Bilgisayar Kullanımı ile İlgili Sağlık Sorunları

Bilgisayar Kullanımı ile İlgili Sağlık Sorunları



--------------------------------------------------------------------------------







Hazırlayan:







Yrd. Doç. Dr. Tacettin İnandı - Atatürk Ü. Tıp Fak. Halk Sağlığı Anabilim Dalı



Yrd. Doç. Dr. İlknur Akyol - Atatürk Ü. Tıp Fak. Göz Hast. Anabilim Dalı



Göz



Kas iskelet sistemi



İşyeri düzeni ve korunma



Monitör



Ekran koruyucu



Fare ve klavye



Sandalye



Kağıt askısı



Duruş biçimi



Ara verme alışkanlığı



Sonuç



Amerika Birleşik Devletler (ABD) İş İstatistikleri Bürosu verilerine görehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif aynı zamanda iş veriminde düşüşlere neden olmaktadır.



Tüm dünyada bilgisayar kullanımı giderek yaygınlaşırkenhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif sosyal ve ruhsal durum üzerine de etkileri olabileceği düşünülmektedir.







Bilgisayar kullanımıyla ilişkili sağlık sorunlarının bir kısmıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif hafif işler bile zorlukla yapılır.







Bilgisayar kullanıcılarının maruz kaldığı bir diğer zararlı etken elektromanyetik dalgalardır. Ekranlarının oluşturduğu elektromanyetik alanlarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif üstünde ve arkasında fazladır).















TZT için risk etmenleri çevreselhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif aydınlatması ve ortamda bulunan araçların özellikleri bulunmaktadır.







Göz







Bilgisayar kullanımı sırasında gözler bir çok etkene bağlı olarak az ya da çok etkilenir. Bu etkenler arasında monitörün özelliğihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif bulanık ya da çift görme gibi yakınmalar sıktır. İş yerinde yapılan bazı düzenlemeler ve kullanıcıların eğitimi ile bu sorunların bir kısmı önlenebilir.



Bilgisayar kullanırken kullanıcılar göz kapaklarını farkında olmadan daha az açıp kapatırlar (Ortalama dakikada 12 olan göz kırpma sayısıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif insan bedeninde ve gözlerde negatif elektrik yükü oluşturarak havadaki pozitif yüklü toz parçacıklarını çekip gözlerde konjonktivite bağlı yakınmalara neden olabilmektedir.







Kırma kusuru olup da gözlük kullanmayan kişilerhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif bilgisayar kullanırken 50-70 cm mesafeye göre düzenlenmiş gözlük kullanması gerekebilmektedir.















Kas iskelet sistemi



Bilgisayar kullanımı çok az değişen bir duruşlahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif myofasial boyun ağrısı TZT ile ilişkili başlıca rahatsızlıklardır.



Karpal tünel sendromuhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif medial sinir ve fleksor tendonların tutulumunu içeren ve önemli sonuçlar doğuran ağrılı bir durumdur. Nedenleri arasında genetik yatkınlık ve yaşam biçiminin önemli olduğu bilinmektedir.







İşyeri düzeni ve korunma







Çalışma ortamında belirli standartların sağlanması hem sağlık hem de iş verimi açısından oldukça önem taşır. Bu standartlar bilgisayar donanımının özelliklerihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif temizliği gibi bir çok konuyu içermelidir.



Monitör: Monitörün çözünürlüğünün yüksekhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif monitörün üst kenarı kullanıcının gözleri ile aynı düzeyde olmalıdır.







Bilgisayar ekranı üzerinde ki ışık yansımaları görmeyi zorlaştırıphttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif gözle ilgili yakınmalara yol açabilmektedir. Oda aydınlatmasının normalden yarı yarıya daha az olması rahatlık sağlayacaktır.







Ekran koruyucu: Toprak hattı olan ekran koruyucular bilgisayarın elektrik yükünün azaltılmasında etkili olmaktahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif bununla birlikte ortamın ve ekranın tozunun ıslak bezle sık sık alınması da özellikle gözlerde toza bağlı yakınmaları azaltabilmektedir. Yine ekranın tozunun alınması görüntünün netleşmesine de katkıda bulunmaktadır.







Ekran parlaklığı ve kontrastının ayarlanması gözle ilgili yakınmaları azaltıcı olabilmektedir. Genellikle beyaz zemin üzerine siyah uygun bir seçimdir.







Fare ve klavye: Fare kullanımına bağlı travmalarda sık görülmekte oluphttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif yüksekliğin uygun olması ve kimi durumlarda fare yerine klavyenin kullanılmasıdır. Fare ve klavye kolların rahatlıkla ulaşabileceği bir uzaklıkta ve yükseklikte olmalıdır.















Sandalye: Çalışma sandalyesinin tekerleklihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif sırtlık dik olmalıdır.



Kağıt askısı (document holder): Bilgisayar ekranının yanı sıra kağıt okumak baş ve gözlerin sık sık hareket etmesinehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif gözlerin sık sık farklı mesafeler için akomodasyon yapmasına neden olur ki bu da çeşitli yakınmalara yol açar. Bu nedenle okunacak belgeler bilgisayar ekranına oldukça yakın ve göze ekranla eşit uzaklıkta olur ise akomodasyona bağlı yakınmalar azalacaktır. Bu amaçla kağıt askısı kullanılabilir.







Bilek Dinlendirici: Bilek dinlendiricilerin karpal tünel sendromunu önlemede yararları olabilir. Bilek dinlendiricinin bilgisayar kullanırken değilhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif dinlenme sırasında kullanılması önerilmektedir.







Duruş biçimi: İyi bir duruş biçimi en az enerji ile en yüksek verimin elde edildiğihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif ekrana yaklaştıkça etkileri artmaktadır.







Ara verme alışkanlığı: Bir saatlik çalışma süresinde 5-15 dakikalık ara verilmesihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif hem kas iskelet sistemi hem de göz ile ilgili yakınmaları azaltacaktır. Bu davranışın yakınmalar başlamadan önce de sergilenmesinin korunmada oldukça etkili olduğu genel olarak kabul edilmektedir.







Ara verme ile ilgili bir yazar yazısında kısahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif ve bu arada ayağa kalkarak gerilmeyi; birkaç saatte bir ise daha büyük aralar verilmesini çay ya da kahve molasını önermektedir.







Ara vermeyi unutanlarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif MacBreakZ! gibi ücretsiz yazılımlar da elde edebilirler.







İyi bir iş planı yaparak kullanıcılar bilgisayar işlerini güne yayarakhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif görev çeşitliliği işle ilgi yapılabilecek düzenlemeler arasında olabilir.







Egzersiz el ve bilek egzersizleri karpal tünel sendromunu ile ilgili yakınmaları azaltabilmektedir. El bileğini güçlü ve esnek kılabilecek egzersizler korunma amacı ile sorun başlamadan önce yapılmalıdır. Aksi durumda var olan sorunu artırabilir. Akut durumlarda non steroid antiinflamatuvar ilaçlarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif dinlenme önerilebilir. İlaç ve fizik tedaviye yanıt vermeyen durumlarda cerrahi tedavi ile başarılı sonuçlar alınabilir.







Sonuç







Her geçen gün yaşamımızda daha çok yer bulan bilgisayarlarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif önemli işgücü ve ekonomik kayıplara neden olabilmektedir. Buna karşın alınacak bazı önlemlerle önemli ölçüde bu sorunlar azaltılabilecektir.