Kelale'nin Bıraktığı Mirasın Paylaştırılması

7. Zeyd b. Eşlem der ki:
Ömer b. el-Hattab, Resûlullah (s.a.v.)'a kelale'nin (mirasçısız ölenin) mirasım sordu. Resûlullah (s.a.v.) de şöyle cevap verdi:
«— Sana bu konuda, yazın indirilen Nisa sûresinin son ayeti yeterlidir.»
îmanı Malik der ki: Bu konuda bizce ittifak edilen ve belde*mizde (Medine'de) kendilerine yetiştiğim âlimlerin uyguladıkları hüküm şudur:

Kelaleikiye ayrılır:

1. Kendisine ana bir kardeşlerin sadece babası ve çocuğu ol*madığında vâris olup başka hallerde vâris olamadıkları helale*dir. Bu kelaleden Yüce Allah, Nisa sûresinin başlarında indirdiği ayeti kerimede şöyle bahsetmektedir:
«... Eğer miras bırakan erkek ya da kadın, çocuğu olma*yan kişiler olur da onun erkek veya kız kardeşi bulunursa bunlardan her birine altıda bir düşer, eğer onlar ikiden fazla iseler üçte birde ortak olurlar...»

2. Kardeşlerin asabe olduğu helaledir ki Yüce Allah bu konu*da Nisa sûresinin son âyetinde şöyle buyurmuştur:
«Senden fetva isterler, de ki: Size kelale hakkındaki fet*vayı Allah veriyor. Çocuğu olmayıp bir kız kardeşi olan bir kişi Ölürse, terekenin yarısı kız kardeşinindir. Kız kardeşi*nin çocuğu yoksa, kendisi ona tamamen vâris olur. Kez kar*deşler iki ise, terekenin üçte ikisi onlarındır. Onlar erkek, kadın karışık kardeşlerse, erkeğe iki kadın hissesi kadar pay verilir. Doğru yoldan saparsınız diye Allah size açıkla*ma yapıyor. Allah her şeyi hakkıyla bilir.»
îmam Malik der ki: Burada söz konusu olan Kelalede kardeş*ler asabe olurlar. Çocuk bulunmayınca kardeşler kelaleye dede ile birlikte vâris olurlar. Dede de kardeşlerle birlikte vâris olur. Zira miras kardeşlerden çok dedenin hakkıdır. Çünkü dede ölünün erkek çocuklarıyla altıda bir hisseye vâris olurken, kardeşler her*hangi bir hisseye vâris olamazlar.
Ölünün erkek çocuğuyla altıda bir hisseyi alan dede, nasıl olur da kardeşlerden biri gibi olamaz? Ana bir kardeşler, ana ba*ba bir kardeşlerle beraber üçte bir alırken, dede onlarla birlikte neden üçte bir hisseyi alamasın? Zira dede, anne bir kardeşleri mirastan düşürür ve bulunduğu mevki onların miras almalarına engel olur. Bu sebeple, dedenin ana bir kardeşlerin aldığını alma*ya daha çok hakkı vardır. Çünkü ana bir kardeşler, dede yüzün*den mirastan düşüyorlar. Şayet bu söz konusu üçte biri dede al*mamış olsaydı, ana bir kardeşler alırlardı. Bu sebepten dede, yal*nız baba bir kardeşlere dönemiyecek olan malı almıştır. Halbuki ana bir kardeşlerin bu üçte biri almaya baba bir kardeşlerden da*ha çok hakları vardır. Dedenin de aynı hakkı almaya ana bir kar*deşlerden daha çok hakkı vardır.