Sütkardesligi üzerine
Isim belirtmeyen okuyucumuz: “Sütkardesligi emisi hangi yasa kadar sürer? Meselâ, üç yaslarinda iken bir kadindan süt emen birisi, daha sonra bu kadinin kizi ile evlenebilir mi? Süt yoluyla kimler birbirine haram olur?”
Çocuklar dogumdan itibaren iki yil veya en fazla otuz ay içerisinde tamamen annelerine bagli kalirlar. Annelerinin sütüyle büyürler, yetisirler ve gelisirler; etleri, kemikleri ve diger azalari anne sütüyle beslenir, gelisimini saglar, olgunlasir ve kuvvet bulur. Bir baska ifadeyle ilk otuz ay içerisinde, çocuk vücudunun önemli yapi taslarindan birisi anne vücudu ve sütüdür. Çünkü çocugun kaninin, etinin, kemiginin, disinin, damarlarinin ve bütün organlarinin beslenmesinde ve gelismesinde anne sütü etkin ve faal vaziyettedir.
Çocugun anne sütüyle beslenmesi için verilen “iki yillik” süre Kur’ân’a aittir. Kur’ân iki âyette çocugun sütten kesilmesinin “iki yilda” tamamlanacagini1; bir âyette de bu sürenin ana rahmindeki süre ile birlikte, yani hamilelik süresi ile birlikte “otuz ayda” kemale erecegini2 bildiriyor.
Imam-i Safiî ile Hanefîlerden Imam-i Muhammed ve Imam-i Yusuf da dâhil müçtehidlerin çogunlugu iki yil üzerinde yogunlasan hadîsleri de dikkate alarak bu sürenin “iki yil” oldugunda ittifak etmisler; Imam-i Azam otuz ayi; Mâlikîlerse iki yil iki ayi esas almislardir. Bu durumda bir çocugun süt emdigi kadinla aralarinda süt akrabaliginin meydana gelmesi için, iki yasini geçmemis olmasi gerekir. Güvenilen cumhurun görüsüne göre iki yasindan sonra; her ihtimali göze alarak Imam-i Azam’in da görüsünü dikkate aldigimizda, nihayet otuz aydan sonra çocuk bir kadini hangi amaçla emmis olursa olsun, artik süt akrabaligi meydana gelmez. Fakat ilk iki yil içerisinde azicik bir süt emmis olmasi halinde bile süt akrabaligi meydana gelmis olur. Buna dikkat etmek lâzim.
Bir çocugun, sütannesiyle ve sütkardesleriyle evlenmesini Kur’ân yasakliyor.3
Peygamber Efendimiz (asm) süt yoluyla kimlerin birbirine haram olacagini açiklamistir.
Hazret-i Âise (ra) bir defasinda Hafsa’nin (ra) odasi önünde izin isteyen bir erkek sesi isitti ve Resûlullah Efendimiz’e (asm);
“Ya Resûlallah! Su adam evinize girmek için izin istiyor” dedi.
Bunun üzerine Peygamber Efendimiz (asm):
“Hafsa’nin süt amcasi falanca oldugunu görüyorum” buyurdu. Hazret-i Âise (ra):
“Süt amcam falanca eger hayatta olsaydi benim yanima girebilecek miydi?” diye sorunca Allah Resûlü (asm):
“Evet girebilirdi. Çünkü sütle gelen mahremiyet, dogum ve neseple gelen mahremiyet gibidir!” buyurdu.4
Sütle gelen mahremiyet, dogumla gelen mahremiyet gibi olunca; yani dogum ve neseple haram olan seyin süt yoluyla da haram oldugu anlasilinca, artik süt yoluyla kimlerin birbirine haram oldugu belli olmus olur. Nesep olarak bir kisinin kizi, kardesi, annesi, babasi, amcasi, dayisi, halasi, teyzesi, erkek ve kiz kardesinden yegenleri, ninesi, dedesi nasil kendisine haram oluyorsa; sütanneleri, sütbabalari, süt erkek kardesleri, süt kiz kardesleri, süt erkek kardeslerinden yegenleri, süt kiz kardeslerinden yegenleri, süt amcalari, süt halalari, süt dayilari, süt teyzeleri, sütnineleri ve süt dedeleri de kendisine haramdir; çünkü bunlarla aralarinda süt yoluyla mahremiyet bagi kurulmustur. Evlenmeleri helâl degildir.
Siz, oglanin babasinin kizin annesini üç yaslarinda emdigini söylüyorsunuz. Eger üç yasinda emdigi dogru ise; süt akrabaligi meydana gelmez; aralarinda evlenme yasagi da olmaz. Bu durumda, çocuklarin evlenmelerinde hiçbir sakinca yoktur.
Ancak yas tesbitini dogru yapmalisiniz; bu konuda tereddüdünüz olmamalidir. Eger iki yasindan önce emmis oldugu anlasilirsa, sütten dolayi mahremiyet meydana geleceginden, evlenmeleri helâl olmaz
