Çocuklarda BronŞİal Astma

Hazırlayan: Uzm.Dr. Cansın Saçkesen

Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi

Çocuk Allerji ve Astma Ünitesi

Bronşial astmahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif oyun gibi günlük aktivitelerini düzenli sürdürebilmeleri sağlanabilir. Tüm bu hedeflere ulaşabilmek için erken tanı ve ilaç tedavisi yanında hasta ve ailesine astmanın kontrol altında tutulabilmesine yönelik eğitim verilmelidir.

Epidemiyoloji

Çocuklarda ve adolesanlarda kronik hastalıklar arasında ilk sırayı bronşial astma alır. Çocukluk çağında astma prevalansı %1.4-11.4 arasında değişmektedir. Amerika Birleşik Devletlerinde bronşial astmalı çocuklardahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif hem de ebeveynlerin işlerindeki verimi azalmaktadır. Oysa bronşiyal astmalı çocukların tedaviden beklentileri erişkinlere nazaran daha yüksek olmalıdır. Çünkü;

-semptomlar kontrol edilebilirhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif

-bonşiyal astma hastalığı kontrol edilebilirhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif

-aktivite sınırlamasına gerek yoktur .

Patogenez

Bronşiyal astmahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif inflamatuar bir hastalığıdır. Bu inflamasyon:

-solunum yollarının aşırı cevaplılığından

-hava akımının sınırlı geçişinden

-solunum sıkıntısı semptomlarından ve

-bu semptomların devam etmesinden

-semptom olmasa dahi solunum yollarının patolojik değişikliklerinden sorumludur.

Bronşiyal astma fizyopatogenezi aşağıdaki patolojik değişiklikleri içerir:

–solunum yolu düz kas spazmı

–hava yolunda ödem

–mukus hipersekresyonu

–havayolunda epitel bütünlüğünün bozulması.

–mast hücre aktivasyonu

–inflamatuar hücre infiltrasyonu:

§eozinofil

§solunum yolu makrofajları

§nötrofil ( özellikle ani başlayan ve fatal ataklarda)

§lenfositler (Th2 ağırlıklı)

–Matriks yıkılmasıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif fibroblast) için büyüme faktörlerinin sekresyonu ile doku rejenerasyonu ve yeniden yapımı (remodelling)

·§bazal membranda kollajen depolanması

·§goblet hücre hiperplazisi

·§düz kas hipertrofisi

·§vasküler proliferasyon

·§elastik fiberlerin kaybı

Bronşiyal astmanın etyopatogenezinde hazırlayıcı risk faktörleri ve tetikleyen etkenler havayolu inflamasyonunu başlatmakta veya ilerlemesine neden olmaktadır. Havayolu inflamasyonu kronikleştiği takdirde geriye dönüşümü imkansız patolojik değişiklikler oluşmakta ve tedaviye yanıt zorlaşmaktadır. Bu nedenlehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif yok edilmesi mümkün predispozan faktörler için mutlaka erken dönemde önlemler alınmalıdır. Bu önlemler hakkında doğal gidiş bölümünde ayrıntılı bilgi verilecektir.

Doğal Gidiş

Astmalı çocukların %50-80’ninde beş yaşından önce astma semptomları ortaya çıkar. Semptomlar aşağıda sıralanmıştır.

-Öksürük

-Vizing

-Kısa ve hızlı nefes alıp-verme

-Solunum sıkıntısı

Ayrıca yorgunlukhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif günlük aktivitelerden kaçınmak gibi ek semptomlar da mutlaka sorgulanmalıdır.

Erişkinlerle kıyaslandığında astmalı çocuklarda allerjiye http://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif herhangi bir allerjene duyarlılık daha sık görülmektedir. Çocuklarda astma semptomlarının görülme sıklığını artıran faktörler şunlardır:

-Allerji

-Ailede (özellikle annede) astma ve/veya başka bir allerjik hastalık (allerjik rinokonjunktivithttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif atopik dermatit)

-Gebelikte sigara içimi

-Viral solunum yolu enfeksiyonları

-Doğumda ve yaşamın erken evrelerinde küçük havayolları

-Erkek cinsiyet

-Düşük doğum ağırlığı

Hangi çocuklarda astma semptomları devam eder?

Okul öncesi dönemde (ilk altı yaşda) viral enfeksiyonlar nedeniyle vizing geçiren çocukların bir kısmında ileri yaşlarda vizing devam etmektehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif diğer kısmında ise kaybolmaktadır. Vizing ve astma semptomlarının devam etmesine neden olabilecek faktörler henüz tam aydınlatılamamış olmasına rağmen muhtemel risk faktörleri şunlardır:

-Allerji

-Ailede astma ve/veya başka bir allerjik hastalık varlığı

-Perinatal dönemde pasif sigara ve aeroallerjenlere maruz kalma

-9/12 ayda yüksek IgE düzeyi

-Atopik dermatithttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif enfeksiyon olmaksızın rinit varlığı

-Altı yaşında spirometre ile düşük solunum yolu fonksiyonları ölçümleri saptanması

-Bronşiyolit/ağır vizing nedeniyle hastaneye yatırılma

-Son 6 ay içinde en az 3 kez alt solunum yolları kaynaklı vizing geçirme

-Erkek cinsiyet

-Eozinofili (>%5)

Çocuklarda astma ataklarını tetikleyen faktörler

Viral üst solunum yolu enfeksiyonları

Çevresel iritan ve allerjenlere maruz kalma

Sigara

Ev tozu akarları

Evcil hayvanlar

Hamamböceği

Ev içi mantarlar

Egzersiz

İyi tedavi edilmeyen diğer hastalıklar

Rinit

Sinüzit

Gastroözofageal reflü

Stresshttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif ağlama gibi emosyonel değişimler

Astmalı çocukların yaklaşık %70-90’nında deri testleri ile gösterilebilen allerji vardır. Ancak allerjisi olan bazı çocuklar astma geliştirmediği gibihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif astması olan her çocukta allerji saptanmayabilir.

Küçük çocuklarda vizingin en sık sebebi viral üst solunum yolu enfeksiyonlarıdır. Ancak atopi eşliğinde vizing olduğu takdirde hasta astma yönünden daha yakından izlenmelidir.