Fazlalıklı Olarak Hayvanı Hayvanla Satmanın Cevazı Babı

123- (1602) Bize Yahya b. Yahya Et-Temîmî ile tbntt Rumh riva*yet ettiler. (Dediler ki) : Bize Leys haber verdi. H.
Bana bu hadîsi Kuteybe b. Soîd'de rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Leys, Efcu'z-Zübeyr'den, o da Câbir'den naklen rivayet etli. Şöyle demiş:
Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Seltem)e bir köle gelerek hicret üzerine ona bey'at etti. Efendimiz onun köle olduğunu sezemedi. Derken sahibi onu aramağa geldi. Peygamber (Sailalıâhü Aleyhi ve Sellem) ona:
«Bu köleyi bana sat!» buyurdu ve onu iki siyah köle mukabilinde satın aldı. Ondan sonra bir daha (Bu köle midir?) diye sormadan kim*seden köle almadı.
Neveî'nin beyanına göre bu hadîs köle sahibinin müslüman ol*duğuna hamledilmiştir. Zahire bakılırsa köle de .müslümandır. Müslüman bir köleyi kâfire satmak caiz değildir. Mâmâfîh kölenin yahut her ikisi*nin de kâfir olmaları ihtimal dahilindedir. Hicret için Peygamber (Sailalıâhü'Aleyhi ve Sellem) bey'at eden bu kölenin kendi malı olduğunu isbat etmiş olması lâzımdır.
Hadîs-i şerîf peşin olmak şartiyle iki köle mukabilinde bir köle sat*manın caiz olduğuna delildir. Tirmizî bu hadîsi tahrîc ettikten sonra: «Ulemâ bu hadîse göre amel etmişlerdir; peşin olursa iki köle mukabilinde bir köle satmak caizdir; veresiye olursa ihtilâf etmişlerdir.» demiştin
Bu hadîs Peygamber (Sallahü Aleyhi ve Sellem) 'in yüksek ahlâkına ve cömertliğine de delildir. Çünkü hicret etmek isteyen köleyi yalnız iste*ğini kabul ile bırakmamış; ona asıl maksadı olan sohbet şerefini bahşet*mek için kendisini satın almıştır. Hadîs-i şerifi Buhâri'den maada bütün «Sünen* sahipleri tahrîc etmişlerdir.