Sigara mekruh mudur?

Sigara mekruh mudur?

Islam’in evrensel helal ve haramlari Kuran-i Kerim’de ve onun açiklamasi olan sünnette zikredilmistir. ‘Evrensel helal ve haram’ derken kastettigimiz sey, her zaman ve her mekana göre genel geçer olan helal ve haramlardir. Sigara konusu gerek sünnette, gerekse Kur’ân-i Kerim’de yer almaz. Çünkü Kur’an’in indigi zaman sigara denen bir sey yoktu. Sigara XV. Asirdan sonra ortaya çikmistir.

Islam’in temel kaynaklarinda adi geçmeyen bir seyin hükmünü anlamak için Islam’in bazi genel kurallari vardir. Bunlardan birisi sudur: “Esyada aslolan, ibahadir”. Yani, her sey insanlar için yaratilmistir. Bazi seylerin ise haram oldugu açiklanmis, böylece hükmü bildirilmeyen seyler de helal olarak kalmistir demektir. Bir digeri de sudur: “Temiz ve güzel olan seyler helaldir, pis ve zararli seyler ise haramdir”.

Bu iki genel kural, beraberce düsünüldügü zaman sigara için karsimiza söyle bir sonuç çikar: Sigara hakkinda kaynaklarda bir sey söylenmedigine göre onun hakkinda hüküm verebilmemiz için onun pis ve zararli olup olmadigina bakmaliyiz: Eger onun pis ve zararli oldugunu söyleyebilecegimiz özellikleri varsa haram olduguna, yoksa, helal olduguna hükmetmeliyiz.

Iste bu metodik anlayis sebebiyle tarihte bazi Islam alimleri sigaranin helal/mubah oldugu hükmüne varmislardir. Çünkü, demislerdir, biz sigaranin bir zararini görmüs degiliz, su halde onun haram oldugunu söyleyemeyiz. Eger bir gün zararli oldugu ortaya çikarsa biz de ona göre hüküm veririz. Oysa bu gün sigaranin 2000 civarinda zehir içerdigini, pek çok hastaligin sebebi oldugunu, içenlerin sadece kendilerine degil, içmeyenlere dahi zarar verdiklerini bilim kesin olarak ortaya koymustur.

Bununla birlikte Hanefî gelenekte söyle bir anlama metodu vardir: “Kiyasa/kurallara göre haram olan, ancak Kuran-i Kerim’de ve sünnette adi ve hükmü açikça zikredilmeyen seylere haram yerine, tahrîmen mekruh demek daha uygundur. Gerçi bununla kastedilen de haramliktir, ancak bir seye haram ya da helal hükmü vermek sadece Allah’a (cc) ait bir hak oldugu için, haram oldugu kesinkes anlasilsa bile, Kur’an’da haram denmeyen seylere nezaketen, tahrimen mekruh demek daha güzeldir.” Bu sebeple son dönem Hanefîler sigara için “tahrimen mekruh” hükmünü tercih etmislerdir. “Tahrîmen mekruh”, kanun hükmünde kararname gibi, haram hükmünde mekruh demektir.

Ayrica sigara insanin kendisini tehlikeye atmasidir. Oysa Allah (cc): “Kendinizi kendi ellerinizle tehlikeye atmayin” buyurmaktadir. Bu sebeple sigara, insanin kendisini tehlikeye atmasi demektir. Sigara içmek ayrica çok önemli bir kul hakkidir, çünkü içenler içmeyenlere zarar vermekte ve onlari rahatsiz etmektedirler. Kul hakkinin affedilmesi de ancak, hakki olan insanlarin bagislamasina baglidir. Bunu temin etmek ise çok zordur.

Sigaranin hükmü?

Tütün, 15. asirdan sonra, Islâm ülkelerine girmistir. O zamandan beri, Islâm ulemasi onu içmenin hükmü üzerinde durmuslardir. Söyle ki:

a- Bâzi âlimler, tütünün mubah oldugunu söylemislerdir. Bunusöyleyenler, tütünün zarari olmadigini ve Sâri' (Seriati koyan, yani Allah) tarafindan yasaklanmadigini ileri sürmüslerdir.

Halbuki, bugün tütünün zararlari ilmen kesin sekilde ortaya çikmistir. Zararsiz oldugu söylenemez. Sâri'nin yasaklamadigini söylemek de dogru olmasa gerektir. Zira Sâri', her harami ismen tek tek zikretmemistir. Hüküm, sadece sarih ve hususî naslarla degil, nas-larda geçenlerin haram kilinis illetlerine bakarak yapilan kiyas ve istidlal yollariyla da verilebilmektedir. Bu bakimdan hakkinda sarih nas olmayan bir nesne hakkinda kiyas ve istidlal yoluyla bir hüküm verilmesinde hiçbir mâni yoktur.

b- Bâzilari da sigara içmek mekruhtur, demislerdir. Bunlar, kiyasla sabit bir hükme, haram demekten çekinmeleri ve sigaranin zararlari hakkinda kesin bilgi sahibi olmamalari yüzünden bu hükmü vermislerdir.

c- Bâzilari da sigara içmek, özellikle tiryakisi olmak haramdir, demislerdir. Bunlarin dayanagi ise, sigaranin vücuda zarar vermesi, israf olmasi ve nafaka mükellefiyetinde darliga yol açmasi gibi sebeplerdir.

Bu 3 sebepten biri gerçeklestigi yer ve durumda, sigara içmek haramdir. Bunlar gerçeklesmez ise, mekruhtur.

Özellikle dindar ve uzman bir hekimin verecegi bir karar çok önemlidir. Böyle bir doktor bir kimseye sigarayi mutlaka terketmesini söylerse onun sigarayi içemesi dinen de helal olmaz.