Sedef (Psoriasis)

Psoriasis yunanca kaşınmak anlamına gelir. Psoriasis kalıcı bir hastalıktır. Sedef hastalığında kırmızı ve üzerinde sedefimsi beyaz pullar bulunan yaralarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif diz ve dirseklerde ortaya çıkar.

Bazı vakalar o kadar hafiftirler ki bu kişiler sedefleri olduğunu bile bilmezler. Bunun tam tersi bir şekilde psoriasis vücutta geniş alanları tutabilir. Psoriasis ailesel özellik gösterebilmesine rağmenhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif kişiden kişiye bulaşma özelliğine sahip değildir.



Psoriasisin sebebi nedir?

Hastalığın nedeni bilinmemektedir. Bununla beraber son zamanlarda yapılan araştırmalar beyaz kan hücrelerindeki anormal fonksiyonun derideki enflamasyonu uyardığı saptanmıştır. Bu enflamasyon yüzündenhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif sıyrık veya yanıktan 10-14 gün sonra bu alanlarda sedefe ait bulgular çıkmaya başlar. Psoriasis boğaz enfeksiyonu gibi bazı enfeksiyonlardan ve bazı ilaçların alımından etkilenir. Kış aylarında cildin kuruması ve güneş ışığının azalması nedeni ile alevlenmeler görülür.



Psoriasis tipleri

Hastalık bir çok şekilde görülebilir. Hastalığın şiddetihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif saçlı deri sedefin sık görüldüğü alanlardır. Daha çok hep aynı alanlarda görülme eğilimindedir.









Psoriasis







Tırnaklarda ince çukurcuklar meydana gelebilir. Tırnaklar kalınlaşabilir ve yatağından ayrılabilirler.



Kıvrım bölgesindeki psoriasis koltuk altlarındahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif kasıklarda kalçaların arasında ve cinsel bölgede görülür.



Guttat psoriasis genellikle çocukları ve genç erişkinleri etkiler. Genellikle bir boğaz enfeksiyonunu takiben küçük yağmur damlası biçiminde küçük kırmızı üzeri pullu noktacıklar şeklinde ortaya çıkar. Haftalar veya birkaç ay içinde kendiliğinden geriler.



Psoriasis vakalarının bir kısmında bir eklem rahatsızlığı da bulunabilir.Deri tutuluma yaygın olduğunda eklem bulguları da şiddetlenir. Bazen de deri lezyonları iyileştiğinde eklem bulguları da geriler.



Psoriasis tanısı nasıl konulur?

Dermatoloji uzmanları deri tırnak ve kafa derisini muayene ederek tanıyı koyarlar. Tanı da eğer bir şüphe var ise biyopsi alınır.



Psoriasis nasıl tedavi edilir?

Tedavideki amaç inflamasyonu azaltmak ve ölü hücrelerin atılımını yavaşlatmaktır. Nemlendirici kremler pullanmayı azaltırhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif ölü hücrelerin atılımını kontrol altına alır ve kaşıntıyı azaltır. Bazı nadir hastaların dışında diyet yapılması psoriasiste fayda sağlamaz.



Tedavi seçeneği hastanın genel sağlık durumuhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif fakat dikkatli olunmalıdır. Ultraviyole(mor ötesi) ışık tedavisi bu cihazın bulunduğu bir merkezde yapılabilir.



Tedavi Tipleri

Steroidler ( Kortizon) - Kortizonlu kremhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif kılcal damarlarda genişleme ve deri renginde değişiklik yapma gibi yan etkileri vardır. Bu ilaçları birden bire kesmek hastalığın alevlenmesine neden olabilir. Bir kaç aylık bir tedaviden sonra psoriasis kortizonlu kremlere direnç kazanabilir. Dermatoloji uzmanları tedavi edilemeyen alanlara kortizon enjeksiyonu yapabilir. Yan etkilerden kaçınmak için küçük miktarlarda enjeksiyon yapılmalıdır.



Saçlı derinin tedavisi - Bu bölgenin tedavisi hastalığın şiddetihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif solüsyon ve sprey tarzında ürün kullanılabilir. Bu tip ürünler kömür katranı veya kortizon içerirler. Hastalar saç diplerini tahriş etmeden nazikçe şampuanlamalıdır.



Antralin - Bu tedavi psoriasisli alanların kalınlığını azaltır. Ciltte hafif tahrişehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif elbise ve deride hafif boyanmaya neden olur.



Vitamin D - Sentetik olarak üretilmiş D vitamini olan kalsipotriol tedavide kullanılabilir. Bu tedavi sınırlı alanda psoriasisi olan hastalarda etkilidir ve diğer tedavilerle birlikte de uygulanabilir.Yan etkilerden kaçınmak için sınırlı miktarda uygulanır. Eczanelerde satılan sıradan D vitamini ilaçlarının sedef üzerine bir etkisi yoktur.



Retinoidler - Vitamin A ile bağlantılı ilaçlar içeren jeller psöriasisde tek başına ve kombine tedavide uygulanabilirler. Gebelerde ve gebe kalmak isteyen bayanlarda kullanılmamalıdır.



Işık tedavisi - Güneş veya yapay ultraviyole ışığıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif tüm vücutlarındaki sedef bulgularını Dermatoloji uzmanlarının kontrolünde tedavi ettirebilirler. Ilıman bölgelerde yaşayan psoriasis hastaları direk doğal güneş ışığından dikkatli bir şekilde yararlanabilirler. Fakat yapay veya doğal ultraviyole ışınları ile yapılan tedaviler Dermatoloji uzmanının kontrolü altında olmalıdır.



PUVA - Eğer psoriasis diğer tedavilere cevap vermiyorsa ve vücudun her yerinde sedef mevcutsa PUVA tedavisi % 85-90 oranında faydalı olur. Bu tedavinin adı psoralen ve UVA kelimelerinin kısaltılması ile oluşur. Hastalar psorelen denen bir ilacı aldıktan sonra uygun miktarda ultraviyole A (UVA) ışığına maruz bırakılırlar. Hastalığın iyileşmesi için ortalama 25 seanslık 2-3 ay süren bir tedavi gerekir.Yılda 30-40 tedavi seansı hastalığı kontrol altında tutar. Psoralen göz lensinde biriktiğinden hastalar psorelen aldıktan sonraki 24 saat güneş gözlükleri takılmalıdır. Uzun süreli PUVA tedavilerinin kırışıkları ve deri kanseri riskini arttırdığı bilinmelidir. Bu nedenle PUVA tedavisi Dermatoloji uzmanının gözetiminde dikkatlice yapılmalıdır.



Metotreksate- Diğer tedaviler başarısız kaldığında kanser tedavisinde kullanılan bir ilaç olan metotreksat psoriasiste dramatik bir iyileşmeye neden olur. Özellikle karaciğer üzerine olan yan etkilerinden dolayı düzenli olarak kan tahlilleri yapılarak takip edilmelidir. Bazen karaciğer biyopsisi de gerekebilir. Diğer yan etkileri mide rahatsızlığıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif bulantı ve kusmadır.



Retinoidler - şiddetli psoriasisi olgularda A vitamini türevi olan ilaçlar tek başına veya ultraviyole ışığı ile kombine olarak kullanılabilirler. Deride dudaklarda ve gözlerde kurumahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif kan yağlarında yükselme gibi yan etkileri vardır. Retinoidler gebe olan veya gebe olmayı düşünen gebe hastalarda kullanılmamalıdır. Bebekte önemli hasarlara yol açabileceği için tedavi esnasında ve tedavinin sonlanmasından 3 yıl içinde gebe kalınmamalıdır. Düzenli kan testleri ile dikkatli takip yapılmalıdır.



Siklosporin - Organ transplantasyonu yapılan hastalarda organın reddini engellemek için kullanılan bağışıklık sistemini baskılayıcı bir ilaçtır. Diğer tedavilerin başarısız olduğu psoriasis olgularında kullanılabilir. Böbrek ve kan hücrelerine olan yan etkileri nedeniyle düzenli kan tahlilleri ile sıkı takip yapmak gerekir.



Yukarıda bahsedilen tedaviler psöriasisde büyük oranda iyileşme sağlamalarına rağmenhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif kalıcı bir tedavi sağlamazlar. Yeni ilaçlar üzerinde yapılan çalışmalar halen devam etmektedir.