Kuduz

Kuduz; hasta hayvanın ısırması sonucuhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif enfekte tükürüğün bütünlüğü bozulmuş deri yada mukozalara teması yoluyla bulaşan ve akut beyin iltihabı sonucu ölümle biten bir virus hastalığıdır.











Kuduz Hangi Hayvanlardan Bulaşır?







Kuduz; çakalhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif hamster gibi kemirgen hayvanlar ve tavşanlar taşıyıcı değildir ve bu hayvanlar tarafından ısırılma bir risk oluşturmaz.







Kuşhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif kertenkele ve böceklerde asla kuduz virüsu bulunmaz. Yarasa hariç bütün hayvanlar enfeksiyonun sonucu olarak ölürler. Kan emici yarasalarda virüs tükürük bezlerine yerleşir ve onları hasta etmez fakat diğer hayvanlara ve insanlara bulaştırabilir.







Kuduz Olan Hayvan Nasıl Anlaşılır?







Hastalığın gidişatına göre üç farklı safhası vardır: prodromal başlangıç dönemihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif saldırgan dönem ve felç dönemi. Hastalık belirtileri ortaya çıktıktan 3-7 gün sonra hayvan ölür.







Başlangıç dönemi 2-3 gün sürer. Davranış bozuklukları olur ve beden ısısı artar. Hayvan ısırık bölgesini yavaş yavaş ısırmaya ve tırmalamaya başlar.







Saldırgan dönem 2-4 gün sürer. Kuduz kedi ve köpek başlarda ürkek ve korkak olurhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif köpek ve diğer canlılara saldırarak ısırırlar.







Felç dönemi 2-4 gün sürer. Hastalık ilerledikçe öncelikle ısırılan organdan başlayan ve daha sonra tüm vücutta felçler meydana gelir.Havlaması değişir ve salyası belirgin olarak artar. Hayvan rahat hareket edemezhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif zig-zag çizerek yürür ve daha sonra yere düşer. Tam felç gelişmesinden sonraki 1-2 gün içerisinde hayvan ölür.Klinik belirtiler ortaya çıktıktan sonra tedavisi yoktur.







Kuduza yakalanmış hayvanlar 1 hafta içinde mutlaka ölürler.







Kuduz Hastalığının Bulaşma Şekli?







* Kuduza yakalanmış bir memeli hayvanın (özellikle köpek) ısırması ve yaralaması ilehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif



* Kuduz hayvanın salyasının sıyrık veya çatlak deriyehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif



* Kuduz hayvanın salyası ile bulaşık eşyanın (tasmahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif



* Kuduz hayvan tarafından tırnaklanarak meydana gelen yaralanmalar ilehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif (hayvanın tırnağı kendi salyası ile bulaşıktır.)



* Kuduz hayvanın eti ve sütünün çiğ olarak yenmesi ilehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif



* Kuduza yakalanmış bir insan ile yakın temasta bulunulması ile bulaşabilir.







Virushttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif yerleşir ve orada çoğalır. Virusun vücuda girmesi ile hastalığın ortaya çıkması arasındaki süreye Kuluçka Dönemi denir. Genel olarak kuluçka süresi insanlarda 2-8 haftadır Hayvanların virusu bulaştırıcılık süresi de değişkenlik göstermektedir. Kedi ve köpekler klinik semptomların başlamasından 3 ile 10 gün öncesine kadar virusu bulaştırabilirler.







İnsanlarda Klinik Bulgular







Kuluçka süresihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif özellikle kafadan ve ağır ısırılmalarda kuluçka süresi kısalırken kol ve bacaklardan ve hafif ısırıklarda uzamaktadır.Bu süre 5 günle 1 yıl arasında değişir genellikle 20-60 gündür.Virüs alındıktan sonra eğer gerekli tedavi zamanında yapılmasa hastalık belirtileri 2 safha olarak görülür:







İnsanlarda başlangıç olarak iştahsızlıkhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif görülebilir.







Nörolojik bulgular olarak Hiperaktivitehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif salya artımı ve felçler daha sonra ortaya çıkar.







Hiperaktivite atakları karakteristik olarak 1-5 dakika süreyle ve aralıklı olarak görsel ve işitsel bir uyarı sonucu meydana gelmekte ve kendisini saldırganlıkhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif boğulma hissi ortaya çıkmaktadır ve hastalarda hidrofobi (sudan korkma) gelişmektedir. Ataklar arasındaki dönemde hasta genellikle kendindedir ve bilinci yerindedir.







Nörolojik belirtilerin gelişmesinden 7 gün sonra koma hali gelişir ve sonunda hasta yaşamını kaybeder.







Kuduz Veya Kuduz Şüpheli Bir Hayvan Tarafından Isırılan Bir İnsanda Yapılması Gerekenler







Şüpheli bir hayvan tarafından ısırılan kişinin yarası sabunlu ya da deterjanlı su ile bolca yıkanmalıdır. Çok basit gibi görülen bu uygulamanın özellikle yüzeysel yaralarda riski % 90 oranında azalttığı saptanmıştır. Yaraya bir antiseptik ( %40-70 lik alkolhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif iyodin v.b ) uygulanmalıdır







Isırık yarasının beyine yakınlığı virusun beyine ulaşması açısından önemlidir. Yara bölgesi beyine yakın ise en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna başvurmalıdır. Diğer bölge ısırıklarında bu süre 0-36 saat en fazla 72 saat olmalıdır.







Sağlıklı bir görünümü olan köpekhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Korkulacak bir şey yok demektir.







Kuduz şüphesi olan hayvan yakalanıp gözlem tında tutulamıyorsa veya yapılan testler pozitif çıkarsa kısa süre içinde tedaviye başlanmalıdır.







Kuduz serumu gerektiren vakalarda sabunla yıkadıktan sonra yara içine ve etrafına hesaplanan dozda immunglobulin yada serumun enjekte edilebilen en fazla miktarı (hatta mümkünse tümü) enjekte edilmelidir. Eğer ısırık çok büyükse ve yaraya dikiş atmak zorunlu ise yara dudakları etrafına mutlaka kuduz serumu ve immunglobulini uygulanarak dikiş atılmalıdır.







Temas sonrası uygulamada yara bakımı ve kuduz serumu uygulamasından sonra aşılamaya geçilmelidir. Aşılamada mutlaka bağışıklama gücü yüksekhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif uygulaması kolay ve en önemlisi nörolojik yan etkileri olmayan hücre kültürü aşıları kullanılmalıdır. Ülkemizde hücre kültürü aşısı olarak HDCV(Human Diploid Cell Vaccine) ve VERO (Verorab) bulunmaktadır. Her iki aşının da bağışıklama gücü ve yan etki açısından hiçbir farkı yoktur. Üretimlerinde aynı aşı suşu kullanıldığı için birbirlerinin yerine kullanılabilirler ya da zorunlu hallerde aşılamaya birisi ile başlayıp diğeri ile devam edilebilir.







Kuduz aşısı 0.http://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif ateş gibi bilinen aşı yan etkileri görülebilir.







Korunmak için Bunlara Dikkat :







* Evcil hayvanlar kontrol altında tutulmalı.Özellikle geceleri serbest bırakmamaya çalışın.



* Evde beslediğiniz hayvanların kuduz aşılarını zamanında yaptırın.



* Tanımadığınız hayvanlara yaklaşmayın ve oynamayın.



* Hasta gibi görünen hayvanlara yardım etmek için dokunmayın.



* Ölü hayvanlara yaklaşmayın ve dokunmayın.







Bulaşma Öncesi Aşılama Yapılabilir mi?







Bulaşma öncesi aşılamanın önerildiği risk altındaki kişiler şunlardır; veteriner hekimlerhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif kuduza hassas evcil hayvanlar ile devamlı teması olanlar.







Bulaşma öncesi aşılama uygulaması için 0.http://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif 28. günlerde toplam üç doz aşı uygulanması yeterlidir.Kullanılacak aşıların mutlaka hücre kültürü aşıları olması (HDCV ve Verorab) gerekmektedir.







Bu uygulamahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif virusla temas halinde kuduz serumu uygulanması gereksinimini ortadan kaldırmakta ve uygulanacak aşı sayısını azaltmaktadır. Temas öncesi şemaya göre aşılanmış bir kişiye virüsle temas olasılığı halinde 0. ve 3. günlerde uygulanacak 2 doz rapel aşı yeterli olacaktır.