Bir Toplum Utanmayı Kaybederse
Hintlilerin bir darb-ı meseli vardır. Derler ki:
“Bir gün mes’ûd olmak isterseniz, yeni bir elbise giyiniz. Bir sene mes’ûd olmak isterseniz, evleniniz.
Bir ömür boyu mes’ûd olmak arzusunda iseniz, namuslu olunuz...”
Hintlilere hak vermemek mümkün değil. Hayâsını kaybeden insanlığın haline baktığınız zaman bu sözün doğruluğuna insanın kalıbını basması gerekiyor.
Hayâsı olmayanların mes’ûd olduğu, mutlu olduğu, huzurlu olduğu görülmüş şey değildir.
Napolyon’un kız kardeşi Altes çıplak bir heykelini yaptırdığında hizmetçilerinden biri kendisine şu soruyu sorar:
- Aman Altes! Böyle çırılçıplak mı poz verdiniz?
Altes şu cevabı verir:
- Evet! Ne sakıncası var? Odam sımsıcaktı.
Hayâsını yitirenler düşünme kabiliyetini de yitirirler. Altes bunun en müthiş örneğidir.
Aristo’ya sorarlar:
- Kadınlarda en çok hoşa giden şey nedir?
Aristo şu cevabı verir:
- Yüzlerinde hayâ neticesinde hâsıl olan kızarmadır.
Kadın, çok garip bir varlık. Garipliği elinden gelen varlık. Hayâ duygusu ile kızartamadığı yanağını boya ile kızartmakta!
Hayâ perdesini kaldıranlar, alın damarını çatlatanlar, iffet örtüsünü yırtanlar insanlardan utanmazlar...
Utanmayı kaybetmiş insan, insanlığını da kaybeder. Şair ne güzel ifade etmiş:
“Gecelerin sonunda korkmuyorsan,
Her istediğini işle, utanmıyorsan.
Dünyada ve yaşayışta hayır kalmaz,
Hayâyı ortadan kaldırırsan.”
Başka bir şairin söylediklerini de okuyalım. O da diyor ki:
“Bir günah eden kişi bin gün ahh etmek gerek,
Bin günahın sahibiyem bir gün ahh’ım yok benim.”
Züleyha, Yusuf Aleyhisselamdan muradını almak istediğinde odada bulunan putun üstüne bir örtü örttü. Yusuf Aleyhisselâm ona:
- Örtüyü onun üzerine niçin örttün? diye sorunca Züleyha şu cevabı verdi:
- O bizi görür. Ondan utanıyorum.
Bunun üzerine Yusuf Aleyhisselâm Züleyha’ya dedi ki:
- Sen görmeyen ve duymayandan utanıyorsun. Ben de, gören-işiten ve kalplerdekini bilen Allah’tan hayâ ediyorum.
Efendimiz Aleyhisselâtu vesselâm buyurur ki:
“İnsanların senden görmesini sevmediğin bir işi yalnız kaldığın zaman da yapma!”
İnsan yalnız kaldığı zaman da bile onu gören Allah’tır. İnsanın sağında solunda yaptıklarını yazan melekler vardır. Bundan dolayı yalnız olduğunu sandığı zamanlar bile insanı görenler vardır. Onlardan hayâ etmelidir. Utanmanın gerçeği budur. Hayânın hakikisi budur.
Hayâsızlık insanı rezil eder.
Şair, bu duygu için Allah’a yalvarır:
“Göster Allah’ım bu millet kurtulur tek bir mucize,
Bir utanmak hissi ver gaib hazinenden bize.” …
alıntı
