Umman Sefiri Amr ibn Âs

Rasûlullah bir da'vetnâme ile de Amr ibn Âs'ı Umman Meliki iki kardeş Ceyfer ile Abd'e gönderdi. Umman, Cezîretü'l-Arab'ın güneydoğusunda ve Hindistan'ın karşısın*da gayet geniş bir kıt'a olup Hindistan'ın, İran'ın, Cezîretü'l-Arab'ın ticâret anbarı mesabesinde idi. Bu cihetle İslâm'ın yayılmasına çok müsâid bulunuyordu. Böyle mühim bir mın*tıkaya Amr ibn Âs gibi bir siyâsî dahînin intihab buyurul-masında büyük bir isabet vardı. İbn Hişâm S/>e/'inde, Amr ibn Âs'ın Hâlid ibn Velîd ve Usmân ibn Talha ile birlikte se*kizinci hicret senesinde Mekke'nin fethinden altı ay önce müs-lümân olduğu rivayet olunduğuna göre, Amr ibn Âs Rasûlul-lah'ın sefirlerinin sonu olacaktır.
Ummân'da Cülendî oğullan'ndan bu iki birader hüküm*rân bulunuyordu. Bunlara gönderilen da'vetnâmenin metin
ve tercemesi de şöyledir:
"Bismillâhirrahmânirrahîm.
Allah'ın kulu ve peygamberi Muhammed'den Cülendî oğullan'ndan Ceyfer ile Abd'e. Doğru yolda gidenlere selâm olsun! Bu duadan sonra ey iki birader, sizi İslâm camiasına da'vet ediyorum. Müslüman olunuz ki selâmete eresiniz. Ben beşeriyetin umûmuna gönderilmiş Allah'ın Peygamberiyim. Hayâtta olanları inzâr etmek, kâfirler üzerine de Allah'ın emirlerini yerine getirmek vazifemdir. Ey kardeş hükümdar*lar, İslâm Dîni'ni tasdik ve kabul etmezseniz gene biliniz ki, mülk ve saltanatınız uhdenizden zail olmuştur. İslâm süvari*leri topraklarınızı çiğneyecektir. Mülkünüzde nübüvvetim hâ*kim olacaktır!"
Rasülullah'ın bu mehâbetli da'vetnâmesini Ubeyy ibn Ka'b (R) yazıp mühürlemiştir.
Zad'ü'7-Meâd"da Amr ibn Âs'ın Ummân'a giderek sefa*ret vazifesini îfâsi, bu iki biraderle günlerce devam eden te*mas sureti, Amr'ın kendi lisanından naklederek uzun boylu izah ve tafsîl edildikten sonra -ki bütün İbn Âs'ın siyâset hü*nerini ifâde etmektedir- en sonu bu iki Umman hükümdarı*nın Muhammed'in Nübüvveti'ni tasdîk ve İslâm şerefi ile müşerref oldukları bildiriliyor.
Müellif Buharî'nin "Vahidin haberinin cevazı" unvanın*dan ve şârih Ayn"'nin bu ünvânı "Peygamber'in valileri ve sefirleri" ile îzâhından bi'1-istifâde, biz de Rasülullah'ın di*yanet neşr ve İslâmiyet'in yükseltilmesi için tuttuğu siyâsî veç*heyi tafsîl etmiş bulunuyoruz. Tevfîk ise Allah'tandır (Kâmil Mîrâs) n.
11 Bu "Peygamberin Valileri ve Elçileri" kısmı bâzı sadeleştirme ve özet*lemelerle Tecrîd Ter., XII, 413-431'den alınmıştır.
Peygamberin buradaki mektûblan bilhassa şu kaynaklarda toplan*mıştır:
İbnu'l-Kayyım, Zadu'l-Meâd;
Prof. Muhammed Hamidullah, el-Vesâiku's-Siyasiyye, ikinci tab, Kaahire 1956
Prof. Muhammed Hamidullah, İslâm Peygamberi, I, 200-361, İst. 1966.