Eshâb-ı kirâmdan. İlk Müslümanlardandır. İsmi, Erkâm bin Ebil-Erkâm, künyesi Ebû Abdullahtır. Mahzumoğulları kabîlesindendir. Mekke-i mükerremede doğdu. Doğum târihi kesin olarak bilinmemektedir. 673 (H.53) senesinde Medîne-i münevverede vefât etti.
Peygamber efendimiz insanları İslâm dînine dâvet etmeye başlayınca, Erkam bin Ebil-Erkam 22 veya 23 yaşlarındayken, yedinci veya on birinci kimse olarak Müslüman olmakla şereflendi. Peygamber efendimiz müşriklerin, yâni inanmayan kimselerin baskılarından Müslümanları korumak ve rahat ibâdet edebilmek için Safâ Tepesinin doğusundaki bir sokakta bulunan Erkam bin Ebil-Erkamın evini emniyetli bir yer olarak seçti.
İslâm dînini burada gizlice yaymaya çalıştı. Mekkede nâzil olan âyet-i kerîme ve sûrelerin bir çoğu Erkam bin Ebil-Erkamın evinde nâzil oldu. Eshâb-ı kirâm bu evde toplanırlar, Peygamber efendimizi görmek ve Müslüman olmak isteyenleri Dâr-ül-Erkam ve Dâr-ül-İslâm adı verilen bu eve getirirlerdi. Hazret-i Hamzâ, Ammâr bin Yâsir, Musab bin Umeyr gibi birçok sahâbi bu evde Müslüman oldular. Hazret-i Ömer de bu evde Müslüman olmakla şereflendi. Erkam bin Ebil-Erkam bu evi hiç satılmamak ve mîrâsçı olunmamak üzere vakfetti.
Erkam bin Ebil-Erkamın oğulları ve torunları tarafından kullanılan bu evin yerine Osmanlı pâdişâhlarından Sultan Üçüncü Murad Han 1591 (H. 999) senesinde bir mescit yaptırdı.
Erkam bin Ebil-Erkam diğer Müslümanlarla birlikte Mekkeden Medîneye hicret etti. Peygamber efendimiz onu Ebû Talhâ Ensarî ile kardeş yaptı. Erkam bin Ebil-Erkam, Bedir, Uhud, Hendek ile diğer bütün savaşlara katıldı ve büyük kahramanlıklar gösterdi. Peygamber efendimiz ona Bedir Savaşından sonra bir kılıç hediye etti. Daha sonra zekât mallarını toplama hizmetini verdi. Dört halîfe devrinde halîfelerin meşveret (danışma) meclisinde bulunan Erkam bin Ebil-Erkam 673 (H. 53) senesinde 83 yaşlarındayken Medîne-i münevverede vefât etti. Cenâze namazını Aşere-i mübeşşereden, yâni Cennetle müjdelenen on kişiden Sad bin Ebî Vakkâs kıldırdı. Cennet-ül-Bakî Kabristanında defnedildi.
Asîl bir âileden olan Erkam bin Ebil-Erkam, geçimini kendi arâzilerinden elde ettiği mahsulden kazandıklarıyla ve ticâret ile temin ederdi. Zühd ve takvâsı çoktu. Yâni dünyâya düşkün olmayıp haramlardan çok sakınırdı. Vakitlerinin çoğunu Allahü teâlâya ibâdet etmekle geçirirdi. Peygamber efendimizden hadîs-i şerîf rivâyet etti. Ubeydullah ve Osmân adlı oğullarıyla Meryem, Safiyye ve Umeyye adlı kızları olmak üzere beş evlâdı olduğu bilinmektedir.
