Üç Söz

Insanoglunun rızkını temin etme pesinde en az bugünkü kadar kostugu devirlerden birinde, bir adamcagizin yolu gurbete düsmüs. Dügününün hemen sonrasinda geldigi diyar-i gurbette gece dememis, gündüz dememis, calismis.

Geride biraktigi taze gelinin hayali cigerini yakadursun, bu ev parasi, su arsa parasi, öbürü mal-melal icin derken, adamcagiz tam on sekiz sene kalmis gurbet elde. O devrin parasiylada üc bin akce biriktirmis. Cümle ihtiyaclari karsilayip, ufaktan bi is kurmaya da yeter bu para diye düsünerek, memleketine gidecek kervanin yolunu gözlemeye baslamis.

Nihayet vakit gelmis, parasini koynuna saklayip, aldigi hediyeleri devesine yüklemis, bin bir hayalle kervana katilmis, düsmüs yollara

Üc-bes gün gittikten sonra, kervanin konakladigi bir kasabada mesgale olur, hasretini dindirir diye carsiyi dolasmaya cikmis. Insan varacagi yere yaklastikca yollar uzamaya baslar ya... Zaman gecsin diye saga-sola bakinip dolanirken, biraz öteden gelen bir ses dikkatini cekmis:

- 1000 akceye bir sööz, 1000 akceye bir söööz...

Yanlis mi duydum, diye bir daha kulak vermis, hayir... Kendisinin canini disine takip alti senede kazandigi paraya tek bir sözü satiyorlar! Ne garip adamlar var su dünyada, demis kendi kendine, kim bir söze 1000 akce verir ki?...

Önce üstünde durmamis adam. Lakin kervana dogru yola koyuldugu sirada bir merak atesi düsmüs icine, kafasi karismis.

Acaba nasil bir söz bu? 1000 akce istediklerine göre kim bilir ne kadar kiymetlidir!... Bosveeer, söz degilmi hepsi hepsi? Alti sene calistim, dile kolay alti sene o para icin ben... Müsterisi olmasa bu adam da bu isi yapmaz ki canim... Evi yapip is kurmaya 2000 akce de yeter, topragi biraz az aliveririm. Acaba bu söz ne ki?

Böyle kendi kendine söylene söylene söz satan adamin yanina kadar gelmis. 1000 akceyi uzatip, söyle demis, o sözü ben aliyorum. 1000 akceye bir söz satan adam yaklasmis bizimkinin kulagina, kimselerin duyamayacagi bir sesle fisildamis:

- Kaderde ne varsa o olur...

Sözü duyunca rengi atmis, benzi ucmus garibin, ben bunu zaten biliyordum da diyememis. Neyse... Hayal kirikligina ragmen aldigi sözü bir mücevher gibi 2000 akcesinin yanina koymus, kervana dogru yürüyeme koyulmus. Adamcagiz tam carsidan cikacakken, birinin daha söyle bagirdigini isitivermis:

- 1000 akceye bir söööz, 1000 akceye bir söööz...

Kendine kizmayi birakip, bu kasabaya, bu carsiya, bu adamlara söylenmeye baslamis. Baslamis ama merak bu kez ümitlerin bohcasina sarilarak düsmüs yüregine. Kaybetmenin acisi kazanma arzusuyla birlesince akil terk eder sahibini. Bizimkinin akli da, bu sebeple olsa gerek, terk etmis onu.

Belki bu defa bu paraya degecek bir sözdür. 1000 akcem gitti zaten. Oturdugumuz evde fena degil aslinda. Köy yerinde bin akce neyimize yetmiyor. Derken, uzatmis parayi, söyle bakalim efendi, demis, neymis bu kadar degerli söz?

Parayi alan adam, kimsenin dinleyip dinlemedigini kolacan ettikten sonra sözünü söylemis:

- Beyim, gönül neyi severse güzel odur...

Eski zaman hikayelerine asina iseniz, kalan 1000 akcenin de bir baska söze verildigini tahmin etmekte güclük cekmeyeceksiniz. Uzatmayalim, bizimkinin son 1000 akcesini de koynundan pir diye ucuran son söz de söyleymis:

- Her seyin bir vakti vardir, hic bir sey aceleye gelmez...


On sekiz senede kazandigini üc söze veren adamcagiz, memlekete döndügümde kime ne söylerim, diye düsünceli düsünceli yürürken, bir kuyunun basinda toplanmis kalabalik dikkatini cekmis. Biraz daha yaklasinca, kalabaligin arasindaki tellalin sözlerini duymus:


- Ey ahali, duyduk duymadik demeyin! Bugüne kadar bu kuyuya girip sag cikan olmadi, bunu basarabilene padisahimiz agirliginca altin verecektir!


Kalabaliktan, o kuyunun halkin tek su kaynagi oldugunu, kuyudaki canavarin suyu kesip, asagi inmeye cesaret edebilenleri öldürdügünü ögrenmis ki, o anda aklina satin aldigi ilk söz gelmis. „Kaderde ne varsa o olur!“


- Ben o kuyuya girerim, diye haykirmis kalabaligi yararken.


Beline bir ip baglayip asagiya salmislar adamcagizi. Asagi indiginde, belindeki ipi cözüp basini kaldirmis ki ne görsün? Yerlerde insan kemikleri, karsida dev bir ejderha, ejderhanin saginda güzeller güzeli bir hatun, solunda cirkin mi cirkin bir kurbaga. Garibimin korkmasina bile zaman tanimadan haykirmis ejderha:


- Insanoglu, insanoglu! Söyle bakalim, kadin mi daha güzel, kurbaga mi?


Adamcagiz korkudan titreyerek tam kadin güzel diyecekmis ki, birden satin aldigi ikinci söz gelmis aklina. Kekeleyerek:

- Gönül neyi severse güzel odur, deyivermis.

Bu cevaptan cok memnun kalan ejderhanin kahkahalari kuyunun basindakilere kadar geldiginde, bizimki ejderhadan kimseyi öldürmeyeceginin, suyu birakacaginin sözünü coktan almis bile. Meger kurbaganin gözüne asik olan ejderha, kadinin güzelligini duymaya tahammül edemedigi icin insanlarin canina kast etmekte, sulara el koymaktaymis.

Padisahtan agirliginca altini alan adam, güle-oynaya evinin yolunu tutmus. Keyifle muhabbetle dere-tepe düz olmus, memleketine vasil olmus. Nice bin hayalle evine varmis. Kapiyi calmadan evvel pencereden iceriye söyle bir göz atmis ki, ne görsün! Karisi bir civanla göz göze, diz dize oturuyor sedirin basinda.


O anda felegi sasmis adamcagizin. Ben bunca sene bunun icinmi sefil-perisan oldum, deyip cekmis hancerini, dalmis kapidan iceriye. Fakat Hakk’in hikmeti, o anda satin aldigi ücüncü söz gelmis hatirina: „Her seyin bir vakti vardir, hic bir sey aceleye gelmez!“ Duraklamis, hanceri kinina sokup:

- Hayirdir hanim, demis, kim bu delikanli?

Kadincagiz senelerdir yollarini bekledigi kocasina dönmüs:

- Hani sen giderken... demeye kalmadan, delikanli babasinin ellerine coktan sarilmis bile