yarattı. Bundan evvel ise arşı su üstünde idi. Andolsun ki, "ölümden sonra muhakkak yine diriltileceksiniz" desen kafir olanlar mutlaka, "Bu apaçık bir aldatmadan başka bir şey değildir," derler."

Beyzâvî'nin beyânına nazaran, Cenâb-ı Hakk'ın mülk ü saltanatı sâir mahlûkatı halk etmeden evvel su üzerinde câri idi. Daha evvel suyu yaratmış olduğu için ona hükümran idi. Bu, "arş suyun üzerinde, sırtında idi" demek değildir. Gökle yerin yaratılışından evvel arş ile bunların arasında sudan başka bir şey yoktur demektir. Bundan istidlal olunduğuna göre arşdan sonra yaradılan sudur.

"Sizin hanginizin amelinin daha güzel olacağını imtihan etmek için" demek, sizi, imtihanınıza sebeb olacak kimselerin muamelesine tâbî tutup imtihan edecek, hanginizin amelinin en güzel olduğunu ve kimin ihsan erbabı, kimin isâet ehli olduğunu meydana koyduktan sonra sevab ve ikab olarak mücâzatda bulunacaktır.

Mahlûkatın halk olunmasından maksad-ı aksâ, onların Hak rızâsını kazanmak yolunda amellerin en güzellerine tevessül etmeleridir. Çirkin ve münker fiillerin de terkedilmesi terakki için zaruridir. Amelden murad da, kalbin ve cevârihin kendilerine mahsus amelleridir.

Bu sebebden dolayı Resûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- bu

âyet-i celîleyi "Sizin hanginizin ameli en güzel olacağını imtihan etmek için" demek hanginizin aklının en güzel olup haramlardan titizlikle kaçınacağını ve Allah'a itaatte ne derece gayret göstereceğini imtihan etmek için demektir, diye tefsir etmişlerdir.

Kalbin ve kalıbın kendilerine mahsus amelleri vardır. Kalb, nasıl kalıbdan üstün ise onun ameli de kalıbın amelinden üstündür. Ma'rifetullah kazanılmadan salih amel işlemek mümkün olamıyacağı cihetle kullara vacib olan bunun yolunu tutmaktır. Bunun nazarî yolu, san'atının incelikleri üzerinde tefekkür, amel yolu ise O'nun emirlerini tutmak, nehiylerinden kaçınmaktır. Çünkü emirleri ve nehiyleri anlamadan ibadet ve taat olmaz.

Allah Teâlâ yarattığı insanın her azâsını, ne için yaratmışsa o yolda isti’mal olunmasını irâde etmektedir. Kalbin mâ-hulikaleh’i yani ne için yaratıldığı sual edilirse, onun yaradılış sebebi ma’rifet ve tevhidle meşgul olmak, lisanın vazifesi de şehâdet ve tilâvetle meşgul olmak, istihzâ ve benzeri mezmum fiilleri terk etmektir.

Kim, her bir azâyı mâ-hulikaleh’ine isti’mal etmek hususunda ahd-i ilâhiye vefâ göstermezse Cenâb-ı Hakkın gazabına ma’ruz kalır.

*

İnsanın niyyeti dört vasıfdan hâlî olmaz:

1-Dilinden ve gönlünden düşmeyen şey dünyâ ise bu kimse niyyeti ve ameli kötü kimsedir.

2- Dilinden düşmeyen şey ahiret, gönlünden çıkmayan şey dünya ise bu kimse de niyyeti ve ameli kötü kimsedir.

3- Dilinden ve gönlünden eksik olamayan şey âhiret ise o kimse niyyeti ve ameli güzel kimsedir.

4- Dilinden ve gönlünden düşmeyen şey Allah Teâlânın rızâsı ise bu kimse de niyyeti ve ameli en güzel olan kimsedir.

Bunlardan birincisi kafirlerin hâli, ikincisi münafıkların, üçücüsü ebrarın, dördüncüsü de mukarrebînin hâlidir.

*

Hak Sübhanehu ve Teâlâ buyuruyor ki:

"Biz, yeryüzünde olan mevcudatı yeryüzü için ziynet kıldık, onların hangisinin amelinin güzel, en güzel olacağını imtihan edelim diye.

Bundan sonra biz onun üzerinde olan şeyleri elbette kupkuru bir toz-toprak haline getireceğiz." (Kehf sûresi, 7-8)

*

"And olsun ki biz, kendilerinden azabı sayılı bir müddet kadar gecikdirsek mutlaka diyeceklerdir ki, "Bunu alıkoyan sebeb de ne?" Haberiniz olsun ki o, bunlara geleceği gün kendilerinden döndürülecek değildir. Eğelenceye alageldikleri azab onları çepçevre kuşatacaktır."

(Ramazanoğlu Mahmud Sâmî,