Bursa Türbeleri I

Yeşil Türbe (Çelebi Sultan Mehmet Türbesi) (Osmangazi)

http://www.kenthaber.com/Resimler/20...0/00008436.jpg
Yıldırım Bayezıd'ın oğlu Çelebi Sultan Mehmet tarafından Yeşil Cami ile birlikte 1421 yılında yaptırılmıştır. Türbe kentin doğusunda Yeşil semtinde, Yeşil Cami'nin karşısındaki tepe üzerindedir. Mimarı Hacı İvaz Paşa'dır. Nakkaşları Ali bin İlyas Ali, Mehmed el Mecnun'dur. Türk mezar anıtlarının en gösterişlilerinden biri olan Yeşil Türbe ismi ile ismi ile bilinen türbenin yapımı Çelebi Sultan Mehmet’in ölümünden kırk gün önce h.824 (1421) yılında bitirilmiştir.

Selçuklu kümbet geleneğini sürdüren Yeşil Türbe’nin sekiz köşeli bir planı vardır. Dış görünümünde tek katlı izlenimi verirse de, gerçekte sembolik anlamda sandukaların bulunduğu yer ile bunun altındaki basık tonozlu mezar odasından meydana gelmiştir. Sekiz köşeli bir kasnağa oturan kubbenin yüksekliği 6.60 m. çapı ise 15 m.dir. Kasnağın her tarafında sivri kemerli bir pencere yer almıştır. Bugün sıvalı olan bu kasnağın çinili olduğu sanılmaktadır. Diğer taraftan Evliya Çelebi de kubbenin yeşil sırlı bir kiremitle örtülü olduğundan söz etmektedir.

Yeşil Cami’nin mihrap yönünden, cami ile türbeyi birbirinden ayıran Yeşil Caddesi’nden merdivenle bahçe içerisindeki türbeye girilmektedir. Geniş kapısı üzerindeki sülüs yazılı kitabede “Burası Medfun Said, Şehid Sultan oğlu Sultan Mehmed Bin Beyazıd’ın türbesidir. 824 senesi Cemaziyellülâsında vefat etmiştir” yazılıdır.

Türbenin dış duvarları kubbe kasnağına kadar 6 köşeli, yeşil ve firuze yeşili çinilerle kaplıdır. Girişin solundaki çiniler orijinaldir ve diğerleri geç devirlerde yapılan onarımlar sırasında yenilenmişlerdir. Türbenin kenarlarında ayna kısımları sivri kemerli dikdörtgen birer pencere vardır. Bunların üzerleri açık mavi zemin üzerine renkli sülüs yazılarla süslenmiştir. İstiridye kabuğu şeklinde sonuçlanan kapı nişinin iki yanında ise küçük çinili mihraplar yer almıştır. Ceviz ağacından türbe kapısına geometrik örgü motifleri işlenmiştir. Türk ahşap işçiliğinin en güzel örneklerinden olan bu kapı Tebrizli Ahmet oğlu Hacı Ali’nin eseridir.

İki basamakla girilen türbenin ortasına sekiz köşeli bir kaide ve Çelebi Sultan Mehmet’in sembolik sandukası yerleştirilmiştir. Sandukanın alt kısmında, koyu mavi ve sarı renkli zemine stilize gelincik ve lotus motifleri ile bezenmiş çiniden küçük mihrapçıklar peş peşe sıralanmıştır. Bunların etrafını da celi yazılı, altın yaldızlı bir kitabe çevirmiştir.

Türbede Çelebi Sultan Mehmet’in kızlarından Varna’da şehit olan Karaca Paşa’nın zevcesi Selçuk Hatun, Hafsa Hatun, Ayşe Hatun, Sitti Hatun ve 1429 yılındaki vebadan ölen oğulları Mahmut ve Yusuf ile, 1422’de idam edilen Mustafa ve Daya Hatun gömülüdür.

Türbenin iç duvarları 3 m. yüksekliğe kadar sekiz köşeli, yeşil çinilerle kaplanmıştır. Bunların üzerlerinde de Selçuklu üslubunda madalyonlar, pencere üzerindeki ayna kısmında Hz.Muhammed’in sözlerini içeren yazılar bulunmaktadır.

Edirne, Sultan II.Murat Camisi’nin mihrabına benzeyen Yeşil Türbe’nin mihrabı sözcüğün tam anlamıyla eşsiz bir sanat eseridir. Geometrik şekillerle çerçeve içerisine alınmış olan mihrap, mukarnaslı olarak sonuçlanmaktadır. Kitabelik kısmı kûfi ve celî yazılarla doldurulmuş, köşelerine kıvrık dal ve rûmiler yapılmıştır. Mihrabın ortasına bir kandil, bunun iki yanına da Allah ve Muhammed yazılı şamdanlardan oluşmuş bir kompozisyon yerleştirilmiştir. Mihrap çinilerinde koyu mavi, sarı, yeşil, turkuvaz, siyah ve beyaz renkler bolca kullanılmıştır.

Yeşil Türbe’nin son onarımını Y.Mimar Macit Rüştü Kural 1945 yılında yapmıştır.


Sultan Yıldırım Beyazıt Türbesi (Yıldırım)

http://www.kenthaber.com/Resimler/20...0/00008437.jpg
Sultan Yıldırım Beyazıt’ın (1360-1403) türbesi,Yıldırım semtinde,Yıldırım Camisi’nin önündeki setin altındadır.Yıldırım Beyazıt külliyesinin bir bölümünü oluşturan türbeyi padişahın oğlu Süleyman Çelebi yaptırmıştır.Yıldırım Beyazıt öldüğü zaman geçici olarak Akşehir’de Şeyh Mahmud Hayrani Türbesine gömülmüştür. Sonradan oğlu, babasının cesedini Bursa’ya getirmiştir. Karamanoğlu Mehmet Bey’in Bursa’yı kuşatmasında Yıldırım’ın sandukasını açarak kemiklerini yaktığı söylenmektedir.

Türbe üzerinde nesih yazı ile 0.60x1.20 m. boyunda kitabesi bulunmaktadır. Bu kitabenin Türkçesi şöyledir:

“Bu cennet bahçesi Murad oğlu Said, merhum makfur Bayezid Han’a aittir. Onu büyük padişah, Arap ve Acem meliklerinin efendisi Bayezid oğlu Süleyman yaptırdı. Allah mülkünü daim etsin. 809 h. Senesi Muharremi
Bu mübarek imaretin yapılması zaif kul Hüseyin oğlu Ali’nin eli ile oldu. Allah ikisini de affetsin 809 h. senesi Rabiul’ahir (Ekim 1406)”.

Türbenin mimarı Ali Bin Hüseyin’dir.Türbe 10.50x10.50 m. ölçüsünde kare planlı olup, üzeri sekizgen bir kasnağa oturmuş bir kubbe ile örtülmüştür. İçeride yuvarlak bir mihrap, ortada Yıldırım Beyazıt’ın yanında oğulları İsa Çelebi (1379-1479) eşi ve ayak ucunda kim oldukları bilinmeyen iki sanduka vardır.

Türbe 1855 depreminde yıkılmış 1649, 1669, 1828 ve1878 yıllarında onarılmıştır.


Osman Gazi Türbesi (Osmangazi)

http://www.kenthaber.com/Resimler/20...0/00008438.jpg
Bursa Tophane semtinde, Park girişinin solunda, Şehitlik Anıtının yanındadır. Osman Gazi Söğüt’te öldüğü zaman babası Ertuğrul Gazi’nin türbesine gömülmüştür. Bursa’nın Türklerin eline geçişinden sonra cesedi Bursa’ya getirilerek Bizans dönemine ait Saint Elia (Gümüşlü Kümbet) Kilisesine gömülmüştür. İlk önceleri Orhan Gazi ile aynı çatı altına gömülmüşse de 1855 depreminde türbe yıkılınca 1863’de bugünkü türbeyi Sultan Abdülaziz yeniden yaptırmıştır.

Türbe kapısında şair Nevres’in metnini, Hattat Mehmet Zeki Dede’nin (1821-1881) yazdığı, h.1280 (1863) tarihli onarım kitabesi vardır.

“Mefhari Osmaniyan zıllullahi’l-alemin Hazreti Abdülaziz ol padişahı bahrü ber.
Sayesinde oldu hep mâmur mülkü devleti Makdemi ile bulak cayı hilafet zibu fer.
Ceddi paki hazreti Osman Gazi Türbesin kıldı ihya ol şahı farukkussiyer. Namına yapup
nişan kabrine ta’lik eyledi. Hiç müyesser olmadı bir şahe bu bâlâ eser.
Ravzai cennette Yarab ceddi kıldıkça hıram Ola tahtı saltanat ol şahı zişana makam
Mühmelinde çakeri Mevres dadi tarihini. Türbe-i Osman Gazi oldu pür nûr serteser
Ketebehû el Mevlevi Zeki Dede sene 1280”.

Sekizgen planlı, kalın duvarlı türbenin üzeri kubbe ile örtülüdür. Kesme köfeki taşından yapılmış olan türbenin duvarları 1.20 m. kalınlığındadır. Türbenin giriş kapısı dışında her yanında yuvarlak kemerli birer pencere bulunmaktadır.

Türbe içerisinde yedi önde, arkada olmak üzere on yedi sanduka bulunmaktadır. Türbenin ortasında Osman Gazi’nin pirinç parmaklıkla çevrili, son derece gösterişli sandukası vardır. Bunun dışında Sultan I.Murad’ın oğlu Savcı Bey (1362-1385), Alâaddin Paşa (ölm.1337), Osman Gazi’nin oğlu İbrahim (1317-1359), Orhan Gazi’nin eşi Asburçe Hatun ve sultanlara ait sandukalar bulunmaktadır.


Orhan Gazi Türbesi (Osmangazi)

http://www.kenthaber.com/Resimler/20...0/00008439.jpg
Bursa Tophane semtinde, Tophane Parkı girişinin sağında, Osman Gazi Türbesi’nin karşısındadır. Bizans döneminde tarihlenen Saint Elie Kilisesi kalıntısı üzerine yapılmıştır. Kiliseye ait mozaik kalıntıları döşemelerinde günümüze kadar gelmiştir. Osman Gazi türbesi ile Orhan Gazi türbesi aynı çatı altında iken 1855 depreminde yıkılmış, 1863’de Sultan Abdulaziz tarafından yenilenmiştir.

Türbe kare planlıdır. Duvar kalınlığı 1.30 m.dir. Güney cephedeki girişten içerisine girilen türbenin dört kalın sütunun birbirine bağladığı kemerlerin taşıdığı bir kubbe ile üzeri örtülmüştür. İçerisi on bir pencere ile son derece mükemmel aydınlatılmıştır.Türbenin ortasında Orhan Gazi’nin (1281-1363) gösterişli etrafı dökme pirinç parmaklıklarla çevrili sandukası bulunmaktadır. Ayrıca burada Cem Sultan’ın oğlu Abdullah, Şehzade Korkut, Orhan Gazi’nin oğlu Kasım Çelebi ile karısı Nilüfer Hatun ve kızı Fatma,Yıldırım Beyazıt’ın oğlu Musa Çelebi (1388-1413) Emir Süleyman (1379-1410), Sultan 2.Beyazıt’ın oğlu Korkut’un (1467-1512) sandukaları vardır.


Sultan I.Murad (Hüdavendigâr) Türbesi (Osmangazi)

http://www.kenthaber.com/Resimler/20...0/00008440.jpg
Çekirge’de Hüdavendigâr Camisi’nin karşısındadır. 1.Kosova Savaşı’nda (1389) şehit olan Sultan 1.Murat’ın türbesini Yıldırım Beyazıt yaptırmıştır. Ancak bu türbe 1855 depreminde yıkılmış, eski temelleri üzerine yeniden yapılmış, zaman zaman da onarılmıştır.

Türbe 17.60x17.60 m. ölçüsünde kare planlıdır. Kalın duvarların çevrelediği türbeyi sekiz sütunun taşıdığı sekizgen kasnaklı bir kubbe örtmüştür. Kuzey cephesi dışarıdan üç payanda ile desteklenmektedir. Türbenin içerisi yuvarlak kemerli dokuz pencere ile aydınlatılmıştır.

Türbenin içerisinde ortada pirinç parmaklıklarla çevrili Sultan 1.Murat’ın sandukası vardır. Bunun yanında torunu Süleyman Çelebi, Yıldırım Beyazıt’ın oğlu Musa Çelebi, Sultan I.Murad’ın oğlu Yakup Çelebi (1364-1389) Süleyman Çelebi’nin oğlu Orhan Çelebi (1395-1429), Sultan 2.Beyazıt’ın oğlu Şehzade Mehmed’in (1476-1504) sandukaları bulunmaktadır.


Gazi Timurtaş Paşa Türbesi (Osmangazi)

Gazi Timurtaş Paşa Türbesi, Atatürk Caddesi ile Cemal Nadir Caddesi’nin kesiştiği köşede, Çakır Hamamının karşısında yer almaktadır.

Sultan I.Murad’ın kumandanlarından, Anadolu Beylerbeyi Gazi Timurtaş Paşa’nın bugünkü türbesini 1945 yılında, Bursa Valisi Haşim İşcan’ın isteğiyle Bursa Eski Eserleri Sevenler Derneği yaptırmıştır.

Kesme taş, üzeri açık ve üç yüzü parmaklıklarla çevrili türbenin içerisinde Gazi Timurtaş Paşa’nın basit bir mezarı vardır. Türbenin kapalı yüzünün iç tarafındaki mermer kitabede şunlar yazılıdır:

“Gazi Timurtaş Paşa Hüdavendigâr Murad’ın emirlerinden, Yıldırım Beyazıt’ın Anadolu Beylerbeyi, İsa Çelebi’nin veziri ve kumandanı olup, Ulubat cenginde 1403’de şehit olmuş ve buraya gömülmüştür. Allah rahmet eylesin”.


Emir Sultan Türbesi (Yıldırım)

Bursa Emir Sultan Camisi’nin avlusunda bulunan türbe, Emir Sultan’ın eşi Hundi Fatma Sultan tarafından yaptırılmış, zamanla harap olmuş, Sultan II.Abdülhamid’in şehzadeliği sırasında 1868’de yenilenmiştir.

Bugün avludan 1 m. daha aşağıda olan türbenin giriş kapısı doğu yönündedir. Bu kapının yanındaki pencerelerden biri üzerinde Sultan Abdülaziz’in talik yazı ile 18 beyitlik yapı kitabesi bulunmaktadır. Bu kitabe 1.50x0.50 m. ölçüsündedir:

Şahinşeh-i derya-neval Sultan memduhu’l-hısal.
Abdülaziz zü’l-kemal âlemlere dâd eyledi.
Hakan-ı din ol kâmkâr-ü kâmbin
Ol mekrime-i ehli yakin terkim-i damat eyledi.
Cennet nazir derler kamu berne-vü-pir.
Emir hep halkı irşad eyledi.
Bu türbeye bunda Yatup Sultan.
Zelzeleden olmuştu harap düşmezdi amma kim türab.
Ruhu Emir kâmyab zira ki imdad eyledi.
Ta’mirin ol şah-ı enam emreyledi.
Hakkı bu lütfu misteham… dil şad eyledi.
Bu Vali bi-kudreti Hüsnü and-i şevketi.
Ber vefk-ı emr-i devleti tesiri bünyad eyledi.
Ol tacıdarın dembedem şükren alâ tilken-niam.
Şükkân-ı dünya ve irem da’vatını yad eyledi.
Ruhu Emir olsun hemin ve her kâr ve emrinde muin.
Hakka ki bir tarz-ı Güzin çok şeyler icad eyledi.
Dilk-i Emel bi-l-iftihar yazdı hemen tarihi tam.
Sultan Emirin türbesin türbesin bünyadü âbâd eyledi.

Türbenin sekiz köşeli bir planı vardır. Üzerini yüksek bir kasnağın taşıdığı kubbe örtmektedir. Camiye bakan pencerelerden biri üzerinde h.1285 (1868) tarihli onarım kitabesi dikkati çekmektedir. İçeride, ortada Sultan Yıldırım Beyazıt’ın damadı, Halveti şeyhi Emir Sultan’ın (1349-1429) parmaklıklarla çevrili sandukası yer almaktadır. Bunun yanında oğlu Emir Ali Çelebi ile Hundi Sultanın ve iki kızının sandukaları bulunmaktadır.


Abdüllâtifi Kudsi Türbesi (Yıldırım)

Bursa Emir Sultan Camisi yakınında, Zeyniler Mahallesi’nde, Zeyniler Camisinin güneybatısında meyilli bir arazidedir. XV.yüzyılda Sultan II.Murad tarafından yaptırılmıştır.

Bursa erenlerinden Abdüllâtif-i Kudsi’nin türbesine küçük bir eyvandan girilmektedir. Kare planlı türbenin üzeri sekizgen yüksek bir kasnağın taşıdığı kubbe ile örtülüdür. Pencereler ve giriş kapısı mermer söveli, sivri kemerlidir. Bunların etrafında değişik şekillerde zencerek motifleri vardır. Duvarlar pencere hizasına kadar moloz, sonra iki sıra tuğla, bir sıra moloz taşla örülmüştür.

Türbe içerisinde altı sanduka bulunmaktadır. Türbeyi Bursa Eski eserleri sevenler Derneği onarmıştır.


Umur Bey Türbesi (Osmangazi)

Bursa Sakaldöken Caddesi’nde, Umur Bey Camisi’nin güneyindedir.

Caminin mihrap duvarına 4 m. uzaklıkta olup, 4.60x4.60 m. ölçüsünde kare planlıdır. Köşelerde tuğla örme kemerlerin taşıdığı bir kubbe ile üzeri örtülmüştür. Türbe içerisinde yalnızca 1461 yılında ölen Umur Bey’in sandukası bulunmaktadır.


Abdal Mehmet Türbesi (Osmangazi)

Bursa Cumhuriyet Caddesi yakınında, Abdâl Caddesi, Tahıl Caddesi ve Gül Sokağı’nın kavşağındaki Abdal Mehmet Camisinin karşısındadır. Türbenin giriş kapısı üzerinde sülüs yazı ile Arapça yazılmış 0.80x0.50 m. ölçüsünde bir satırlık kitabesi bulunmaktadır. Bu kitabeden türbenin yapılmasını Mehmet Han oğlu Sultan Murad’ın h.854 (1450)’de yapılmasını emrettiği yazılıdır.

Sultan II.Murad’ın 1450’de yaptırdığı 6.20x5.85 m. ölçüsünde, kareye yakın planlı olan türbenin üzeri sekiz köşeli bir kasnağın taşıdığı kubbe ile örtülmüştür. Türbeye Bursa kemerli beşik tonozlu kapalı bir eyvandan girilmektedir.

Duvarlar üç sıra tuğla, bir sıra kesme taş ve bunların arasındaki dikey tuğlalarla örülmüştür. Türbe içerisinde Abdal Mehmed’in sandukası bulunmaktadır.


Karıştıran Süleyman Paşa Türbesi (Osmangazi)

Bursa Muradiye Mahallesi’nde, Muradiye türbeleri karşısında, Kaplıca Caddesi üzerindedir. XV.yüzyılda yapılmış olup, 6.14x6.20 m. ölçüsünde kareye yakın planlıdır. Üzeri kubbe ile örtülüdür. Duvarlar taş ve tuğla karışık olarak örülmüş, kenarlara ikişer pencere açılmıştır.

Türbenin içerisinde İstanbul’un ilk vali ve Belediye Başkanlarından Karıştıran unvanı ile tanınmış Süleyman Paşa’nın taş mezarı bulunmaktadır.


Şeyh Muhiddin Üftade Türbesi (Osmangazi)

Bursa Hisar’da, Üftade Mahallesi’nde, Üftade Camisi’nin solunda bulunan Şeyh Muhiddin Üftade Türbesi 1580 yılında yapılmış, 1869 yılında Bursa Valisi Rıza Paşa tarafından onarılmıştır.

Türbe kare planlı olup, üzeri ahşap iken onarım sırasında duvarları sıvanmış ve yapı orijinalliğini kaybetmiştir. Kapısı üzerinde 0.75x0.60 m. ölçüsünde talik yazılı kitabesi bulunmaktadır.

Türbenin içerisinde on dokuz sanduka bulunmaktadır. Şeyh Muhiddin Üftade’den (1489-1580) başka oğlu Şeyh Mustafa (ölm.1608), Şeyh Mehmet (ölm.1586), Buharalı Şeyh Hayreddin (ölm.1593), Şeyh Mustafa (ölm.1722) ve on üç sanduka daha vardır.


Azeb Bey Türbesi (Osmangazi)

Bursa Muradiye semtinde, Kullukçu Sokak’ta, Azeb Bey Mescidi’nin yanındadır. Kapı kitabesinden Azeb Bey tarafından 1449 yılında yaptırıldığı öğrenilmiştir.

Türbe 5.80x5.85 m. ölçüsünde kare planlı olup, üzeri kubbe ile örtülmüştür. Duvarlar iki sıra tuğla, bir sıra kesme taş ve aralarındaki dikey tuğlalarla örülmüştür. Türbenin dış duvarlarında sivri kemerli ikişer pencere açılmıştır. Kuzey cephesindeki sivri kemerli kapısı yanlardaki pencerelere göre daha yüksek ve geniştir. Giriş kapısı üzerinde 0.60x0.40 m. ölçüsünde sülüs yazılı mermer kitabesi bulunmaktadır:

Ahiret evini, şu şerefli imaretin yapılmasını, emirlerin ve büyüklerin iftiharı Abdullah oğlu Azeb Bey h.854 (1450-1451) emretti.

Türbe içerisinde Azeb Bey’in mezarı ile birkaç isimsiz sanduka bulunmaktadır.


Gülçiçek Hatun Türbesi (Osmangazi)

Bursa, Altıparmak semtinde, Sarıklı Değirmen Sokağı’nda bulunan türbe, Sultan I.Murad’ın (Hüdavendigâr) eşi, Yıldırım Beyazıt’ın annesi Gülçiçek Hatun’a aittir. Padişah anaları arasında kendi adına türbesi olan ilk kadındır.

Mermer söveli bir revaktan içerisine girilen türbe 6.00x6.00 m. ölçüsünde kare planlıdır. Üzerini oldukça yüksek, sekizgen kasnaklı bir kubbe örtmektedir. Duvarları üç sıra tuğla, bir sıra köfeki taş dizisi ile örülmüştür. Türbenin her cephesinde ikişer tane olmak üzere toplam sekiz penceresi bulunmaktadır. Pencere aralarına da tuğladan kurs motifleri yerleştirilmiştir.

Gülçiçek Hatun’un sandukasından başka türbede kime ait olduğu bilinmeyen üç sanduka daha bulunmaktadır. Türbe en son 1958 yılında onarılmıştır.


Hamza Bey Türbesi (Osmangazi)

Bursa Hamzabey semtinde, Muradiye’nin batısında, Hamza Bey Camisi’nin güneybatısında avlu içerisindedir. Bu türbe, Sultan Çelebi Mehmed’in kumandanı Sultan II.Murad’ın veziri Hamza Bey’e aittir. İzmir’i fethettikten sonra Eflak’ta elçi olarak görev yaparken Kazıklı Voyvoda tarafından şehit edilen Hamza Bey’in cesedini, oğulları Bursa’ya getirmiştir (ölm.1461).

Hamza Bey Türbesi’nin sekiz köşeli bir planı vardır ve üzerini yine sekiz köşeli bir kasnağın taşıdığı kubbe örtmektedir. Türbe sivri kemer alınlıklı, mermer söveli altı pencere ile aydınlatılmıştır. Bunun üzerinde de alçı şebekeli, renkli camlı sekiz pencere daha bulunmaktadır. Duvarları iki sıra tuğla, bir sıra taştan örülmüş, aralarında dikey tuğlalardan ilaveler yapılmıştır.

Türbe içerisinde Hamza Bey’in sandukasından başka on iki sanduka bulunmaktadır.Türbe Bursa Eski eserleri Sevenler Derneği tarafından 1962 yılında onarılmıştır.


Hamza Bey’in Zevcesinin Türbesi (Osmangazi)

Bursa, Hamza Bey Camisine bitişik olan türbe, XV.yüzyılda yapılmıştır.

Türbe 6.46x6.81 m. ölçüsünde kareye yakın planlıdır. Üzeri tek kubbe ile örtülüdür. Bu kubbe kasnaksız olup, köşe tromplarının yardımı ile ana duvarlar üzerine oturmaktadır. Duvarlar iki sıra tuğla, bir sıra kesme taş dizisinden örülmüştür. Pencere ve kapı kemerleri üzerinde on bir sıra zikzak tuğla dizileri ile bir bezeme yapılmıştır.

Türbe içerisinde Hamza Bey’in zevcesi ve iki kızının sandukaları bulunmaktadır. Türbe, Bursa Eski Eserleri Sevenler Derneği tarafından 1962’de onarılmıştır.


Kara Mustafa Paşa Türbesi (Osmangazi)

Kara Mustafa Paşa Türbesi, Bursa Hamza Bey Camisi’nin kuzeyinde yer almaktadır. Kara Mustafa Paşa Sultan II.Beyazıt’ın kızı Hatice Sultan’ın eşi olup, Sultan Cem olayında taraf tutmasından ötürü 1483 yılında idam edilmiştir. Kara Mustafa Paşa’nın 1477 tarihli vakfiyesinde Pazarcık’taki imareti ve Bursa’daki türbesi için İstanbul’da hamam, evler, İnegöl’de değirmen gibi yapıların gelirlerini vakfetmiştir.

Türbe, 9.88x9.88 m. ölçüsünde kare planlı olup, üzeri sekizgen bir kasnağın taşıdığı kubbe ile örtülüdür. Kapısı üzerindeki h.1291 (1874) tarihli onarım kitabesinden 1855 depreminde yıkılarak yenilendiği öğrenilmektedir. Türbeye doğu yönündeki sivri kemerli bir eyvandan geçilerek girilmektedir. Bu eyvanın sağ ve solunda Bursa kemerli mihraplar bulunmaktadır. Türbenin içerisi alt sırada sivri kemerli yedi, üstte de yine sivri kemerli sekiz pencere ve kasnaktaki dört pencere ile aydınlatılmıştır. Türbe içerisinde sivri kemerli bir de mihrap bulunmaktadır.

Türbe içerisinde Kara Mustafa Paşa’dan başka üç sanduka daha bulunmaktadır. Türbe 1958 yılında Bursa Eski Eserleri Sevenler derneği tarafından onarılmıştır.


Hatice Sultan Türbesi (Osmangazi)

Bursa, Çekirge’den Kükürtlü Kaplıca’ya inen sokağın köşesinde yer almaktadır. Sultan II.Beyazıt’ın kızı, Kara Mustafa Paşa’nın da zevcesi olan Hatice Sultan’ın türbesini, Bursa Subaşısı Mehmet Bey yaptırmıştır.

Sultan II.Beyazıt Hatice Sultan’ın kocasını Cem Sultan olayından ötürü zehirletince Sultan Bursa’da inzivaya çekilmiştir.

Türbe kare planlı olup, üzeri sekizgen kasnaklı bir kubbe ile örtülüdür. Duvarları kesme taş ve tuğla ile örülmüştür. Türbenin içerisi badana yapıldığından bezemesi kaybolmuştur. Yalnızca eski çinilere ait bazı parçalar mihrabın çevresinde bulunmaktadır.

Mimari ve bezeme yönünden önemli bir özelliği olmayan türbe içerisinde Hatice Sultan’ın sandukasından başka on sanduka daha bulunmaktadır. Türbe, Bursa Eski Eserleri sevenler Derneği tarafından 1959’da onarılmıştır.


Süleyman Çelebi’nin Mezarı (Osmangazi)

http://www.kenthaber.com/Resimler/20...5/00010234.jpg
Bursa’da Çekirge’ye giden cadde üzerinde solda, orman dinlenme alanının yanındadır. Süleyman Çelebi Vezir Ahmet Paşa’nın oğlu olup, Beyazıt zamanında Ulu Cami’de imamlık yapmış, 1409’da Mevlid-i Şerif’i Bursa’da yazmıştır.

Süleyman Çelebi’nin mezarını 1945-1952 yılları arasında Bursa’da valilik yapan Haşim İşcan ve Bursa Eski Eserleri Sevenler Derneği yaptırmıştır. Mezarın projesini İbrahim Sezen ve Nurettin Öz isimli iki mimar hazırlamıştır.

Mezarın yapımı bitince, Ulu Cami bahçesinde gömülü olan Süleyman Çelebi’nin kemikleri buraya nakledilmiştir. Mezar köfeki taşından olup, ortada sekiz ayaklı mermer bir sandukası vardır.


Devletşah Türbesi (Osmangazi)

Bursa Meydan Mahallesi’nde, Hundi Kadın Sokağı’ndadır. Yeşil Cami’den merdivenle inilen türbe, Yıldırım Beyazıt’ın ilk eşi, Germiyanoğlu Yakup Bey’in kızı, Mevlâna’nın torunu, Sultan Çelebi Mehmet’in annesi Devlet Şah’a aittir.

Türbeyi Sultan Çelebi Mehmet 1414 yılında yaptırmıştır. Etrafı açık olan türbenin kenarlarında köşeli aralarında da yuvarlak mermer dört sütun bulunmaktadır. Türbe dıştan 5.75x5.75 ölçüsündedir. Kubbe kasnağının etrafı baklava motifli bir kuşakla çevrelenmiştir. Ayrıca üzerini de on iki köşeli yüksek kasnaklı konik bir külah örtmektedir.


Hatuniye Sultan Türbesi (Osmangazi)

Bursa, Muradiye Camisi’nin doğusunda, bahçe içerisindedir. Ak Türbe ve Hümâ Hatun Türbesi isimleri ile de anılmaktadır. Türbeyi Çelebi Mehmet’in isteği ile Sultan II.Murad yaptırmıştır. Türbe kapısı üzerinde 0.81x.040 m. ölçüsünde bir kitabesi bulunmaktadır:

Allah’a hamdolsun. Efendimiz büyük sultan ve yüce hakan sultan oğlu Sultan Murad Bin Mehmed Bin Beyazıd Han zamanında, Allah mülkünü daim etsin. Gözbebeği peygamberin kendi adı ile tebcil ettiği, asil necip sultan Mehmed Çelebinin annesi, kadınların asili içim emri üzerine bu nurlu türbe yapıldı. Allah o padişahın saltanatını devletine uzun zaman köklü temellerle bağlasın ve izzetinin unsurlarını va’d olunan güne kökleştirsin. Türbe binasının bitmesi h.853 (1449) Recep-ül-fert ayındadır.

Küçük bir girişin yanı sıra altı köşeli türbenin duvarlarında ikişer penceresi vardır. Türbenin üzerini kasnaksız bir kubbe örtmektedir. Türbe tuğla ve taş malzemeden yapılmıştır. Yapının her yüzünde, köşelerde başlayan çıkıntılar birer kemer oluşturmuştur. Türbeye giriş basık kemerli bir kapıdan olup, üzeri stalaktitli iken, bugün yalnızca tuğlaları kalmıştır.

Türbe içerisinde iki sanduka bulunmakta olup, bunlardan biri Sultan Çelebi Mehmed’in annesine ait, diğerinin ise kime ait olduğu bilinmemektedir.


Saraylılar Türbesi (Osmangazi)

Bursa Muradiye Camisi’nin güneydoğusunda yer alan türbenin ne zaman ve kimin tarafından yapıldığına dair bir belgeye rastlanmamaktadır. Ancak türbenin yapı şeklinden XV.yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır.

Türbe içerisinde iki sanduka bulunmaktadır ve bunların kime ait olduğu bilinmemektedir. Bursa’da yaygın bir söylentiye göre de saraya ait iki hanımın türbesidir.

Çevresi açık olan türbenin duvarları, üç sıra tuğla, bir sıra kesme taş ve bunların arasındaki dikey tuğlalardan örülmüştür. Sivri kemerlerle birbirlerine bağlı ayaklar üzerine sekizgen prizma bir külah ile örtülüdür.


Şehzade Alaaddin Türbesi (Osmangazi)

Bursa Muradiye Camisi’nin bahçesinde yer alan türbeye Sultan II.Murad’ın türbesinden geçilerek girilmektedir. Oldukça sade bir yapı olup, duvarları taş ve tuğla ile örülmüştür.

Türbenin içerisinde Sultan II.Murad’ın oğlu Şehzade Alaaddin (1419-1443) ve Sultan II.Murad’ın kızları Fatma ve Hatice Sultanların sandukaları bulunmaktadır.


Şehzade Ahmed Türbesi (Osmangazi)

Bursa Muradiye Camisi’nin güneydoğusunda, bahçedeki ilk büyük türbe olan bu yapı, Sultan II.Beyazıd’ın oğlu şehzade Ahmed’e aittir.

Türbenin içerisine kuzey yönünden dört mermer ayağın taşıdığı küçük bir revaktan girilmektedir. Sekizgen planlı türbenin üzeri yine sekizgen kasnağın taşıdığı kubbe ile örtülmüştür. Kalem işleri ile dikkati çeken türbenin iç duvarları sekizgen turkuvaz çinilerle kaplanmıştır.

Türbenin içerisinde Şehzade Ahmet’ten başka, Sultan II.Beyazıt’ın torunu Şehzade Mehmet (ölm.1512), Sultan II.Beyazıt’ın oğlu Şehzade Şehinşah (1471-1511), eşi Bülbül Hatun, Şehzade Ahmet’in kızı Safa Sultan’ın sandukaları bulunmaktadır.


Sultan II.Murat Türbesi (Osmangazi)

http://www.kenthaber.com/Resimler/20...5/00010235.jpg
Sultan II.Murad’ın (1403-1451) türbesi, Muradiye’de türbelerin bulunduğu bahçenin en büyük ve görkemli girişin hemen karşısında yer almaktadır. Kitabesinde belirtildiğine göre, Sultan II.Murad’ın 1451 yılında ölümü üzerine, vasiyeti uyarınca oğlu Fatih Sultan Mehmet tarafından 1451 yılında yaptırılmıştır. Ayrıca padişahın ölümünden önce hazırladığı vasiyetine göre 1443 yılında ölen büyük oğlu Alaaddin’in yakınına yalnızca kendisinin gömülmesini istemiştir. Ayrıca Allah’ın rahmetinin üzerine yağması için toprağa gömülerek, üzerinin açık bırakılmasını arzu etmiştir. Bu nedenle, dikdörtgen planlı türbenin üzerindeki sekizgen kasnaklı, sekiz sütunun taşıdığı kubbe yağmuru içeriye alacak biçimde açık bırakılmıştır.

Türbe 13.45x13.45 m. ölçüsünde kare planlıdır. Ortada dört ayak ve dört sütunun taşıdığı bir kasnak üzerine oturmuş bir kubbe ve bunun çevresinde de tonozlu bir galerisi bulunmaktadır. Buradaki sütunlar Bizans döneminden kalmıştır. Ortadaki kubbe sekizgen kasnaklı olup, kubbeye geçişler tromplar aracılığı ile sağlanmıştır. Vasiyeti üzerine de kubbe kilit taşı yerine yuvarlak bir açıklık bırakılmıştır. Mezarının üzeri toprakla örtülü basit bir mezardır.

Son derece sade, duvarları kesme köfeki taşı ile tuğladan yapılmıştır. Ayrıca sedefli motiflerle bezeli kapı saçağının güzel bir ağaç işçiliği vardır. Türbenin doğusundaki pencere kapı haline getirilmiş ve buraya 7.25x7.80 m. ölçüsünde bir yapı eklenmiştir. Bu bölümde Sultan II.Murad’ın oğlu Sultan Alaaddin, Şehzade Ahmet, Şehzade Orhan ve kızı Şehzade Hatun’un sandukaları bulunmaktadır. Bu bölümün üzeri sekizgen kasnağın taşıdığı bir kubbe ile örtülmüştür. Bu türbe kapısı üzerine de 5.51x1.86 m. ölçüsünde üç satırlık nesih yazılı bir kitabe yerleştirilmiştir:

Besmele…. Eselî ve ebedî varlıkla muttasıf ve mimtaz olan Allah’a hamd ve sena olsun. Batıl dinlerden uzak, kolaylıklar gösteren İslâm Dinini beşeriyete lütf ettiği Peygamber Efendimize ve onun ehli beytine ve eshabına salât ve selâmlar olsun. İmdi; bu yokluğa mahkûm ve aldatıcı, yorgunluk ve sıkıntı âleminden sonu gelmeyen ve sevinçlilerle dolu olan, zenginlik ve fer3ah âlemine, zamanların sultanlarının sultanı, diyarların ve kara ve deniz memleketlerinin sahib gazi ve mücahitlerin padişahı, zaif ve biçarelerin sığınağı, Osman oğullarının mabihüliftiharı, lütufkâr Allahımızın iyaneti ile seçilmiş olan padişah oğlu padişah Beyazıd Han oğlu Mehmed oğlu Murad h.855 senesi muharreminin ilk Çarşamba günü kuşluk vakti göçtü. Allah onu cennetlerin cihannümalarına yerleştirsin ve rahmet taneleri de üzerinde olsun.

Türbe 1743, 1781, 1790 ve 1844 yıllarında onarılmıştır.


Şehzade Mustafa Türbesi (Osmangazi)

Şehzade Mustafa Türbesi, Bursa Muradiye’de, Sultan II.Murad ve Şehzade Alâaddin türbelerinin güneybatısındadır. Kanuni Sultan Süleyman’ın Konya Ovası’nda boğdurduğu oğlu Şehzade Mustafa’ya (1515-1553) ait olan türbenin kapısı üzerindeki kitabede, Kanuni Sultan Süleyman’ın oğlu Sultan II.Selim tarafından 1555’te yaptırıldığı yazılıdır.

Türbe sekiz köşeli plana sahip olup, üzeri sekizgen kasnağa oturan bir kubbe ile örtülüdür. Duvarları üç sıra tuğla, bir sıra kesme taştan örülmüştür. İçerisi son derece güzel çinilerle bezenmiştir. Yeşil, kırmızı, lacivert renklerde sümbül, lale, karanfil motiflerini içeren çiniler burasını adeta çiçek bahçesine çevirmiştir. Ayrıca bunların üzerinde de lacivert zemine beyaz sülüs yazı ile bir yazı frizi çepeçevre dolaşmaktadır. Çinilerin üzerinde kalan bölümler, kubbe ve mihrap da zengin kalem işleri ile dekore edilmiştir.

Türbe içerisinde Şehzade Mustafa’dan başka Kanuni Sultan Süleyman’ın oğlu Şehzade Orhan (1558-1562), Kanuni Sultan Süleyman’ın eşi, Şehzade Mustafa’nın annesi Mahi Devran Hatun (ölm.1580) ve kime ait olduğu bilinmeyen bir çocuk mezarı bulunmaktadır.


Gülşah Hatun Türbesi (Osmangazi)

Bursa Muradiye’de bahçe içerisindedir. Türbe, XV.yüzyılda yaptırılmıştır. Fatih Sultan Mehmet’in eşi, Şehzade Mustafa’nın annesi Gülşah Hatun’un (ölm.1486) türbesi, Muradiye bahçesindeki en küçük türbedir.

Türbe, dıştan dışa 6.55x6.50 m. ölçüsünde kare planlıdır. Girişte küçük bir eyvan olup, üzeri sekiz köşeli bir kasnağın taşıdığı kubbe ile örtülüdür. Bezeme olarak içeride yalnızca basit kalem işlerinin bulunduğu görülmektedir.

Türbede Gülşah Hatun’dan başka, Sultan II.Beyazıt’ın oğlu Şehzade Ali de gömülüdür.


Mükrime Hatun Türbesi (Osmangazi)

Bursa Muradiye Türbelerinin parkı yanındadır. Fatih Sultan Mehmet’in ilk eşi, Dulkadiroğlu’nun kızı Mükrime Hatun’un (ölm.1517) türbesi kare planlı olup, sekiz köşeli bir kasnak üzerine kubbe örtülüdür. Duvarlar üç sıra tuğla bir sıra kesme taştan örülmüştür. İçerisi basit bir mihrap ile XVI.yüzyıl kalem işleri ile dekore edilmiştir. Geç devirlerde bu bezemenin üzerine onların özelliğini bozacak şekilde bir bezeme daha yapılmıştır.

Türbe içerisinde Mükrime Hatun’dan başka Sultan II.Beyazıt’ın oğlu Şehzade Korkut, Şehzade Alemşah’ın kızı Fatma Sultan (1495-1522) gömülüdür.


Şehzade Mahmut Türbesi (Osmangazi)

Bursa Muradiye Türbeleri bahçesindedir. Sultan II.Beyazıt’ın oğlu Şehzade Mahmut (1475-1506) için annesi Bülbül Hatun tarafından yaptırılmıştır.

Mimar Yakup’un eseri olan türbenin sekiz köşeli bir planı olup, üzeri kubbe ile örtülüdür. Duvarları üç sıra tuğla, bir sıra kesme taştan örülmüştür. Giriş kapısı dıştan basık, içten Bursa tipi kemerlidir. Kapı üzerine nesih yazı ile 0.80x040 m. ölçüsünde bir satırlık bir kitabe yerleştirilmiştir:

Dar-ı fenadan etti çün Mehmet Han
Tarih geldi mevtine Hak rahmet eylesin h.912 (1506).

İçerisi pencere üstlerine kadar lacivert, turkuvaz renklerde altıgen çinilerle bezenmiştir. Ayrıca bunların dışında kalan alanlar ve kubbe çok renkli kalem işleri ile dekore edilmiştir. Türbe, altta sivri kemer alınlıklı, mermer söveli, üstte de sivri kemerli, alçı şebekeli on iki pencere ile aydınlatılmıştır. Türbe içerisindeki mihrap dört sıra stalaktitlidir. Kapı ve pencere kapakları orijinaldir.

Türbede Sultan II.Beyazıt’ın Bülbül Hatundan doğma oğlu, Saruhan valisi iken ölen şehzade Mahmud, Padişahın diğer oğlu Şehzade Musa (1490-1512), Şehzade Orhan (1494-1512) ve Şehzade Emir ve Bülbül Hatun gömülüdür.


Şehzade Mustafa ve Cem Sultan Türbesi (Osmangazi)

Bursa Muradiye Türbeler bahçesinde en büyük ve en güzel türbelerden birisidir.

Fatih Sultan Mehmet’in büyük oğlu Şehzade Mustafa, Konya civarındaki kalelerin fethinden dönerken 1474’te Niğde Bor civarında ölmüş, Bursa’ya getirilerek önce amcası Alâaddin Bey’in türbesine, sonra da 1479’da yapılan kendi türbesine gömülmüştür. Türbeye daha sonra Fatih’in oğullarından Sultan Abdullah, Cem Sultan (1499) ve Alem Şah da gömülmüştür.

Türbe altıgen planlı olup, üzeri altıgen kasnağın taşıdığı bir kubbe ile örtülmüştür. Duvarlar pencere üzerlerine kadar altıgen firuze çinilerle kaplanmıştır. Kubbe ve duvarlarda zengin kalem işleri görülmektedir. Kubbe eteğinde de Ayet-el Kürsi, Besmele, Esmâ-ı Hünsa ve Kur’an’dan alınma ayetler yazılmıştır. Ayrıca mihrap üzerinde de çiçekler, madalyonlar, selviler, besmeleler ve peygamberlerin isimlerini kapsayan yazılar vardır.


Abdülrezzak Türbesi (Osmangazi)

Bursa Karamazak Mahallesi’nde bulunan bu türbenin beş satırlık kitabesinden öğrenildiğine göre Ali isimli birisi tarafından 1730 tarihinde yapılmıştır.

Ahşap olan bu türbe, tamamen yıkılmış ve çevresinde yeni yapılan apartmanlar arasında yalnızca dört mezarı kalmıştır. Bunlar Yunus Emre, Aşık Yunus ve Abdülrezzak’a aittir. Diğer mezarın kime ait olduğu bilinmemektedir.


Ahmet Paşa Türbesi (Osmangazi)

Bursa Beşikçiler Yolu üzerinde Ahmet Paşa Medresesinin doğusunda bulunmaktadır. Türbe içerisinde Fatih Sultan Mehmet dönemi şairlerinden ve Bursa Valisi Veliyüddin’in oğlu Ahmet Paşa’nın mezarı bulunmaktadır. Kapı üzerindeki kitabesinden de Ahmet paşa’nın 1496-1497 yılında öldüğü yazılıdır. Buradaki üç satırlık kitabe:

“Bu türbe Allah’ın sevdiği bir şahsiyetin nur yatağıdır ki Mevlâsına aşık olduğu için bu alem-i
fenadan kaçtı”.

Türbe altıgen planlı, üzeri kubbe ile örtülüdür. İki sıra tuğla ve bir sıra kesme taşla örülmüş türbenin içerisine iki yanında küçük mihrapçıklar bulunan küçük eyvanlı bir kapıdan girilmektedir. Türbe duvarlarında beşi altta, altısı da üstte olmak üzere sivri kemerli pencereleri bulunmaktadır.


Çoban Bey Türbesi (Osmangazi)

Bursa Umur Bey Mahallesi’nde, Çoban Bey Türbe Sokağı’nda bulunan bu türbe, Osman Gazi’nin oğlu Çoban Bey’e aittir. Kitabesi bulunmamakla beraber vakıf kayıtlarından XIV.yüzyılın başlarında yapıldığı öğrenilmektedir.

Türbe 6.45x6.45 m. ölçüsünde olup, üzeri basık bir kubbe ile örtülüdür. Moloz taş ve tuğladan yapılan beden duvarlarından kubbeye geçiş, Türk üçgenleri ile sağlanmıştır. Giriş kapısı tuğladan yapılmış olup, sivri alınlıklıdır. Türbe güney ve doğu yönlerindeki altlı üstlü ikişer pencere ile aydınlatılmıştır.

Türbede Çoban Bey’in lahdi ile birlikte beş lahit daha bulunmaktadır. Türbenin batı yönünde Çoban Bey’in mescidinden yalnızca temel kalıntıları günümüze gelebilmiştir. Türbe 1971 yılında Bursa eski eserleri Sevenler derneği tarafından onarılmıştır.


Ebe Hatun Türbesi (Osmangazi)

Bursa Muradiye Camisi haziresinde yer alan bu türbe, Fatih Sultan Mehmet’in ebesine aittir. Kitabesi bulunmamaktadır.

Türbe 4.46x4.46 m. ölçüsünde, kare planlı olup, taş ve tuğla ile örülmüş ayakları birbirine bağlayan sivri kemerler üzerine oturmuş bir kubbe ile örtülüdür. Ancak, türbenin yanları açıktır. Osmanlı mimarisindeki açık türbeler grubundan olan bu türbenin içerisinde yerden bir metre yükseklikte mermerden Ebe hatun’un sandukası bulunmaktadır.


Gülruh Sultan Türbesi (Osmangazi)

Bursa Muradiye Cami haziresinin batısında bulunan bu türbe, 1502 yılında ölen Sultan II.Beyazıt’ın karısı ve Alem Şah’ın annesi Gülruh Sultan’a aittir.

Türbe kare planlı olup, bir sıra kesme taş ve üç sıra tuğla dizilerinden yapılmıştır. Üzeri sekizgen kasnaklı bir kubbe ile örtülüdür. Türbe girişi sivri kemerli küçük bir eyvan biçiminde, beş sıra stalaktitlidir. Kalem işleri ile bezeli olan duvarları sonradan badana ile örtülmüş ve dönemine uygun olmayan bezemelerle süslenmiştir. Türbenin kapı ve pencere kapakları XVI.yüzyıla ait orijinal örneklerdir.

Türbede Gülruh Sultan’dan başka kızı Kamer Sultan, Alem Şah’ın oğlu Osman Bey ve kızı Fatma Sultan’a ait sandukalar bulunmaktadır.


Hanım Kızlar Türbesi (Osmangazi)

Bursa Muradiye semtinde, Koca Naip Camisi bahçesinde bulunan bu türbenin kime ait olduğu ve ne zaman yapıldığı bilinmemektedir. Ancak mimari üslubundan XIV.yüzyıla ait olduğu anlaşılmaktadır.

Türbe 4.95x4.95 m. ölçüsünde olup, altı basamakla içeriyse girilmektedir. Üzerini örten kubbe dıştan bir çatının altında kalmıştır. Beden duvarlarından kubbeye geçiş Türk üçgenleri ile sağlanmıştır. Üç sıra tuğla, bir sıra köfeki taşından örülmüştür. Türbe alt sırada sivri kemerli yedi pencere, üst sırada da yuvarlak kemerli dört pencere ile aydınlatılmıştır.

Türbe içerisinde Hanım Sultanlara ait olduğu söylenen dört sanduka bulunmaktadır.


Okçu Baba Türbesi (Osmangazi)

Bursa Hisar Kapısı yakınındaki bu türbede Bursa’nın fethinde yararlıkları görülen Nasraddin Paşa’nın mezarı bulunmaktadır. Okçu baba denilmesinin nedeni bilinmemektedir.

Türbe 3.45x3.45 m. ölçüsünde kare planlı olup, içeriden kubbe, dışarıdan da çatı ile örtülüdür. Kubbeye geçiş 0.50 m. kalınlığındaki duvarlardan tromplarla sağlanmıştır. Türbeye kuzey yönündeki tuğladan, yuvarlak kemerli, dışa çıkıntılı bir kapıdan girilmektedir. İçerisi dikdörtgen çerçeveli üç pencere ile aydınlatılmıştır.


Pars Bey Türbesi (Osmangazi)

Bursa Ulu Cami yakınındaki Fevzi Çakmak Caddesi üzerinde bulunmaktadır. Türbe, Sultan II.Murad döneminde yaşamış olan ve Pars Bey olarak tanınan Abdullah oğlu Bedrüddin Mahmut Bey’e aittir.

XV.yüzyılda yapılmış olan bu türbe, 8.70x8.70 m. ölçüsünde kare planlı olup, üzeri kubbe ile örtülüdür. Kapı üzerinde dua kitabesi olmasına rağmen isim ve yapım tarihi bulunmamaktadır.


Pir Emir Türbesi (Yıldırım)

Bursa Pir Emir Mahallesi’nde, Pir Emir Camisi’nin yanında bulunmaktadır. Buhara’dan gelerek Bursa’ya yerleşmiş olan Emir Sultan Mehmet’e aittir.

XVI.yüzyılın mimari özelliğini taşıyan bu türbe sekizgen planlı olup, kubbe ile örtülüdür. Tuğla hatıllı taş malzeme ile yapılmıştır. Girişi doğu yönünde sivri kemer alınlıklı, yuvarlak mermer söveli bir kapıdandır. Türbeyi altta yedi, yukarıda da dört pencere aydınlatmaktadır. Türbe içerisindeki tek sandukanın üzerinde Pir Emir Sultan Mehmet’e ait olduğu yazılıdır. Bu türbe 1964 yılında Bursa eski eserleri sevenler Derneği tarafından onarılmıştır.


Sağrıcı Sungur Türbesi (Osmangazi)

Bursa İpek Hanın arkasında bulunan bu türbe dikdörtgen planlı, üzeri çatı ile örtülüdür. Girişi kuzey yönünde olan türbe tuğla ve taştan yapılmıştır. Türbenin içerisini sivri kemer alınlıklı iki pencere aydınlatmaktadır.

Sağrıcı Sungur’a ait olan mezar taşı Bursa İslam eserleri Müzesinde bulunmaktadır.


Seyit Ali Türbesi (Osmangazi)

Bursa Şeker Hoca Camisi yanında bulunan bu türbenin kitabesinden, Seyit Ali’ye ait olduğu ve oğlu Mehmet tarafından 1473 yılında yaptırıldığı anlaşılmaktadır.

Türbe 2.86x3.22 m. ölçüsünde olup, içeriden kubbe, dışarıdan çatı ile örtülüdür. Ana duvarlardan kubbeye geçiş tromplarla sağlanmıştır. Moloz taş ve tuğladan yapılan yapı, yapılan onarımlarla özelliğini kaybetmiş, giriş kapısı örülerek kapatılmış ve başka bir kapı açılmıştır.

Türbe içerisinde tek sanduka bulunmaktadır.


Şirin Hatun Türbesi (Osmangazi)

Bursa Muradiye Camisi yanında bulunan bahçede bulunan bu türbe, Sultan II.Beyazıt’ın eşi, Şehzade Abdullah’ın annesi Şirin Hatun’a aittir.

Türbe, kare planlı tek kubbelidir. Tuğla ve taştan yapılan türbenin üzerini örten kubbe sekizgen kasnak üzerine oturtulmuştur. Ana duvarlardan kubbeye geçiş stalaktitli tromplarla sağlanmıştır. Türbeye basık kemerli, mermer söveli bir kapıdan girilmektedir. Türbenin beden duvarlarında sivri kemerli ikişer pencere bulunmaktadır. Kapı ve pencere kanatları ahşap olup, orijinalliğini korumaktadır. İçerisi kalem işleri ile süslü olan türbedeki bu bezemeler badana ile kapatılmış ve sonraki dönemlerde de orijinal izleri ortaya çıkarılmıştır.

Türbe içerisinde Şirin Hatun’un sandukasından başka, Şehzade Abdullah’ın eşi Ferahşah ve kızı Ayinşah Sultanın mermer sandukaları bulunmaktadır.


Üç Kuzlar Türbesi (Osmangazi)

Bursa Üç Kuzlar Camisi’nin yanında, eğimli bir arazide moloz taştan yapılmış ve üzeri çatı ile örtülmüştür. Türbenin güney duvarı üzerinde talik yazı ile 1.20x0.60 m. ölçüsünde tamir kitabesi bulunmaktadır:

“Hazreti şahı cihan cem azamet Mahmut Han
Ki cihan (Mülkiyet) adli ile mesrur oldu
Sû besü kasrı cihan adille tamir olıcak,
Bendegâhı dahi hayır etmeğe mecbur oldu
Mustafa Ağa ki ol hâzin-i Nuri Paşa
Kim silahşörlük ile gayreti mevfur oldu
İşbu dergâhı ki görmüştü harap o müşkin
Çünkü endişesi tamirine mahsur oldu
Sarfı makdine himmet ile tecdid etti
Sakfı zibaları bu veçhile pür nur oldu
Olsa âvize bu tarih seza gerdüne
Dür gibi Üç Kuzlar Dergahı mâmur oldu.1235”

Türbe Nuri Paşa’nın hazinedarı Mustafa Ağa tarafından 1810 yılında onarılmıştır. Dikdörtgen planlı olan türbede yedi sanduka bulunmaktadır. Bunlardan üçü Buhara’dan gelen Safiyuddin, Açıkbaş Mehmet ve Ali’ye aittir.

Çandarlı Halil Paşa Türbesi (İznik)

İznik Kılıçaslan Caddesi üzerinde, İtfaiye ve Özel idare Müdürlüğü’nün karşısında Çandarlı Halil Paşa’nın Türbesi bulunmaktadır. Çandarlı Halil Paşa, Çandarlı İbrahim Paşa’nın büyük oğlu olup, Sultan II.Murad ve Fatih Sultan Mehmet döneminde sadrazamlık yapmıştır. Yeni bir Haçlı Seferine neden olacağından ötürü İstanbul’un fethine karşı çıkmıştır. Bununla beraber fetihe katılmış, Rumelihisarı’nda kendi adına bir de kule yaptırmıştır. Fetihten sonra idam edilmiş ve İznik’te kendisinden önce ölen oğullarının yanına gömülmüştür. Halil Paşa Osmanlı tarihinde idam edilen ilk Osmanlı sadrazamıdır.

Çandarlı Halil Paşa Türbesi, dikdörtgen planlı olup, 1455 yılında yapılmıştır. Yapının batı cephesi kesme taştan, diğer bölümleri de moloz taş ve kerpiçten örülmüştür. Türbenin güneyinde dikdörtgen bir kapısı olup, kuzey, güney yönlerinde birer penceresi bulunmaktadır. Türbe basit ve sade bir yapıdır. Türbe içerisinde ayrıca Halil Paşa’nın oğulları Yusuf Çelebi, Süleyman Çelebi, kızı Nefise, Siit ve Hatice hatun’un mezarları bulunmaktadır.


Çandarlı İbrahim Paşa Türbesi (İznik)

İznik, Kılıçaslan Caddesi üzerinde, Lefke Kapısı yakınında bulunan bu türbe, Çandarlı Halil Paşa’nın küçük oğlu İbrahim Paşa’ya aittir.

Türbe 1429 yılında yapılmıştır. Dikdörtgen planlı basit bir türbe olup, günümüzde çatısızdır.


Çandarlı Halil Hayrettin ve Ali Paşa Türbesi (İznik)

İznik’in doğusunda, Müslüman mezarlığı olarak nitelenen Abdülvahap Sancaktari'nin mezarına giden yolun üzerindeki mezarlık içerisinde yer almaktadır. Serez'de 1389’da ölen Paşa'nın cenazesi, İznik'e getirilerek bugünkü türbesine defnedilmiştir.

Türbe farklı zamanlarda yapılmış iki ayrı mekandan meydana gelmiştir. İlk defa batıda 6.75x6.75 m. ölçüsünde kare planlı bölümü yapılmıştır. Bu bölümün üzeri 12 kasnaklı bir kubbe ile örtülmüştür. Kubbenin kilit taşının olduğu yer açık bırakılmış ve içeriye yağmur damlalarının girmesi sağlanmıştır. Bu bölümün dört penceresi ve bir de giriş kapısı bulunmaktadır. Türbenin duvarları tek sıra moloz taş ve bazen tek, bazen de üç sıra tuğla ile örülmüştür. Kubbenin dışında kalan bölümler kiremitle örtülmüştür. Kapıdan girilince güneyde Ali Paşa’nın, kuzeyde de Halil Hayrettin Paşa’nın sandukaları bulunmaktadır. Bu sandukalar dikdörtgen prizma şeklinde olup, baş ve ayak uçlarına mezar taşları yerleştirilmiştir. Halil Hayrettin Paşa’nın mezarının ayak taşının iç yüzünde;

“Hayreddin Paşa yediyüz seksendokuz (h.789-M.1387) yılında Serez şehrinde yokluk evinden beka evine göç etti” yazılıdır. Mezar taşının dış yüzünde de;

“Ayın çarşamba günü Mehmed, Hazreti Mevlâ'ya kavuştu,ilk bahara müsadif rebülevvel ayında yer, gök ehli O'nun için kan ağladı. O'nun ruhu cennete gitti” yazılıdır.

Mezarın baş taşı ile iç ve dış yüzeylerinde, sandukada çeşitli dualar yazılıdır.

Ali Paşa'nın mezarına ait ayak taşının üzerinde;

“Vezirlerin efendisi ve halkın eşrafının sığınağı Hayreddin Paşa oğlu Ali Paşa, Allah her ikisinin de mekanını cennet etsin, hicri sekiz yüz dokuz (H.809 - M.1406)senesinin recep ayının yedinci günü cumartesi, yokluk evinden sonsuzluk evine göçtü” yazılıdır.

Aynı türbede, Halil Hayreddin Paşa 'nın (H.832-M.1430)'da ölen oğlu İbrahim Paşa'ya ait bir sanduka bulunmaktadır.

Bu türbeye daha sonra ilave edilen ikinci bölüm 7.40x7.60 m. ölçüsünde olup, her iki bölüm birbirleri ile bir kapı ve pencere ile bağlantılıdır. Gerçekte buradaki kapı ilk türbe mekanının da orijinal girişidir. Türbenin üzeri Türk üçgenlerinden oluşan bir kuşakla 12 köşeli türbe kasnağına geçilmektedir. Bu bölümün üzeri de kubbe ile örtülüdür. Her iki bölüm arasında yükseklik farkı belirgin biçimde görülmektedir. Küçük türbenin yüksekliği diğerinin kubbe kasnağına ulaşmaktadır.

Bazı kaynaklarda buradaki mezarların Halil Hayreddin paşa sülalesinden Fatma Hatun (1439), Davut Çelebi (1493), Sili Han (1561), Osman Bey (1785), Ali Bey (1789) ve Azime Hatun’a (1835) ait olduğu yazılıdır.


Abdülvahap Sancaktari Türbesi (İznik)

İznik’in doğusunda yüksek bir tepe üzerinde Abdülvahab Sancaktari Türbesi bulunmaktadır. Bu türbenin İznik’i kuşatan İslam ordularından Abdülvahab adlı bir kişiye ait olduğuna inanılmıştır. Osmanlılar İznik’i ele geçirdikten sonra, VIII.yüzyıldaki Arap kuşatmalarında yararlılıkları görülen ve sancaktarlık yapmış olan Abdülvahab isimli kişinin halk arasında inanılmış bir de efsanesi bulunmaktadır:

“Abdülvahap kuşatma sırasında gönlünü genç bir Rum kızına kaptırmıştır. Kızlar burcunu müdafaa eden sevgilisi her seferinde Abdülvahap'a Kaleyi alırsan beni de alırsın diye bağırırmış. Genç sancaktar sevgilisine kavuşmak için yaptığı hücumda bir düşman oku ile yaralanmış ve başı uçurulmuştur. Buna rağmen kılıç sallamaya devam eden sancak bir arkadaşının “bre Abdullah başını unuttun” demesi üzerine sancaktari geri dönmüş ve başını koltuğuna alarak yedi adımda bugün yattığı tepeye çıkarak kendini defnetmiştir”.

Bugün bu türbe halk arasında, sürekli bayrak asıldığından ötürü Bayraklı Dede olarak anılmaktadır.


Ahiveny Sultan Türbesi (İznik)

İznik’in doğusunda, Lefke kapısı yakınlarında, Beyler Mahallesi’nde bir parkın içindedir. Halk arasında “Ahiveyn Sultan” olarak da anılmaktadır. Ahiveyn Sultan'ın Osmanlı İmparatorluğu döneminde İznik Ahi örgütü temsilciliğini yaptığı bilinmektedir.

Türbe kerpiç bir duvarla sınırlanmıştır. XV.yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır. Burada Ahiveyn Sultan’ın yanında Afyon dede denilen dede Sultan’ın da mezarı bulunmaktadır.


Alaaddin-i Mısri Türbesi (İznik)

İznik, Beyler Mahallesi Aladdin-i Mısri Sokağı’ndadır. Türbe ilk Osmanlı müderrislerinden olan Aladdin-i Mısri’ye aittir.

K.Otto-Dorn’a göre bu türbe orijinalinde ahşap çatılı olup, XVIII.yüzyılda yapılmıştır. Türbe, doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen planlı, içerisinde kitabesiz üç mezar bulunmaktadır. Bunlardan bir tanesi Alaaddin Mısri’ye ait olup, diğerleri bilinmemektedir.


Huysuzlar Türbesi (İznik)

İznik, İstanbul Kapısı yakınında, Atatürk Caddesi üzerindedir.

Kare planlı, briketten örülmüş duvarla çevrili üstü açık bir türbedir. Bu türbenin mimari yönden bir özelliği bulunmamaktadır. Türbe içerisinde kitabesi bulunmayan üç lahit bulunmaktadır.

Orta Çağ Şaman geleneğinde çocuklara yönelik tanrılar bulunuyordu. Bunların en tanınmışı da Uma idi. Eski Türkler çocuklarını Uma Tanrısı’nın makamı olarak kabul ettikleri yerlere götürü orada adakların yanı sıra çocuklarına psikolojik telkinlerde bulunurlardı. İznik’teki Huysuzlar Türbesi de bu geleneğin değişik bir şeklidir. Halk arasındaki yaygın bir inanışa göre; bu türbeye belirli bir süre bırakılan çocukların uslanacağına inanılmaktadır. Huysuzluk eden küçük çocuklar bir süre türbede kaldıktan sonra elbiseleri oraya bırakılır ve çıplak olarak geri dönerler.


Kırgızlar Türbesi (İznik)

İznik’in güneyinde, Yenişehir Kapısı yakınında bulunan bu türbenin kitabesi bulunmadığından yapım tarihi ve içerisinde yatanlar konusunda kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Söylentiye göre de İznik’in fethine katılan Osmanlı ordusunda şehit düşen Kırgızlı Türklere aittir. Bu türbeyi Y.Mimar Ali Saim Ülgen XIV.yüzyıla, Ekrem hakkı Ayverdi de mimari yapısına göre Orhan Gazi dönemine (1324-1360) tarihlemektedir. Onları izleyen sanat tarihçiler de XIV.yüzyıl üzerinde birleşmişlerdir.

Türbe günümüzde, Hacı Camadan, Camasa, Kırkkızlar, Reyhan ve Yedi Kardeşler isimleri ile de tanınmaktadır. Yapı peş peşe sıralanmış 4.25x4.25 m. ölçüsünde iki kare mekandan oluşmuştur. Kuzey yönünde üzeri tonozla örtülü 3.3 m.lik bir eyvandan türbe içerisine girilmektedir. Kare mekanlı türbeler 12 köşeli bir kasnağa oturan birer kubbe ile örtülüdür. Türbelerin doğu ve batısında yuvarlak kemerli altlı üstlü ikişer pencere, güneyinde de yalnızca bir üst pencere bulunmaktadır. İçerisinin kalem işi ile bezeli olduğu günümüze gelebilen pek az izden anlaşılmaktadır. Ayrıca pencere çevrelerinde hatayiler, kıvrık hatlar ve çiçek motifleri gibi bezemelere de rastlanmaktadır.

Türbelerin yapımında bir ile üç sıra kaba yontma taş, iki sıra tuğla kullanılmıştır. İşçilik ileri düzeyde değildir. Yer yer de ahşap hatıllardan yararlanılmıştır.

Türbe içerisine zaman zaman bazı mezarlar yerleştirilmiş ve bunlar için de duvarlarda nişler açılmıştır. Türbe uzun süre kendi yazgısı ile baş başa kalmış, harap olmuş, çeşitli dönemlerde kaçak define kazıları yapılmış ve bu da sandukaların zarar görmesine neden olmuştur. Yakın tarihlerde Vakıflar Genel Müdürlüğü türbeyi onarmışsa da onarımlarda bazı yanlışlıkların olduğu da dikkati çekmektedir.


Sarı Saltuk Türbesi (İznik)

İznik’in doğusunda, Lefke Kapısına yaklaşık 300 m. uzaklıktaki Çandarlı Halil Hayreddin Türbesi yakınında bir bağ içerisindedir. Türbe İznik’in alınmasından sonra 1331’de yapılmıştır.

Sarı Saltuk’un yaşamı ile ilgili bazı efsaneler bulunmaktadır. Bunlardan birine göre; asıl ismi Mehmet Buhari olan Sarı Saltuk, devrin ünlü hocalarından Hoca Ahmet Yesevi’den ders almış, Hacı Bektaşi Veli ile yakınlık kurmuş ve Orhan Gazi’nin sarayında bulunmuştur. Orhan Gazi tarafından 70 arkadaşı ile birlikte Balkanlar’a gönderilmiş ve orada bir çok yararlılıkları görülmüştür. Ölümünden sonra vasiyeti üzerine vücudu yedi ayrı parçaya bölünmüş ve yedi ayrı yere gömülmüştür. Bu nedenle Sarı Saltuk’un değişik yerlerde mezarları bulunmaktadır.Hıristiyan inanışına göre de Sarı Saltuk Aziz Nikalaos ile eşleştirilmiştir.

Türbe 6.45x6.45 m. ölçüsünde kare planlı olup, dört örme ayağın birbirlerine yuvarlak kemerlerle bağlanmasından meydana gelmiştir. Bu ayaklar bir sıra kesme taş, üç sıra tuğla ve aralarına da birer dikey tuğla konularak örülmüştür. Bunların üzerinde de bir kubbe bulunmaktadır. Kubbeye içeriden stalaktitlerle geçilmiş, kubbenin üzeri de dıştan oluklu, kiremitle kaplanmıştır. Etrafı açık türbe olarak isimlendirilen bu türbenin doğu ve batı uzantısına mezar yerleştirilmiştir. Mezarın ayak taşında bitki motifi ile Kuran’dan bir ayet yazılıdır.