Çocuğunu Resminden Tanı

Minik eller, kalem tutmaya başlayınca kağıt üzerine karalayarak şekiller yapmaya çalışır. Çeşitli çizgi ve renklerden oluşan resim, çocuğu bize tanıtmaya yarayan bir ölçüt olduğu gibi, onun zeka ve kişilik yapısını yansıtan bir ifade aracı olarak da büyük önem taşır. Bu nedenle çocuğa “karalama” evresinden itibaren kağıt kalemle buluşma olanağı hazırlanmalı, dilediği şekilde özgürce çizmesi konusunda cesaretlendirilmeli.




Psikolog Dr. Işın Akı, 50 yaşındaki bir insanın bile psikolojik durumunun, yaptığı resimlerden analiz edilebileceğini belirtiyor. Bu nedenle ebeveynler ile okul öncesi ve ilkokul dönemi öğretmeninin konu hakkında bilgi sahibi olması önemli. Böyle bir öğretmenin çocukla daha iyi iletişim kurabileceğini ifade eden Akı, “Önceki dönemlerde Türkiye ve Ortadoğu da doğan çocuklar, ailelerinden günde yaklaşık 10 olumsuz ileti almaktaydı. Aileler çoğu kez çocuğunun iyiliği adına, ‘Koşarsan terlersin ve hasta olursun; başarısız olursan tatile gidemezsin’ gibi olumsuz iletiler vermektedir. Böyle bir durumda çocuk, iç engel geliştiriyor. ‘Ben zaten yapamam, ben zaten şanssızım’ gibi kabuller yaşıyor. Resim yaparken de ‘Resme yeteneğim yok’ diye düşünüyor. Bundan ötürü resim konusunda çocuğa sınırlama koymamak gerekiyor. Mesela; dağa kayık çizen bir çocuğa ‘Bunun burada ne iş var?’ denilmemeli. Çünkü önemli olan kayığın nerede durduğu değil çocuğun onu neden oraya çizdiğidir” diyor.

Çizdiği şekiller ne anlama geliyor?

Küçük kas gelişimine, göz-el koordinasyonuna, bedensel, bilişsel ve motor gelişimine yardımcı olan resim, çocuğun zeka gelişiminin de bir göstergesi. Çocuğun kişilik özelliklerini ve iç dünyasını yansıtan resim faaliyetinde anne babanın başlıca rolü, malzeme sunmak ve etkinliğine teşvik etmek olmalı. Çünkü çizdiği figürler onun anlaşılmasında ve kendini ifade etmesinde önemli rol oynar. Psikolog Dr. Akı’ya göre çocuk tarafından çizilen abartılı bir göz; görme sorununu ifade edebilir. Konuşma sorunu olan çocuklar ağzı daha kalın çizgilerle resme taşıyabilir. Büyük burun çizimi, solunum yolu rahatsızlığını ifade edebilir. Büyük kulak, işitme sorununun ve kendi hakkında neler söylendiğinin ifade edilişidir. İri dişler saldırganlığı, eksik bırakılan organlar çocukların endişe duydukları beden kısımlarını gösterir. Kollar, güç ve kuvvetin azlığını simgeler…

Ailede iletişim kopukluğu varsa bu, aileyi konu alan resimlerde gözlemlenebilir. Resimde aile üyelerinin birinin veya birkaçının eksikliği, ebeveyn figürlerine yer verilmemesi, parçalanmış aileyi veya sevgi eksikliğini ifade edebilir. Anne baba ve çocukların arasına nesnelerin yerleştirilmesi; köprü, gökdelen evler, yol, ırmak gibi çizimlerin yer alması iletişim problemlerinin göstergesi olarak kabul edilebilir. Ebeveynlerden birinin çok büyük ve abartılı çizimi onlara duyulan hayranlığı veya otoriteyi temsil edebilir. Resimde küçük kardeşin anne babanın elinden tutuyor olması ve diğer çocuğun çok uzaklarda çizilmesi veya hiç çizilmemiş olması, kardeş kıskançlığını ifade edebilir.

Okul fobisi olan çocuklar ağırlıklı olarak aile bireylerini çizer. Okulla ilgili resim çizmek istemez. Genellikle ev ve evde mutlu olan çocukların resimlerini yapar. Güvensizliği yansıtan resimlerde ise kağıdın tamamını kullanmaz. Boşluklar fazla, çizimler yarımdır. Küçük figürler çizme ve kağıdın bir bölümünü kullanma eğilimindedirler. Özellikle insan figürlerinde el ve ayakların çizilmemiş olması, güvensizliği ve çevreye uyumda yaşanılan güçlüğü, iletişim eksikliğini, paylaşım azlığını, kendinden başka insanlarla birlikte olmamayı veya bencilliği ifade etmektedir.
Güvensiz çocuğun resimlerindeki çizgiler daha çok silik ve kesik kesiktir.

Hiperaktif çocuk resimleri, taşkın ve çok renkli resimlerden oluşur. Gerilimli oldukları için genelde karalamayı tercih ederler ve resimleri hep yarım kalır. Çizdiklerinde ise resimleri çok büyük olur.

Resimleri yorumlarken dikkat

Çocuk resimlerini yorumlarken bazı önemli noktlara dikkat edilmesi gerekiyor. Tek resimden yola çıkarak yapacağımız bir değerlendirme bize hatalı sonuç verebilir. Bu nedenle çocuğun diğer resimlerine de dikkat edilmeli ve toplu bir değerlendirme yapılmalı. Resimleri yorumlarken çocuğun genel tutum ve davranışları, içinde yaşadığı psikolojik, sosyo-kültürel ve ekonomik durumu, arkadaşları ve kardeşleriyle ilişkileri, okul ve aile içi ilişkileri, yaşı, cinsiyeti, ailede kaçıncı çocuk olduğu, varsa uyum ve davranış sorununun türü ve ailesinin genel özellikleri göz önünde bulundurulmalıdır.

Fatma Çiçek