İman Hizmeti’ Devri Acaba Kapanıyor mu ?

Küçük gibi görünen kimi dikkatsizlikler, vahim neticeler doğururhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif Bir kibrit bir ormanı yakarhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif Önemsemeye değmez gibi gözüken bir nüans, çok ciddi ayrılıkların beşiği olurhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif Baş bir batman ağırlığı kaldırırken, göz bir kıl kadar ağırlığa dayanamazhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif Bir açının merkezindeki bir milimetrelik sapma, çizgiler uzadıkça, metrelerce, hatta kilometrelerce uzaklığa yol açarhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif

Bunca kelamı ard arda niye sıraladık?

Risale-i Nur sıradan bir kitap değil; ve o yüzden dikkatsizliği, ezberciliği, zihin tenbelliğini hiç kaldırmıyorhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif İnsanın kendini ona vermediği yerde, o da sırrını bize vermiyorhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif

Sanırım bu yüzden, bizatihî Said Nursî, birçok mektupta risaleleri dikkatle, teennî ile, üzerinde dura dura okuma; gazete okur gibi okumama; üzerinde müzakere ve mütalaada bulunma; ‘ders müzakeresinde zeki birer muhatap’ olma uyarısında bulunuyorhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif

Meselâ "Yirminci Mektub" adlı risalenin girişindeki bir bahse dair küçük bir nüansın, Risale-i Nur’daki bahislere neden dikkatle muhatap olmamız gerektiğini açıkça gösterdiği kanaatindeyimhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif

Burada, Bediüzzaman, "Hilkatin en yüksek gayesi ve fıtratın en yüce neticesi iman-ı billahtır" derhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif Sonra, ‘o iman-ı billah içindeki marifetullah’tan, sonra ‘o marifetullah içindeki muhabbetullah’tan, en sonunda ise ‘o muhabbetullah içindeki lezzet-i ruhaniye’den söz açarhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif

Kısacası, ortada, dörtlü bir tasnif gözükmektedir: iman-ı billah, marifetullah, muhabbetullah, lezzet-i ruhaniyehttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif

Peki, bu tasnif Bediüzzaman’a mı aittir? Bana göre, hayırhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif Böyle bir tasnif, bizim tasnifimizdir; Risale-i Nur’un değilhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif

Evet, Said Nursî de bir sıralama yapmıştırhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif Ama, bu sıralama içinde, bizim ilk bakışta gözden kaçırdığımız anahtar bir kelime vardırhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif İlgili bahsi daha dikkatlice okuduğumuzda, bu anahtar kelime kendini kolayca ele verecektir:

"Hilkatin en yüksek gayesi ve fıtratın en yüce neticesi iman-ı billahtırhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif Ve insaniyetin en âlî mertebesi ve beşeriyetin en büyük makamı, iman-ı billah içindeki marifetullahtırhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif Cin ve insin en parlak saadeti ve en tatlı ni’meti, o marifetullah içindeki muhabbetullahtırhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif Ve ruh-u beşer için en halis sürur ve kalb-i insan için en sâfi sevinç, o muhabbetullah içindeki lezzet-i ruhaniyedirhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif"


Bizim kafamızdaki dörtlü sıralamada, önce iman vardır, sonra marifetullah, sonra muhabbetullah, sonra da lezzet-i ruhaniyehttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif Sanki tüm bunlar ayrı ayrı dairelerdir; zihnimizde öyle yer etmişlerdirhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif Oysa, Said Nursî, ısrarla ‘içindeki’ ifadesini kullanır; ‘iman-ı billah içindeki marifetullah’tan, ‘marifetullah içindeki muhabbetullah’tan, ‘muhabbetullah içindeki lezzet-i ruhaniye’den söz ederhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif Böylece şu dersi verir: Bütün bunlar, iç içe dairelerdirhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif Asıl olan ve en geniş olan daire imandır; diğerleri, bu daire içindeki dairelerdirhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif Yani, iman asıldır, esastır, temeldir; imanla marifetullaha, imandaki marifetin inkişafı nisbetinde muhabbetullaha, imandaki marifetle gelen muhabbetullahın inkişafı nisbetinde lezzet-i ruhaniyeye ulaşılırhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif İnsan, Rabbini, iman etmeden tanıyamaz, tanımadan sevemez; Rabbini sevmeyen ise hiçbir hal ve şartta ruhanî bir lezzet alamazhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif Aynı şekilde, içinde marifet ve muhabbet-i ilahîyi barındırmayan bir iman ikrarı, tahkikî değil, taklidî kalmaktadırhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif
Ne denli ifade edebildim bilmiyorum, ama bu nüansın çok hayatî olduğuna inanıyorumhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif Risale-i Nur mesleğinin birçok ölçüsünün de, böylesi nüanslarda saklandığı kanaatini taşıyorumhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif

İşte, iman-hayat-şeriat üçlemesinde de, böylesi bir nüans bulunurhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif

Kastamonu Lâhikası’nda ‘üç muazzam mesele’ olarak bu üçünden söz eden Said Nursî, ardından Risale-i Nur’un iman üzerindeki ısrarına dikkat çekerhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif Bunu, imanı kurtarmak hizmetinin ‘içlerinde en muazzamı, en kudsî ve en büyüğü’ oluşuyla izah ederhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif

Öte yandan, Emirdağ Lahikası’nda yer alan bir mektupta, Mehdi’nin üç vazifesinden söz edildiğini görürüzhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif Manidar bir şekilde, burada da aynı sıralama izlenmekte; ve ardından, Risale-i Nur’un ‘iman’ üzerinde temellendiğinden söz edilmektedirhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif

Böylesi bahisler, birçok zihinde şöyle bir ‘aşamalı’ izaha yol açıyor: Risale-i Nur iman meselesini hallediyor, ardından İslâm’ın hayata mal olması, sonra da siyaset dairesi dahil her noktada hükümferma olması aşamaları gelecekhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif

Yine buna paralel bir yorum da şu: Önce fert planında iman, sonra içtimaî hayat planında hayat, sonra siyaset dairesinde şeriathttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif

Bu yorum tarzının, Bediüzzaman’ın ilgili ifadelerindeki anlama muvafık düşmediği kanaatindeyimhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif

Zira, bu bakış açısına göre, iman, hayat ve şeriat ayrı ayrı dairelerdirhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif İmanla başlanır, sonra hayata geçilir, sonra da şeriatahttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif

Yine aynı mantığa göre, Risale-i Nur Mehdi’nin birinci vazifesini deruhte etmektedir; ama diğer iki vazife için, başkaları gelecektirhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif

Oysa, bu üç daire üç ayrı daire değildirhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif Tek daire vardır: iman dairesihttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif Hayat ve şeriat, bu iman dairesinin yanında değil, içindedirhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif Ancak hakkıyla iman eden, imanını hayatının her anında sergileyebilir; ve ancak tahkikî imana erişen şeriata râm olurhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif Nitekim, Kur’ân, "Ey iman edenler, iman edin" fermanıyla bu hakikata dikkat çekmektedirhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif Hzhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif Peygamber "İmanınızı yenileyin" demişse, bu sırrı ders vererek demiştirhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif Mekke’de iman vazifesi vardı; şimdi sıra hayata ve şeriata geldi dememiştirhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif Üçünü ayrı daireler olarak gören bir tavır sergilememiştirhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif Sahabilerin, Medine’de, doğrudan imanı ders veren âyetleri unuttuklarına veya ikinci plana attıklarına dair bir rivayet de yokturhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif

Bu nazarla bakılırsa, Risale-i Nur’da kasdolunan, "Önce iman, sonra hayat, sonra şeriat" değildirhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif "İmanın içinde hayat; imanın içindeki hayatın içinde şeriat"tırhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif İman hizmeti bir ilk aşamadan, bir ara duraktan ibaret değildirhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif Bütün zamanların asıl hizmeti; en öncelikli, en hayatî, en vazgeçilmez vazifesidirhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif Çünkü, hayatın da, şeriatın da özü, temeli, esası, dayanağı odurhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif Hayat da, şeriat da, iman ekseninde dönmektedirhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif

Velhasıl, iman hizmeti devri, Hzhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif Adem’den beri hiç kapanmamıştır; kıyamete kadar da asla kapanmayacaktırhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif

Dolayısıyla, "Kırmızı kitap okuyarak hizmet devri kapandı" türünden, işin ucunu para kazanmaya, makam edinmeye ve binalar yığmaya götüren hükümler, olsa olsa, ‘silik sözler’ hanesinde yer almaktadırhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif

Bilakis, Risale-i Nur’un imanı herşeyin mihverine yerleştiren o açık çizgisine rağmen bu kabil sözler söylenebiliyorsa, şu zamanda o iman derslerini daha da çok okumaya ihtiyaç var demektirhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif

Aksi takdirde, Hızır’ı bekleyenler Musa’sız kalabilirhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gifhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gifhttp://www.mumsema.com/images/smilies/nokta.gif

METİN KARABAŞOĞLU