Ayakta Zemzem İçme Hususunda Bir Bab

117- (2027) Bize Ebû Kâmil El-Cahderî rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Ebû Avâne, Âsim'd an, o da Şa'bî'den, o da îbn-i Abbâs'dan naklen rivayet etti. (Şöyle demiş) : Resûlüllah (Sallallahü Aleyhive Sellem)'e zemzem sun*dum; ayakta olduğu halde içti.

118- (...) Bize Muhanrmed b. Abdillah b. Nümeyr de rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Süfyân, Âsım'dan, o da Şa'bî'den, o da İbn-ü Abbâs'dan naklen rivayet etti: Peygamber (Sallatlahü Aleyhi ve Sellem) bir kova zemzemden ayakta olduğu halde zemzem içmiş.

119- (...) Bize Süreye b. Yûnus dahî rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Hüşeym rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Asım El-Ahvel haber verdi. H.
Bana Yâkub Ed-Devrakî ile İsmail b. Salim de rivayet ettiler. (İs*mail : Bize haber verdi tâbirini kullandı. Ya'kub ise bize Hüşeym rivayet etti dedi.) (Demiş ki) : Bize Âsım-ı Ahvel ile Muğıre, ga'bî'den, o da İbni Abbâs'dan naklen rivayet etti ki: Resûlüllah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) zemzemden ayakta olduğu halde içmiş.

120- (...) Bana UbeyduIIah b. Muâz dahî rivayet etti. (Dedi ki) : Bize babam rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Şu'be, Âsım'dan rivayet etti. O da Şa'bî'yi, Şa'bî de İbn-i Abbâs'ı dinlemiş. İbn-i Abbâs (şöyle demiş) : Resûlüllah (Salîallahü Aleyhi ve Sellem) 'e zemzemden sundum da ayakta iç*ti. Beyt-i Şerifin yanında iken su istedi.

(...) Bize bu hadîsi Muhammed b. Beşşâr da rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Muhammed b. Ca'fer rivayet etti. H.
, Bana bu hadîsi Muhammed b. Müsennâ dahî rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Vehb b. Cerir rivayet etti. Her iki râvi Şu'be'den bu isnadla riva*yette bulunmuşlardır. İkisinin hadîsinde de: «Ona bir kova getirdim» cümlesi vardır.
Bu hadîsi Buhârî «Hacc» bahsinde, «Eşribe»'de; Tirmizî «Eşribe» ile «Şemail» bahislerinde; Nesâî «Hacc»'da; îbn-i Mace «Eşribe» bahsinde muhtelif râviîerden tahrîc etmişlerdir.
Nevevî diyor ki: «Bu hadîslerin mânâsı bazı ulemaya müşkül görünmüş hattâ bu babda bâtıl sözler söylenmiş, daha da ileriye gidilerek bunların bazısını zayıf çıkarmak cüretkârlığında bulunulmuştur. Onlar hakkında bâtıl iddialar ileriye sürülmüştür ki, bizim bunları anmaya ni*yetimiz yoktur. Sünnetleri tefsir ederken bâtıl ve yanlış sözlerin yayıl*masında bir mânâ yoktur. Biz doğru olanı anlatacağız...» Bundan sonra Nevevî bazısı ayakta su içmekten men edildiğini, bazısı da bizzat Resûlüllah (Saîlallahü Aleyhi ve Sellem)'in ayakta zemzem içtiğini bildiren bu hadîsler arasında işkâl ve zayıflık bulunmadığını, bilâkis hepsinin sa-hîh olduğunu söylüyor. Ve: «Bu hadîslerdekî nehiy kerâhet-i tenzihiy-yeye hamledilmiştir. Resûlüllah (Saîlallahü Aleyhi ve Sellem) 'in ayakta iç*mesi ise caiz olduğunu beyân içindir. Binâenaleyh ne işkâl vardır, ne de tearuz!.. Bizini şu anlattığımızı kabul etmek aynen lâzımdır. Hadîsler ara*sında nesih veya başka bir şey iddia edenler fena halde hata etmişlerdir. Hadîslerin arasını bulmak imkânı varken neshe nasıl gidilebilir?» diyor.
Bu mevzuda Aynî de şunları söylemiştir: «Bilmiş ol ki, ayakta su içme hususunda birçok hadîsler rivayet olunmuştur. Bunlardan bir kıs*mı bunu men eder. Müslim bu hususta ayrıca bir bâb yapmıştır.» Aynî babımızın hadîslerine işaret ettikten sonra sözüne şöyle devam ediyor: «Bir kısmı da ayakta su içmeyi mubah kılar. Buhâri 'nin ri*vayet ettiği ve hakkında bir bâb ayırdığı hadîsler bunlardandır.» Burada Aynî Hz. Alî ile İbn-i Ömer 'den, Sa'd b. Ebî Vakkas'dan ve şâir bazı ashab-ı kiramdan ayakta su içmenin caiz ol*duğunu bildiren hadîsler rivayet etmiştir. Meselâ: İbn-i Ömer hadîsinde:
«Biz ResûlÜllah (Sallallahü Aleyhi ve Seliem) devrinde yolda giderken yemek yer; ayakta olduğumuz halde su içerdik» denilmektedir. Bu hadîsi Tirmizî rivayet ettikten sonra hasen sahîh garibdir, demiştir. Amr b. Şuayb'm babasından, onun da dedesinden rivayet ettiği bir hadîste :
«Resûlüllah (Sallallahü Aleyhi ve Seîlem) 'in hem ayakta, hem de oturur*ken su içtiğini gördüm.» denilmektedir. Tirmizî bu hadîs hakkında da hasen'dir, demiştir.
Hâsılı Aynî ulemânın bu bâbda hadîslerin ihtilâfına göre ihti*lâfa düştüklerini söylemiştir. Binnetîce Hasan-ı Basrî, îbrahim Nehâî ve Katâde ayakta su içmenin mekruh oldu*ğunu söylemişlerdir. Bu kavil Hz. Enes'den de rivayet olunmuştur. Şa'bî, Saîd b. Müseyyeb, Tavus, Saîd b. Cübeyr ve Mücahid ayakta su içmekte bir beis görmemiştir. Bu kavil de İbn-i Abbâs, Ebû Hüreyre, Ömer b. Hattâb, Abdullah b. Ömer, Abdullah b. Zübeyr ve Âişe (Radiyaliahü anha) hazeratından rivayet olunmuştur.