Matematiksel İzlenim

Matematiksel izlenim modeli, bir diğer adıyla 'toplama alma modeli', izlenimlerin oluşumu konusunda Asch (1946) tarafından ortaya atılmış ve Anderson (1974) tarafından geliştirilmiş bir modeldir. Bu modelde bir kişi hakkındaki genel izlenimimiz, o kişinin özelliklerinin matematiksel fonksiyonudur. Anderson'a göre, bu izlenim, kişinin tartılı, yani ağırlık katsayısı bağlanmış özelliklerinin değer ortalamasının (weighted averaging) fonksiyonudur. Burada ağırlık katsayısı her bir özelliğin birey tarafından algılanan önemidir. Leyens'in verdiği iki örnekle somutlaştıralım:

Bir firma yöneticisi, Arzu ve Gülin adlarında iki adaydan birini sekreter olarak seçecektir. Arzu, iyi sekreterdir (değer; 10/10), Gülin ise iyi değildir (değer; 5/10), ama güzel bir fiziğe sahiptir (değer; 10/10) Modele göre yönetici Arzu'yu seçmelidir, çünkü; 10/1=10 >(10+5)/2=7.5

Ancak bu örnekte, her bir özelliğin (iyi sekreter olmak ve güzellik) ağırlığı eşittir. Bir başka örnek alalım. Seda oldukça iyi sekreter (değer; 8/10), fakat az çekici (değer; 4/10) iken Göknur 'daha az iyi' sekreter (değer; 5/10), fakat çekici (değer; 7/10) olsun. Yöneticinin tercihi zor görünüyor. Çünkü (8+4)/2=(5+7)/2=6. Burada nihai karar, yöneticinin iki özellikten her birine atfettiği öneme bağlı olacaktır. Eğer sekreter olmaya daha çok (k=3/4) fiziksel görünüme az önem (k=l/4) verirse Seda'yı seçecektir, çünkü (8/10 x 3/4 + 4/10 x 1/4}=1) > (5/10 x 3/4 + 7/10 x 7/4)=5.5). Ama fiziksel görünüme önem verirse, sonuç değişecektir. Anderson liste başında sunulan özelliklerin daha ağırlıklı olduğu görüşündedir.