*mevlana`da Insan Ve ASk*

Dilin tefsiri gerçi pek aydinlaticidir, fakat dile düsmeyen ask daha aydindir,
çünkü kalem, yazmada kosup durmaktadir, ama ask bahsine gelince;
çatlar aciz kalir. Aski, asikligi yine ask serh etti.
Günesin vücuduna delil yine günestir. Sana delil lazimsa günesten yüz çevirme.
(Mesnevi I/ 112-116)

Mevlana da asil ask mutlak güzellige yani yaraticiya duyulan

asktir. Yaratiklar fani olduklari için onlara duyulan ask da fanidir.

Baki olmak için baki olana asik olmak gerekir.
Insani olgunlastiracak olan da bu asktir.

"Onun askini seç ki bütün peygamberler, onun askiyla kuvvet

ve kudret buldular, is güç sahibi oldular."
(Mesnevi I/220)

Mevlana karari olmayan askin insani delilige götürecegini belirtir.

"Karari sükunu olmayan suh ve sen ask da büsbütün bedeni

nasil cünuna sürüklüyor."
(Mesnevi I /2827)

Aski kazanmak için cefa çekmek gerekir. "Ask davaya benzer,

cefa çekmek de sahide. Sahidin yoksa davayi kazanamazsin ki.

(Mesnevi III/4009)

ALLAH a ask ile ulasilir. "Insanla ALLAH arasi bir deniz mesafesi

ise; akil bu denizde yüzücü, ask ise bir gemidir.
Yüzmek güzeldir ama uzun bir yolculuk için yeterli degildir.
Insan yüzerken yorulabilir, bogulabilir. Ama gemiye binen hedefine ulasir."
(Mesnevi IV/1423-1427)

Mevlana için ask ALLAH askidir. Onun disindakiler ask degildir.

"ask renge ve kokuya bagli (zahiri) olursa, o ask degildir. Kisiye

bir utançtir. (MesneviI/214)

"Faniye olan ask ebedi degildir. Zira insan bu düzenin hükmüne,

ebediligine müsait degildir.
(MMevlana ask ile yanip tutusmayanlari kanatsiz bir kusa benzetir.

"Her kim ask ile yanip tutusmamissa; o, uçmayan kanatsiz

bir kus gibidir. Mesnevi I/31)

Ask gönle açilan kapidir. O kapidan içeriye girmek kolay degildir.
Askin ne oldugunu bilmek onu yasamakla mümkündür.

Insanin olgunlasmasi esastir.
Bu olgunluga ulasmak ancak ilahi askin cezbesiyle olur.
Bu ise yasamayi yani kötülüklerden arinmis bir gönülle yasamayi gerektirir.
Heves ve isteklerden dünya ya bagliliktan kopmayi gerektirir.
Mevlana için ask bir arkadastir.

Hem de kendisine simsiki bagli olan kendisinden hiç ayrilmayan bir arkadas.
"Benim asktan baska hiçbir arkadasim yoktu ve olmadi.
Ne bu dünyaya gelmeden önce, ne de daha sonra asksiz yasadim."
(Can, 1990:Rübai;23)

Ondaki bu ask bu yönüyle ezeli ve edebidir.
Bu da ilahi asktir. Insani insan yapacak olan da bu asktir.
Mevlana bundan dolayi, asik olmayan insan degildir, demektedir.