ALLAH'ın (Celle Celalühü) SıFaTLaRı EzELi ve EbEdİdİr.
http://www.tevbe.org/forum/besmele1.gif http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif Teala’nın sıfatlarının hepsi ezelî ve ebedî sıfatlardır. O’nun sıfatlarının başlangıcı ve sonu yoktur.
http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’ın sıfatları, yarattıkların sıfatlarına benzemez. Her ne kadar isimlendirmede bir benzerlik varsa da http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’ın ilmi, iradesi, hayatı, kelamı; bizim, ilim, irade, hayat ve kelamımıza benzemez. Biz, http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’ın zatını ve mahiyetini bilemediğimiz ve kavrayamadığımız için O’nu isim ve sıfatlarıyla tanırız. Kur’an-ı Kerîm, “O’nu gözler idrak edemez. Fakat O, gözleri idrak eder. O, eşyayı pek iyi bilen, her şeyden haberdar olandır.” (En’am Suresi, 6/103) buyurarak, http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’ın zatını idrak etmenin, mahiyetini bilmenin imkânsız olduğunu açıklamıştır. Hz. Peygamberimiz (sas) de bu konuda şöyle buyurmuştur: “http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’ın yarattıkları hakkında düşününüz. Fakat http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’ın Zatı (cc) hakkında düşünmeyiniz. Gerçekten siz buna hiç güç getiremezsiniz.”
Yüce http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’ın varlığı mecburi ve vacip (gerekli) olan sıfatları iki gruba ayrılır: Zatî sıfatlar, sübûtî sıfatlar. http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’ın zâtı, idrak edilemeyecek kadar yücedir. Zira akıl ve idrak O’nun insana bir hediyesidir ve mahlûk olan bu sermaye ile http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’ın varlığı bilinebilir; ama zâtının hakikati idrak edilemez. Mahlûk olan şey mutlaka sınırlıdır. Bir başlangıcı olduğu gibi, bir nihayeti de vardır. Meselâ, göz mahlûk olduğu gibi, görme sıfatı da mahlûktur ve her ikisi de sınırlıdır. İnsan, bütün cisimleri göremediği gibi, kâinatta faaliyet gösteren kuvvetleri, bedenlerde vazife gören ruhları, bu âlemi dolduran melekler dünyasını göremez.
Göz gibi, akıl da bir mahlûktur. http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’ın sıfatları ise sonsuzdur. Sınırlı olan, sonsuzu ihata edemez, kavrayamaz. http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’ın bütün sıfatları mutlaktır, sonsuzdur. Bu sıfatların kayıtlı ve mahlûk olan akılla hakkıyla idrak edilemeyeceğini herkes kabul eder. Sıfatı hakkıyla idrak edilemeyenin Zâtı’nın da mahiyetiyle bilinemeyeceği çok açıktır. Hz. Ebubekir’in (ra) şu sözü oldukça manidardır: “http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’ın zâtının idrak edilemeyeceğini bilmek gerçek idraktir. O’nun zatı üzerinde düşünmek ise gizli şirke yol açar.” Akıl kendisi yaratılmış olduğu için onun düşündüğü, zihninde şekillendirdiği şeyler de mahlûk olur. http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’ın zâtının bilinmezliği tüm kullar için geçerlidir. Miraç’ta insanoğlunun en eşrefi olan Efendimiz’in (sas), muttali olduğu ise sadece bir tecellidir. O Zât tecellisi için, “Evet Cenab-ı Hakk’ın Zât’ı tamamıyla tecelli etmiş ve Efendimiz’e tamamıyla görünmüştür.” demek bizi iman açısından zor durumda bırakır. İlahî buyrukları peygamberlere ulaştıran Cebrail Aleyhisselam’ı hep Cenab-ı Hakk’ın Zat’ının yanında ve Zât’ını görebilen bir konumda düşünürüz. Ancak bu, tamamen hatalı bir düşünüştür. Sidretü’l Münteha’dan sonra Cebrail’in (as), ‘Ya Muhammet, yemin ederim ki, ben buradan bir karış ileri geçersem yanarım. Benim buradan ileriye geçmeye takatim yoktur.’ sözünde olduğu gibi geçemeyeceği bir mertebe vardır. İmam Gazalî (ra) Hazretleri’nin çok ilginç bir benzetmesi vardır ki, çok düşünmek gerekiyor: “http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif, insanlar için noksanlık sayılan sıfatlardan münezzeh olduğu gibi, kemal sayılan sıfatlardan da münezzehtir.” Öyle ya, bizim Cenab-ı Hak hakkında “mükemmel, üstün, noksansız” derken düşündüğümüz mânâların hepsi mahlûktur. Demek ki, http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’ın zâtına has kudsî kemali ve mükemmelliği bizim dar aklımızla kavranamayacak kadar muhteşemdir. Cenab-ı Hakk’ın sıfatları, İslam düşüncesinde umumiyetle ‘zatî ve sübûtî’ olmak üzere iki grupta ele alınmıştır.
Sübûtî sıfatlar
Bunlar, http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’ta zorunlu olarak var olan ve kemal ifade eden sıfatlardır:
1. Hayat: http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’ın kendisine has bir hayata sahip olması, ölümsüz olması.
2. İlim: http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’ın, olmuşu, olanı ve olacak her şeyi bilmesi.
3. Semi’: Cenab-ı Hakk’ın, gizli, aşikâr her şeyi işitmesi.
4. Basar: Yüce Yaratıcı’nın, her şeyi görmesi. Hiçbir şeyin O’ndan gizli kalmaması.
5. İrade: http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’ın, dilediği her şeyi dilediği gibi yapması.
6. Kudret: Sonsuz ve sınırsız güç sahibi olması.
7. Kelam: http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’ın, kelam sahibi konuşan bir varlık olması.
8. Tekvin: http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’ın, yok olanı, yokluktan varlığa çıkarması, yaratması. İ’tikadî mezhepler bağlamında Ehl-i Sünnet’in itikadda hak mezheplerinden biri olan Eş’arîye, bu sıfatı, ‘kudret’ sıfatı içinde mütalaa edip ayrıca zikretmez.
Zâtî sıfatlar
Sadece O’nun (cc) zatına mahsus olup, yaratıklarından herhangi birisine verilmesi caiz ve mümkün olmayan şu altı sıfattır.
1. Vücûd: http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’ın, kendisine has bir varlığa sahip olması. O’nun (cc) varlığı, zorunlu olup kendindendir. ‘Varlığının zıddı olan yokluk, O’nun için söz konusu değildir.
2. Kıdem: Varlığının başlangıcının olmaması. Ne kadar geriye gidilirse gidilsin, O’nun var olmadığı bir an yoktur.
3. Beka: http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’ın varlığının sonunun olmaması. Ne kadar ileriye gidilirse gidilsin, O’nun olmayacağı bir an düşünülemez.
4. Muhâlefetün li’l-Havadis: http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’ın, sonradan olmuş varlıkların hiçbirisine hiçbir şekilde benzememesi. O’nun zatı, hatırımıza ve zihnimize gelen her bir şeyin ötesindedir.
5. Vahdaniyet: http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’ın zatında, sıfatlarında ve fiillerinde tek olması, eşinin, benzerinin bulunmaması.
6. Kıyam bi-nefsihi: Varlığının kendinden olması. O’nun varlığına sebep olan başka bir varlık, başka bir irade ve kudret yoktur. Varlığı, zatının gereğidir.