Ensar (Radiyallahu anhüm) 'ün Hanelerinin En Hayırlısı Hakkında Bir Bab

177- (2511) Bize Muhammed b. Müsennâ ile İbnü Beşşâr rivayet ettiler. Lâfız İbni Müsennâ'mndır. (Dediler ki) : Bize Muhammed b. Ca'*fer rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Şu'be rivayet etti. (Dedi ki) : Katâde'yi Enes b. Mâlik'den, o da Ebû Üseyd'den naklen rivayet ederken dinledim. Ebû Üseyd şöyle demiş: Resûlüllah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem):
«Ensâr hanelerinin en hayırlısı Benî Neccâr, sonra Benî Abdî'UEşhel, sonra Benî Haris b. Hazrec, sonra Benî Saîde'dir. Ensâr hanelerinin hep*sinde hayır vardır.» buyurdular. Bunun üzerine Sa'd : Resûlüllah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) başkalarını, bizden üstün tutmakdan başka bir şey yap*madı zannediyorum demiş; kendisine, sizi çoğundan üstün tuttu, cevâbı verilmiş.

(...) Bize bu hadîsi Muhammed b. Müseımâ rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Ebû Dâvud rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Şu'be, Katâde'den rivayet etti, (Demiş ki) : Ben Enes'i Ebû Üseyd'i ensârîden, o da Peygamber {Sallaîlahü Aleyhi ve Sellem)'dcn naklen bu hadîsin benzerini rivayet eder*ken işittim.
Bize Kuteybe ile İbni Rumh, Leys b. Sa'd'dan rivayet ettiler. H. Bize| Kuteybe de rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Abdü'I-Aziz (yani îbni Muhammed) rivayet etti. H.
Bize İbni Müsennâ Ue İbni Ebî Ömer de rivayet ettiler. (Dediler ki) : Bize Abdü'l-Vehhâb Es-Sekafi rivayet etti.
Bunların hepsi Yahya b. Saîd'den, o da Enes'den, o da Peygamber (Sallaîlahü Aleyhi ve Seîlem)'âen naklen tu hadîsin mislini rivayet etmişler*dir. Şu kadar var ki, bu hadîsde o Sa'd'm sözünü zikretmiyor.

178- (...) Bize Muhammed b. Abbâd ile Muhammed b. Mihrân Er-Râzî rivayet ettiler. Lâfız İbni Abbâdındir. (Dediler ki) : Bize Hatim (bu zât İbni İsmail'dir) Abdurrahman b. Humeyd'den, o da İbrahim b, Mu*hammed b. Talha'dan naklen rivayet etti, (Demiş ki) : Ben Ebû Üseyd'i, ibni Utbe'nin yanında hutbe okurken dinledim. Şunu söyledi: ResûlüIIah (Sallaîlahü Aleyhi ve Sellem):
«Ensâr hanelerinin en hayırlısı Benî Neccâr hanesi ile Benî Abdi'l-Eşhel, Benî Haris b. Hazrec ve Benî SSide hcneleıidîr.» buyurdular. Val*lahi! Bunlara birini tercih edecek olsam mutlaka kendi aşiretimi tercih ederdim;.v

179- (...) Bize Yahya b. Yahya Et-Temtmî rivayet etti, (Dedi ki) : Bize Muğîra b. Abdirrahman, Ebû'z-Zinâd'dan naklen haber verdi. (De*miş ki) : Ebû Seleme şehâdet etti ki, kendisi Ebû Üseyd'i Ensârîyi Re-sûlüllah (Sallaîlahü Aleyhi ve Seîlem)'in şöyle buyurduğuna şehâdet ederken İşitmiş :
(Ensör hanelerinin en hayırlısı Benî Neccâr, sonra Benî Abdi'l-Efhel, sonra Benî Haris b. Hazrec, sonra Benî Sâide'dir. Ensûr hanelerinin hepsinde hayır vardır.»
Ebû Seleme demiş ki : Ebû Üseyd şunu söyledi: Ben ResûlüIIah
(Sallaîlahü Aleyhi ve Sellem) 'in üzerinden yalan söylemekle itham olunur muyum, Yalancı olsam kendi kavmim Benî Saîde'den başlardım.
Bu söz Sa'd b. Ubâde'nin kulağına varmış da gücenmiş ve : Biz geriye bırakıldık; dördün en sonuncusu olduk. Bana eşeğimi semerleyin! ResûlüI*Iah (Sallaftahü Aleyhi ve SellemYe gideceğim, demiş. Kardeşi Sehl ise onun*la konuşarak: Resûlüllah (Sallaîlahü Aleyhi ve Selleınj'e red cevabı vermeye mi gideceksin? Halbuki o (bu işi) en iyi bilendir. Sana dördün dördün*cüsü olman yetmiyor mu? demiş. Bunun üzerine Sa'd dönmüş ve : Allah ve Resulü en iyi bilir, demiş. Eşeğinin çözülmesini emretmiş ve çözmüşler.

(...) Bize Amr b. Ali b. Balır rivayet etti. (Dedi ki) : Bana Ebû Dâ-vud rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Harb b. Şeddâd, Yahya b. Ebî Kesîr'den rivayet etti. (Demiş ki) : Bana Ebû Seleme rivayet etti. Ona da Ebû Üseydi ensârî rivayet etmiş ki, kendisi Rcsûlüllah (SaUallahü Aleyhi ve SellemY'ı şöyle buyururken işitmiş :
«Ensânn en hayırlısı, yahut ensâr hanelerinin en hayırlısı...» Râvİ hanelerin zikri hususunda yukarkilerin hadîsi gibi rivayette bu*lunmuş; fakat Sa'd b. Uhâde (Radiyallahü anh) kıssasını anmamıştır.

180- (2512) Bana Amru'n-Nâkıd üe Abd b. Humeyd de rivayet et*tiler. (Dediler ki) : Bize Yakub (bu zât İbni İbrahim b. Sa'd'dır) rivayet etti. (Dedi ki) : Bize babam, Sâîih'den, o da İbni Şihab'dan naklen riva*yet etti. (Demiş ki) : Ebû Seleme İle Ubeydullah b. Abdİllah h. Utbe b. Mes'ud söyledi. Ebû Hüreyre'yİ şöyle derken işitmişler: ResûlüIIah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) müslümanlardan müteşekkil büyük bîr meclisdc şöyle buyurdular :
«Size ensâr hanelerinin en hayırlısını söyliyeyim mi?» Ashâb :
— Evet yâ Resûlallah! dediler. Rcsûlüllah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem):
«Benî Abdi'l-Eşnel'dir.» buyurdular. Ashâb :
— Sonra kimdir yâ Resûlallah? diye sordular. «Sonra Benî Neccâr'dir!» buyurdu.
— Sonra kimdir yâ Resûlallah? dediler.
«Sonra Benî Haris b. Hazrec'dirî» buyurdu.
— Sonra kimdir yâ Resûlallah? dediler. «Sonra Benî Sâide'dir!» buyurdu.
— Sonra kimdir yâ Resûlallah? dediler.
«Sonra ensSr hanelerinin her birinde hayır vardır.» buyurdular. Bu*nun üzerine Sa'd b. Ubâde kızarak kalktı ve Resûltillah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) onların kabilesini söylediği zaman :
— Biz dördün sonuncusu muyuz? dedi. (Bununla) ResûlüIIah (Sallallahü Aleyhi ve Sellemy'vA sözünü Uasdctti. Kendisine kavminden bâzı zevat:
— Otur! ResûlüIIah (SaUallahü Aleyhi ve Sellem) 'in sizin kabilenizi adı*nı söylediği dört kabile içinde söylemesine razı değil misin? Terkedİp adı*nı söylemedikleri, söylediklerinden daha çoktur, dediler. Sa'd b. Ubâde de ResûlüIIah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem/'ç söz etmekten vazgeçti.
Bu hadîsi Buharı, Nesâî ve Tirmizî «Kitabu'l-IVIenflkıb»>'de tahric etmişlerdir.
Ensar hanelerinden murâd; kabileleridir, Ker kabile bir mahallede oturur. Oraya «Fülân oğullarının darı» derlerdi. Bundan dolayı birçok ri*vayetlerde «dar» kelimesi zikredilmeksizin «Benî fülân» denilmiştir. En*sâr kabilelerinin birbirine üstünlükleri, müslürnanlığı kabul etmekteki Ön*celiklerine ve müslümanhktalri yararlıklarına göredir.
İbnü Utbe: Ebû Süfyân'm torunu Ve1id'dir. Amca*sı Muaviye tarafından Medîne'ye vali tayin edilmişti.

Bu Rivayetlerden Çıkarılan Hükümler:


1- Keyfî olmamak şartıyle bâzı kabile ve şahısları birbirinden üstün tutmak caizdir. Bu gıybet sayılmaz.
2- Bu rivayetler ensârın faziletlerine delildir. Bu hususda aralarında fark olmakla beraber bütün ensâr kabilelerinin hayırdan hâli kalmadığını ResûlüIIah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) nassan haber vermiştir.